Dens lo gran arsenal psicologic deus manipulators mediatics, podèm citar ua arma de las mei poderosas pr’amor qu’ei benlèu la mei eficaça: l’amalgama. Plan sovent utilizat au lòc d’arguments concrèts, que servís d’engana e de diversion entad aflaquir lo son adversari e tanben a còps lo descreditar aus uelhs deu public mercés ad idèias faussament evidentas mès largament espandidas. Me’n vau vos ne citar tres, ua classica e dus ligats a l’actualitat deu mes.
 
Lo purmèr amalgama qui vau evocar ei un amalgama qui diserí “istoric”, vasut dens la dusau part deu sègle vintau. Qu’ei un fenomèn meilèu curiós: se criticatz lo regime d’un país african e lo son dictator (Amin Dada, Bokassa), pas degun vos venguerà tractar de racista contra los Néguers. Que’vs podètz hèr dòu d’uns mancaments au Drets de l’Òmi dens un país arabi o en Asia, seratz considerat com un defensor de la Libertat. Mès ensajatz de criticar la politica d’un Estat basat sus l’apartenéncia etnica qui ne possedís pas de constitucion civila mès règlas religiosas, qui se trufa dempuish mei de seishanta ans de las resolucions votadas a las Nacions Unidas e qui practica ua politica imperialista e segregacionista (Lo maridatge dab ua auta raça ei interdita), que receberatz en responsa l’acús definitiu e irrevocable d’antisemitisme. Estranh, non pas? Non pas, s’agís simplament d’Israèl.
 
L’amalgama ei aisit e utilizat d’un biaish hòra mesura. En resumit: se vesètz quauquarren de non pas acceptable dens l’estrategia deus responsables d’Israèl, aquò que vòu díser sostenguètz la politica qui consistís en hicar Judius dens vagon de bèstias enta’us miar a la cramba de gas. L’escrivan Günter Grass, antiracista e altermondialista d’esquèrra vertadièra n’estoc un exemple espectaclós: quan prengoc pausicion sus l’ahar deu nucleari iranian en díser que l’Estat ebrèu èra eth medish un dangèr entà la patz, que receboc de tira l’etiqueta pauc envejada de promotor de la Solucion Finau (Expression estranhament engibanada peu creator deu sionisme, Teodor Hertzl).
 
Aqueste acús ei doblament destermenat:
   
Que trobèc lo dusau exemple d’amalgama tractat uei dens l’actualitat. Lo 24 de heurèr de 2013 èra organizat a l’Institut deu Monde Arabi a París un “debat” sus tèma deu conflicte en Siria intitolat “Jornada de solidaritat dab lo pòble sirian”. Arren d’anormau dinc ad aquiu. Lo debat, un drin bracòt (de 14h a 16h30), estoc dirigit peu Abderrahim Hafidi, presentator de l’emission “Islam” sus França 2. Normaument, dens un debat, i a debataires, aquò que vòu díser tenents d’ua part o de l’auta. E ben, aquiu, non pas. Totis los opinants (dètz) èran opausants au regime deu Bashshar Al Asad. Shens de polemicar sus tau o tau intervencion, que cau totun s’interrogar suu desaplom d’aqueste debat qui averé devut ahupar quin esperit cartesian que sia. Lavetz la responsa, enta’us qui s’acontentan de pauc, estoc balhada peu Ziyad Majed, professor a l’universitat americana de París (Ne sabèvi pas qu’i avèva a París ua universitat americana). Vaquí la soa interpretacion: “A l’epòca de l’apartheid, averé estat acceptat que, dens un debat, la paraula estosse balhada a tenents de la supremacia blanca?” E haut, Peiròt, la colhonada ei jogada!
 
Ei hèra clar: se n’atz pas la medisha pausicion de critica totau per rapòrt au regime sirian actuau, lavetz ètz partidari deu racisme institucionau d’Africa deu Sud. Ei cande com ua equacion matematica. Pas degun deus sòcis present deu public ne gausèc pas tornar aquesta declaracion e tot se debanèc tranquillament, sustot que l’animator anoncièc per la fin que los escambis pervists dab lo public ne’s haserén pas shens cap d’explic suplementari.
 
Lo tresau exemple que’ns veng d’un magazine plan conegut en França qui s’apèra Ça m’intéresse, especializat dens subjèctes coma “la recèrca scientifica, los fenomèns de societat, las sciéncias umanas, l’ecologia, l’art o la religion”. Lo numèro d’octobre ei consacrat a tèmas de totis coma “Quin passar de plan las estapas de la vida?”, “Nau biaish inacostumats de s’emparar de la ploja” o “Trafic mondiau de sable: las nòstas platjas e van desaparéisher?”.
 
Un article totun aperèc la mea atencion: ei titolat: “Teoria deu complòt, qui cau créser?”. Solide, sentissèvi lèu un subjècte “brocut” e que voloi véser de quin biaish aqueste magazine qui n’avèvi pas jamei lejut abans lo podèva tractar. N’estoi pas decebut. L’article, o meilèu lo dossièr, non signat ei basat sus un pricipi simple: presentar sèt “teorias deu complòt” tractadas totas segon l’esquèma: 1/ Qu’ei aquò, aqueste complòt? 2/ De quan data? 3/ Los contra-arguments. Los mei aluserpits d’entre vosautes averàn remercat l’abséncia deus arguments a favor. Mès, fin finau, perqué pas? La mira de l’article ei evidentament d’explicar sèt teorias d’un punt de vista de la version oficiau. Las teorias be son: L’11 de seteme èra un còp de la CIA. La gripa A estoc creada peus laboratòris. Aliens esconuts peus Americans. L’òmi n’a pas caminat sus la lua. Los Illuminati mestrejan lo monde. Los Estats Units contraròtlan lo climat. Lo priorat de Sion deteng lo gran secret de la Glèisa. Ei de deplorar que los autors n’an pas parlat de teorias passadas qui’s son muishadas vertadièras mei tard coma: Las armas de destrusida massissas de Saddam Hussein n’an pas jamei existit o Los Estats Units qu’espionan lo monde sancèr per la NSA.
 
Mès l’endret on enterveng l’amalgama ne’s tròbas pas dens aqueste tèxte, mès dens los a l’entorn, extrèits de resultas de recèrcas scientificas, dens per exemple un enquadrat aperat “Dab qué se reconeish un sceptic?”. Aquiu podèm aprénguer un hum de causas interessantas, que’vs balhi forra-borra: “Shens de suspresa, 71,5% deus electors de Marine Le Pen aderisson ad aquesta vision ... Cadun pòt trobar ua teoria deu complòt atragenta qui hè rebomb au son viscut, a la soa istòria o a las soas credenças pergondas … [L’adesion ad aquestes teorias] Ei ligada a un sentit d’escac o de dificultat sociau … Los qui hèn la causida de créser a las teorias deu complòt son tanben sensibles a d’autes corrents de pensada alternatius, coma l’astrologia, las medecinas ditas naturaus, la reïncarnacion, los hantaumas, la transmission de pensada … Un trèit qui pòt definir los adèptes de las teorias deu complòt: l’inclinacion de complotar se medish! … que projèctan las loras tendéncias moraus sus pretenduts conspirators.
 
Un còp tractat lo caractèr deu “complotista”, que’vs citi uns elements de l’analisi de fenomèn eth medish: “… la vision maniquèa de la societat qui dessenhan, dens un monde jutjat tròp complèxe … d’on lo debat scientific ei exclús … La màger part de las teorias deu complòt an ua mira manipulatòria, ça explica Pierre-André Taguieff. Son espandidas per grops sovent situats aus estrems de l’escaquèr politic entà servir idèias racistas.”
 
Qu’ei clar. Se, per cas, un jorn, vos ètz demandats quin un avion de linha pilotat per un amator pòt passar per ua hinèstra e desaparéisher complètament shens de deishar de tralha lhevat ua arròda hèra tròp petita per un Boeing, e ben sapiatz qu’ètz potenciaument un elector deu Front Nacionau, la vòsta vida ei un escac, cresètz aus hantaumas e d’autas conerias, n’ètz pas brica quauqu’un de moraument recomendader, b’ètz tròp innocent entà comprénguer lo monde actuau, ne podètz pas ténguer ua discutida racionau e susquetot b’ètz un racista. Arren qu’aquò.
 
Vaquí qu’ètz adara assabentats. Que deishi lo legedor jutjar per eth medish de la qualitat deus arguments e de la portada de la manipulacion qui a coma sola finalitat de barrar un debat possible.
 
Imaginatz ua estona que volhi utilizar la medisha arma de destrusida de la pensada que non pas eths, de saber l’amalgama. Ei plan aisit. Sufís pas que descreditar un jornau en arribar au “punt Godwin”, aquò que vòu díser l’acusar d’estar tenent de las idèas nazi entad acabar lo devís au mon avantatge de cap aus legedors. Exercici:
 
Lo magazine Ça m’intéresse aparteng au grop de premsa Gruner + Jahr, detengut per Bertelsmann (qui possedís tanben RTL Group). Fondat en 1835 peu Carl Bertelsmann, l’estamparia èra a la debuta consacrada a la publicacion de líbers crestians. Pendent lo regime nazi, la societat estoc un deus pielars màgers de la propaganda deu poder, en editar autors nacionau-socialistas coma Will Vesper (Bild des Führer) o Hans Grimm (Volk ohne Raum). En 2002, estoc establit per ua comission que la societat Bertelsmann empleguèc presoèrs judius per un tribalh d’esclau.
 
Vaquí quin se pòt descreditar un magazine o qué que sia, gràcias a ua mesclada d’elements qui n’an pas nat rapòrt entre eths, mès qui semblan d’estar ligats.
 
Non pas, que soi hèra clar sus aquò: Ça m’intéresse n’ei pas un magazine nazi.
 
Per contra, ne’m soi pas tanpauc abonat …