Opinion
Torisme e identitat occitana?
Quan la joena guida se revirèt cap a son public per explicar que lo nom dau lòc, “las combas”, venèva dau celte vielh, comprenuri qu’un còp de mei m’anava faler carar o m’encolerar.
Vestida a la comerciau d’un talhur gris, la dauneta èra, egau, totafèit segura, assajèri de discutir e d’explicar, mes me gahèri pas sonque lo mespretz. Èri un torista, e atau com torista, avèvi de pagar e de seguir lo tropèth.
Per la lenga, l’ahar se presentava mau, mes me damorava d’enténer a parlar d’un lòc prestigiós dens l’istòria d’Aquitània: lo teatre de Bordèu. (Que se pòt pas mei vistalhar adara sonque dab la guida “aprovada”).
Malastre! La dauneta s’endralhèt sus aqueths maishants anglés, que, com cadun ic sap, s’an envaït Aquitània!
Per l’istòria tanben, l’ahar se presentava mau…
Quan, de mei, començèt de contar los ahars sexuaus d’una aristocracia bordalesa (que n’existiva pas guaire au sègle XVIII), comprenuri qu’asajava de copiar la problematica parisenca e reiala de la cort de França atau de l’inventar dens la vita de la ciutat nòsta. A! Las aventuras coquinas de las marquesas!
Domatge que pas jamei n’existit dens l’Aquitània d’aqueste temps! Mes la prauba non podèva pas imaginar una auta istòria que non pas la (simplista) dau centralisme jacobin que li ensenhèt l’escòla de la Republica.
Atau de me rassegurar, me dishuri que las autas guidas daus auts lòcs toristics de Gironda son, solide, mei assabentadas de la sciéncia istorica e linguistica…
E lo lendoman, tot fier, emportèri los amics vistalhar Semilhon: segonda ciutat de la Gironda medievau.
Ailàs! M’aurí divut sauvar d’una espròva de las tarriblas: lo còr d’un occitanista i puiré petar! Dau gascon, lenga esclusiu dau Ducat d’Aquitània dinc au sègle XV, nada traça, nada paraula, nada evocacion e lo quite Rei-Duc Joan-shens-Tèrra, hilh de la reina Alionor, parlava lo francés!
Per çò que son daus noms de la carrèiras dau vilatge, un chic estranh egau en francés, trobaran de segur dens lo Celte-vielh l’etimologia de “l’andròna de la cadena”!
Egau lo vilatge es bilingüe, tot sancèir! Bilingue francés-anglés: divem compréner qu’es damorada la lenga daus envaïdors de l’Edat Mejana? Semilhon: fossiu istoric?
Amics! Contatz-me: On? Dens quau país un chic au heish de la sua istòria, se puiré suportar tant de messorgas?
Amics! Perqué nosauts, defensors de l’occitan, suportam atau que nos raubin a l’encòp lo nòste passat com la nòsta lenga?
Lo torisme low-cost, lo que gavida las vistalhadas toristicas, parla a miliers de gents qui, en seguit de las messorgas escolaras, engoliràn las messorgas daus Oficis de Torisme, shens nat trabuc, shens nat dobte…
E d’on puiren vàser los dobtes quan esturin ensenhats dempui tant de temps dens l’idèia d’un passat farlabicat a la mòda de l’estat francés? Per lo toriste mejan, l’incredible es lo contrari: una istòria scientifica e respectuosa dau país.
Perqué donc, çò que hasuren los bretons: bretonizar lo torisme breton, o mei los escocés, escotizar lo torisme escocés, nosauts, los occitans, ic podem pas héser?
Pr’amor de non pas créser en la batalha possibla?
Vestida a la comerciau d’un talhur gris, la dauneta èra, egau, totafèit segura, assajèri de discutir e d’explicar, mes me gahèri pas sonque lo mespretz. Èri un torista, e atau com torista, avèvi de pagar e de seguir lo tropèth.
Per la lenga, l’ahar se presentava mau, mes me damorava d’enténer a parlar d’un lòc prestigiós dens l’istòria d’Aquitània: lo teatre de Bordèu. (Que se pòt pas mei vistalhar adara sonque dab la guida “aprovada”).
Malastre! La dauneta s’endralhèt sus aqueths maishants anglés, que, com cadun ic sap, s’an envaït Aquitània!
Per l’istòria tanben, l’ahar se presentava mau…
Quan, de mei, començèt de contar los ahars sexuaus d’una aristocracia bordalesa (que n’existiva pas guaire au sègle XVIII), comprenuri qu’asajava de copiar la problematica parisenca e reiala de la cort de França atau de l’inventar dens la vita de la ciutat nòsta. A! Las aventuras coquinas de las marquesas!
Domatge que pas jamei n’existit dens l’Aquitània d’aqueste temps! Mes la prauba non podèva pas imaginar una auta istòria que non pas la (simplista) dau centralisme jacobin que li ensenhèt l’escòla de la Republica.
Atau de me rassegurar, me dishuri que las autas guidas daus auts lòcs toristics de Gironda son, solide, mei assabentadas de la sciéncia istorica e linguistica…
E lo lendoman, tot fier, emportèri los amics vistalhar Semilhon: segonda ciutat de la Gironda medievau.
Ailàs! M’aurí divut sauvar d’una espròva de las tarriblas: lo còr d’un occitanista i puiré petar! Dau gascon, lenga esclusiu dau Ducat d’Aquitània dinc au sègle XV, nada traça, nada paraula, nada evocacion e lo quite Rei-Duc Joan-shens-Tèrra, hilh de la reina Alionor, parlava lo francés!
Per çò que son daus noms de la carrèiras dau vilatge, un chic estranh egau en francés, trobaran de segur dens lo Celte-vielh l’etimologia de “l’andròna de la cadena”!
Egau lo vilatge es bilingüe, tot sancèir! Bilingue francés-anglés: divem compréner qu’es damorada la lenga daus envaïdors de l’Edat Mejana? Semilhon: fossiu istoric?
Amics! Contatz-me: On? Dens quau país un chic au heish de la sua istòria, se puiré suportar tant de messorgas?
Amics! Perqué nosauts, defensors de l’occitan, suportam atau que nos raubin a l’encòp lo nòste passat com la nòsta lenga?
Lo torisme low-cost, lo que gavida las vistalhadas toristicas, parla a miliers de gents qui, en seguit de las messorgas escolaras, engoliràn las messorgas daus Oficis de Torisme, shens nat trabuc, shens nat dobte…
E d’on puiren vàser los dobtes quan esturin ensenhats dempui tant de temps dens l’idèia d’un passat farlabicat a la mòda de l’estat francés? Per lo toriste mejan, l’incredible es lo contrari: una istòria scientifica e respectuosa dau país.
Perqué donc, çò que hasuren los bretons: bretonizar lo torisme breton, o mei los escocés, escotizar lo torisme escocés, nosauts, los occitans, ic podem pas héser?
Pr’amor de non pas créser en la batalha possibla?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#10 Un peu de médiocrité et d'ennui dans cet océan de lumière qu'est Lo Jornalet. Je m'en charge.
#11 Amen
Que i a bèra pausa, quan hasèvi citacions vertadèras o inventadas e que lo men interlocutor e'm demandava qui n'èra l'autor, que responèvi : La Fontaine ! e qu'èri segur que degun ne gauseré me contradíser pr'amòr que ne son pas nombrós los qui l'an legit.
Que cau déishar la guida debanar lo son « rimatoèra » mès que pensi que ne's cau pas carar – subertot quand òm sap – e que'u cau díser, en estar entenut de tots, que conta colhonadas… E rai se li poirisses la vita e… la visita !
Qu'aurés poscut demandar on se parlava lo « cèlte navèth » ; se ne i a un vielh, que deu ne i aver un navèth, non ?
Entà acabar sus ua nòta mei seriosa, qu'es de dòu har que los Occitans, quitament se ne parlan pas la lenga, se chautan de las conerias ditas per un o l'aute deus officis de torisme e deu lors guidas…
#9 Personauments, n'èi pas jamei ensajat de presentar los gascons per autes que çò qui son, de saber, un pòble autan mestissat com los autes a l'entorn, que non pas màgerment cèlte en tot cap, hèra se'n manca (paucas tribús gallesas, per exemple quan lo Cesar e'n mandè uòtas tà s'installar, de Gàllia celtica vienudas). E lo mite nacionau qui descriu los gaus d'Épinal qu'ei ua farcejada grana, per França tota e mei que mei per Aquitània… (Atau los cèltas continentaus qu'èran mei civilizats que çò que n'an hèit, e que s'ameritan hèra miélher que tot aqueth encloscatge…)
Tot aquò ne m'empacha pas de'm sentir francés e republican cap e tot. Serà lhèu pr'amor d'aver davancèrs bretons, ch'tis, lorencs, bearnés, narbonés…
Lo men comentari qu'èra eishenge deus clichés qui bracejatz dab la vòste fatuitat franchimanda, la qui sap au jacobinisme mei espés e mespresós. Occitanista, jo n'ac èri pas briga dinc encontrèssi esterucs deu vòste triste escantilh. E mei e desgoliratz lo vòste mesprètz, mei ac serèi.
#9 De dòu har vertat que sapiatz legir lo gascon o "l'outsita" se voletz pr'amor los vòstes clichés batuts e rebatuts nosautes "outsitas" ne n'avèm pas de manca. Plan solide l'istòri que's torna visitar de cada costat que sia e deu costat de la Joana d'Arc tanben. De non pas adméter que l'istòri de França passa peu combat contre la quita Occitània ont se parlava e se parla enqüèra dinc auèi la lenga d'òc qu'ei tan bestià coma negar l'identitat francesa d'Occitània d'auèi! Vous êtes donc pareillement indécrottable, ce qui est après tout votre problème, mais surtout, surtout nos avejatz !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari