Opinion
Escamarlada democratica
Article 1 deu reglament internacionau: los País Occidentaus an rason. Article 2: se los País Occidentaus an tòrt, l’article 1 s’aplica.
Aquesta galejada, que la coneishètz e l’atz dejà ausida mantun còp, dab “lo capdau a tostemps rason”. Per malastre, aquò n’ei pas ua galejada, qu’ei ua lei vertadièra qui regís las relacions internacionaus despuish la debuta de la colonizacion. Sufís pas que de tornar brembar los 14 milions d’amerindians tuats, los 17 milions de Néguers mòrts pr’amor deu comèrci triangulari e los 10 milions de Congolés massacrats devath los òrdis deu rei Leopòld entà’s balhar ua idèa de qui comanda ací.
Cau díser totun purmèr que los Blancs an portat LA “civilizacion” au demorant deu monde qui ne coneishèva pas sonque, eth, los praubes, que l’escritura 5.000 ans abans l’èra crestiana en China o l’adduccion d’aiga en çò deus Astècs. An portat tanben lo crestianisme qui ensenharà a mei d’un pòble que vivèvan dinc a lavetz dens lo pecat deus mei tarribles shens quitament d’ac saber.
Uei lo dia, los País Occidentaus possediscon ua valor fondamentau de mei que los autes n’an pas, quauquarren qui’us ei particular e qui devon espandir en çò deus autes pòbles qui’n demandan pas qu’aquò: la Democracia. L’an inventada, ne son proprietaris. Que vasoc en Grècia e, quitament se n’a pas mei rapòrt dab l’originau, qui èra meilèu ua democracia dirècta acompanhada d’un gran chepic de’n pas balhar lo poder ad ua oligarquia venguda professionau qui ne profitaré (Causida au sòrt), los Europencs e los Nòrdamericans an recuperat lo nom beròi e que’u brandiscon shens de cès entà balhar leçons de saber-víver politic a la planeta sancèra.
Tiò, mès a còps, la maquina qu’a mancats e que tossiqueja. La lista b’ei longa deus cas istorics quan poténcias occidentaus son entervengudas entà manténguer au poder un dictator segon lors interès o empachar l’evolucion de cap tà la libertat d’un pòble delerós de s’emancipar. Aquò que’s hascoc a cada còp a l’estujada peu mejan de servicis secrets, dab l’assasinat discrèt d’un miaire politic un drin tròp dangerós o alargada de paracadudistas a l’esguit deu dia sus un capdulh african.
Mès sabètz de plan aqueste periòde ei acabat e Françafrique n’ei pas mei qu’ua brembança brumosa. Los drònes an remplaçat los legionaris e tot que’s hè a distància. L’Occident ne joguèc pas nat ròtle dens la Prima Araba qui’s debanèc aquestas darrèras annadas e qui pertoquèc gaireben totis los país arabs un après de l’aute, prometut!
Un eveniment recent a muishat que lo qui balha las leçons be’s pòt generaument comportar a l’arreboish de çò qui preconiza. Vòli parlar deu còp d’Estat qui’s debanèc ongan en Egipte. Un petit abracat:
L’onze de heurèr de 2011, lo president d’Egipte d’un regime monopartit, Hosni Mobarac, ei acaçat per un movement popular de carrèras après trenta ans de poder absolut.
Eleccions liuras son organizadas entre lo 28 de noveme de 2011 e lo 10 de genièr de 2012. Lo Partit de la Libertat e de la Justícia, veirina politica de l’organizacion deus Frairs Musulmans obteng 49 % deus siètis, lo Partit de la Lutz (salafista) 22,5 % e lo Neo-Wafd 7,8 %.
Lo 24 de junh de 2012, lo capdau deu Partit de la Libertat e de la Justícia, Muhammad Mursi ei elegit au pòste de president de la republica au dusau torn dab un escòre de 51,73% de las votz.
Un an mei tard, en junh 2013, manifestacions de carrèras de las importantas contra lo president Mursi amassan uns milions d’egipcians.
Lo 3 de julhet, lo generau Abdel Fatah Al Sisi, capdau de l’estat major e l’armada, anoncia la destitucion deu president en exercici Muhammad Mursi. L’armada preng posicion a la television publica, los blindats son desplegats. L’endeman aprenguèm que Mursi ei estat arrestat. Lo parlament ei dissolvut.
Lo 7 de julhet, Tony Blair, èx-capministre britanic apèra la comunautat internacionau a sosténguer lo navèth poder militar.
Lo 8 de julhet, un sit-in pacific ei organizat dabans lo complèxe de Garda Republicana on Mursi ei empresoat. Los soldats hèn huec, entre 15 e 53 mòrts segon las honts son de deplorar.
Lo 14 d’agost, seràn uas 600 victimas qui’s moriràn devath las balas deus militars, puish 800 lo 19, segon Amnesty International. 3.000 personas an estadas arrestadas segon la medisha hont. Human Rights Watch declara que las fòrças de seguretat egipcianas an utilizat dens la repression deu sit-in ua “fòrça de mòrt excessiva qui constitua l’incident sordeish d’omicidis de massa illegaus dens l’istòria modèrna deu país.”
En dus mots, qu’ei haut o baish lo Chile de 1973.
E çò d’interessant ei de léger los comentaris de la premsa francesa, tostemps prèsta de dehéner la libertat e la democracia … quan va dens lo bon sens occidentau, ei a díser quan los democratas deus país estrangèrs son los lors pertrèits fidèus, çò qu’un islamista n’ei pas.
Coma de costuma, trobam en purmèra linha l’inenarrable Monde e son idèa particulària deu caminament de la planeta. Peu jornau deu ser, la caduda de Mursi se resumís a la hèsta que hascón los opausants sus la plaça Tahrir. Citacions: “Tutets, huecs d’artifici, tambors, petards, shiulets de crits de gai … Ua cacofonia arridenta, ua sarabenda jubilatòria qui an començat tra los purmèrs mots, a la television, deu generau Abdel Fatah Al-Sissi, lo ministre de la defensa. Uas minutas mei tard, que hiquèc un punt finau a la presidéncia Mursi.”
Comprenguèm lèu que lo jornalista, dab lo son vocabulari causit, mira meilèu lo prèmi Goncourt que non pas la qualitat d’un article informatiu. S’enseguís l’entrevista d’ua opausanta a l’ancian president qui s’arregaudís d’aqueste putsch democratic e qui muisha sa hidença dens un avenidor on “Vam tornar bastir lo país totis amassa e haram ua plaça aus Frairs Musulmans qui son ua compausanta de la societat.” Aquesta visionaira sabèva plan que l’armada hascore ua plaça aus 1400 Frairs au hons d’ua hòssa comuna.
Tota la premsa exagonau, escrita o parlada, utiliza lo medish vocabulari e la medisha sintaxi, de TF1 au Figaro en passar per Libération o BFM-TV: aqueste còp d’estat n’ei pas un còp d’estat, on se que non, evòcan lo mot en lo hèr seguir de: “Coma dison los partisans de Mursi” o hican verguetas, dinc a la quita Wikipèdia. E lo totun aunèste Monde Diplomatique qui, peu calam de l’Alain Gresch se demanda enqüèra de bona fè en augost de 2013 se s’agís d’un còp d’estat o d’ua susmauta populara.
Pierre Rousselin, dens lo Figaro, escriu: “Ei absurde d’uglar au còp d’estat militar e de prénguer la defensa deus Frairs Musulmans dab lo pretèxte qu’avèvan ganhat legaument l’escrutin presidenciau. Aquò qu’ei hèr lo jòc deus islamistas qui volon presentà’s en victimas d’un putsch, en defensors de valors democraticas de las quaus an totun muishat que ne’n hasèvan pas cas sonque los podèvan servir.”
La nocion de los qui “volon presentà’s en victimas” ei interessanta, hèra mei que non pas la de la victimas qui serén vertadièras.
L’emission C dans l’air d’Yves Calvi sus France 5 titola son reportatge “La democracia armada”.
Pas jamei ne vesoi jo un tau ensemble perhèit dens los mèdias mestrejants francés de torçuda ideologica e d’escarmalada politica.
La frasa de Voltaire (qui, a çò qui sembla, eth n’a pas jamei dita, mès èra ua sintèsi de la soa pensada per quauqu’un mei): “Ne soi pas d’acòrd dab çò qui disètz mès me baterèi dinc au cap entà qu’ac poscóssetz díser” e sovent citada de tòrt e de travèrs mès pas jamei aplicada. Los qui l’emplegan que’s descobran, au darrèr moment quan cau molhar la camisa, un rendètz-vos en çò deu dentista o ua aplegada irremplaçabla a la piscina. Que preferiscon meilèu l’eslogan encredut: “Hètz çò qui disi, ne hètz pas çò qui hèi”.
En aqueste cas, entad avançar l’idèa que “la democracia a los sons limits” pr’amor que “lo pòble se pòt enganar”, se cita sovent lo hèit qu’Adolf Hitler estoc portat au poder per eleccions, çò qui n’ei pas vertat. A l’escrutin de noveme 1932, qu’avèva perdut gaireben la mitat deus sons deputats, las amassadas deu partit coneishèvan ua baishada de las seriosas, e lo Figaro escrivèva: “Hitler, aquò qu’ei acabat!”. Ne serà pas que lo calcul de politicians coma lo von Papen qui l’ajudarà a s’installar dens lo cadierau de cancelèr shens de majoritat.
Cada situacion deu estar espiada separadament. Per çò qui ei d’Egipte, avèva coneishut abans ua dictatura militara, que coneish adara ua dictatura militara e, estranhament, lo sol moment quan la democracia “a l’occidentau” èra aplicada, aquò que vòu díser dab libertat deus partits e libertat d’expression, estoc quan Libertat e Justícia èra causit peu pòble dens eleccions qui los observators estrangèrs declarèn regularas.
La logica elementària ne serà pas estada d’aténguer las eleccions venentas e d’intervénguer au cas on lo poder islamista auré trespassat las soas atribucions balhada peu pòble? La reponsa mei freqüenta ei que lo partit de Mursi èra de cap a ac hèr. Benlèu n’ei pas aquò sonque un procès d’intencion, benlèu pas.
Mès çò de segur, ei que l’armada qui a espotit lo pòble devath sa bòta tantas annadas ne pòt pas estar lo guarant de la libertat, e que caleré un dia declarar l’article 2 deu “règlament deu capdau” inconstitucionau.
Aquesta galejada, que la coneishètz e l’atz dejà ausida mantun còp, dab “lo capdau a tostemps rason”. Per malastre, aquò n’ei pas ua galejada, qu’ei ua lei vertadièra qui regís las relacions internacionaus despuish la debuta de la colonizacion. Sufís pas que de tornar brembar los 14 milions d’amerindians tuats, los 17 milions de Néguers mòrts pr’amor deu comèrci triangulari e los 10 milions de Congolés massacrats devath los òrdis deu rei Leopòld entà’s balhar ua idèa de qui comanda ací.
Cau díser totun purmèr que los Blancs an portat LA “civilizacion” au demorant deu monde qui ne coneishèva pas sonque, eth, los praubes, que l’escritura 5.000 ans abans l’èra crestiana en China o l’adduccion d’aiga en çò deus Astècs. An portat tanben lo crestianisme qui ensenharà a mei d’un pòble que vivèvan dinc a lavetz dens lo pecat deus mei tarribles shens quitament d’ac saber.
Uei lo dia, los País Occidentaus possediscon ua valor fondamentau de mei que los autes n’an pas, quauquarren qui’us ei particular e qui devon espandir en çò deus autes pòbles qui’n demandan pas qu’aquò: la Democracia. L’an inventada, ne son proprietaris. Que vasoc en Grècia e, quitament se n’a pas mei rapòrt dab l’originau, qui èra meilèu ua democracia dirècta acompanhada d’un gran chepic de’n pas balhar lo poder ad ua oligarquia venguda professionau qui ne profitaré (Causida au sòrt), los Europencs e los Nòrdamericans an recuperat lo nom beròi e que’u brandiscon shens de cès entà balhar leçons de saber-víver politic a la planeta sancèra.
Tiò, mès a còps, la maquina qu’a mancats e que tossiqueja. La lista b’ei longa deus cas istorics quan poténcias occidentaus son entervengudas entà manténguer au poder un dictator segon lors interès o empachar l’evolucion de cap tà la libertat d’un pòble delerós de s’emancipar. Aquò que’s hascoc a cada còp a l’estujada peu mejan de servicis secrets, dab l’assasinat discrèt d’un miaire politic un drin tròp dangerós o alargada de paracadudistas a l’esguit deu dia sus un capdulh african.
Mès sabètz de plan aqueste periòde ei acabat e Françafrique n’ei pas mei qu’ua brembança brumosa. Los drònes an remplaçat los legionaris e tot que’s hè a distància. L’Occident ne joguèc pas nat ròtle dens la Prima Araba qui’s debanèc aquestas darrèras annadas e qui pertoquèc gaireben totis los país arabs un après de l’aute, prometut!
Un eveniment recent a muishat que lo qui balha las leçons be’s pòt generaument comportar a l’arreboish de çò qui preconiza. Vòli parlar deu còp d’Estat qui’s debanèc ongan en Egipte. Un petit abracat:
L’onze de heurèr de 2011, lo president d’Egipte d’un regime monopartit, Hosni Mobarac, ei acaçat per un movement popular de carrèras après trenta ans de poder absolut.
Eleccions liuras son organizadas entre lo 28 de noveme de 2011 e lo 10 de genièr de 2012. Lo Partit de la Libertat e de la Justícia, veirina politica de l’organizacion deus Frairs Musulmans obteng 49 % deus siètis, lo Partit de la Lutz (salafista) 22,5 % e lo Neo-Wafd 7,8 %.
Lo 24 de junh de 2012, lo capdau deu Partit de la Libertat e de la Justícia, Muhammad Mursi ei elegit au pòste de president de la republica au dusau torn dab un escòre de 51,73% de las votz.
Un an mei tard, en junh 2013, manifestacions de carrèras de las importantas contra lo president Mursi amassan uns milions d’egipcians.
Lo 3 de julhet, lo generau Abdel Fatah Al Sisi, capdau de l’estat major e l’armada, anoncia la destitucion deu president en exercici Muhammad Mursi. L’armada preng posicion a la television publica, los blindats son desplegats. L’endeman aprenguèm que Mursi ei estat arrestat. Lo parlament ei dissolvut.
Lo 7 de julhet, Tony Blair, èx-capministre britanic apèra la comunautat internacionau a sosténguer lo navèth poder militar.
Lo 8 de julhet, un sit-in pacific ei organizat dabans lo complèxe de Garda Republicana on Mursi ei empresoat. Los soldats hèn huec, entre 15 e 53 mòrts segon las honts son de deplorar.
Lo 14 d’agost, seràn uas 600 victimas qui’s moriràn devath las balas deus militars, puish 800 lo 19, segon Amnesty International. 3.000 personas an estadas arrestadas segon la medisha hont. Human Rights Watch declara que las fòrças de seguretat egipcianas an utilizat dens la repression deu sit-in ua “fòrça de mòrt excessiva qui constitua l’incident sordeish d’omicidis de massa illegaus dens l’istòria modèrna deu país.”
En dus mots, qu’ei haut o baish lo Chile de 1973.
E çò d’interessant ei de léger los comentaris de la premsa francesa, tostemps prèsta de dehéner la libertat e la democracia … quan va dens lo bon sens occidentau, ei a díser quan los democratas deus país estrangèrs son los lors pertrèits fidèus, çò qu’un islamista n’ei pas.
Coma de costuma, trobam en purmèra linha l’inenarrable Monde e son idèa particulària deu caminament de la planeta. Peu jornau deu ser, la caduda de Mursi se resumís a la hèsta que hascón los opausants sus la plaça Tahrir. Citacions: “Tutets, huecs d’artifici, tambors, petards, shiulets de crits de gai … Ua cacofonia arridenta, ua sarabenda jubilatòria qui an començat tra los purmèrs mots, a la television, deu generau Abdel Fatah Al-Sissi, lo ministre de la defensa. Uas minutas mei tard, que hiquèc un punt finau a la presidéncia Mursi.”
Comprenguèm lèu que lo jornalista, dab lo son vocabulari causit, mira meilèu lo prèmi Goncourt que non pas la qualitat d’un article informatiu. S’enseguís l’entrevista d’ua opausanta a l’ancian president qui s’arregaudís d’aqueste putsch democratic e qui muisha sa hidença dens un avenidor on “Vam tornar bastir lo país totis amassa e haram ua plaça aus Frairs Musulmans qui son ua compausanta de la societat.” Aquesta visionaira sabèva plan que l’armada hascore ua plaça aus 1400 Frairs au hons d’ua hòssa comuna.
Tota la premsa exagonau, escrita o parlada, utiliza lo medish vocabulari e la medisha sintaxi, de TF1 au Figaro en passar per Libération o BFM-TV: aqueste còp d’estat n’ei pas un còp d’estat, on se que non, evòcan lo mot en lo hèr seguir de: “Coma dison los partisans de Mursi” o hican verguetas, dinc a la quita Wikipèdia. E lo totun aunèste Monde Diplomatique qui, peu calam de l’Alain Gresch se demanda enqüèra de bona fè en augost de 2013 se s’agís d’un còp d’estat o d’ua susmauta populara.
Pierre Rousselin, dens lo Figaro, escriu: “Ei absurde d’uglar au còp d’estat militar e de prénguer la defensa deus Frairs Musulmans dab lo pretèxte qu’avèvan ganhat legaument l’escrutin presidenciau. Aquò qu’ei hèr lo jòc deus islamistas qui volon presentà’s en victimas d’un putsch, en defensors de valors democraticas de las quaus an totun muishat que ne’n hasèvan pas cas sonque los podèvan servir.”
La nocion de los qui “volon presentà’s en victimas” ei interessanta, hèra mei que non pas la de la victimas qui serén vertadièras.
L’emission C dans l’air d’Yves Calvi sus France 5 titola son reportatge “La democracia armada”.
Pas jamei ne vesoi jo un tau ensemble perhèit dens los mèdias mestrejants francés de torçuda ideologica e d’escarmalada politica.
La frasa de Voltaire (qui, a çò qui sembla, eth n’a pas jamei dita, mès èra ua sintèsi de la soa pensada per quauqu’un mei): “Ne soi pas d’acòrd dab çò qui disètz mès me baterèi dinc au cap entà qu’ac poscóssetz díser” e sovent citada de tòrt e de travèrs mès pas jamei aplicada. Los qui l’emplegan que’s descobran, au darrèr moment quan cau molhar la camisa, un rendètz-vos en çò deu dentista o ua aplegada irremplaçabla a la piscina. Que preferiscon meilèu l’eslogan encredut: “Hètz çò qui disi, ne hètz pas çò qui hèi”.
En aqueste cas, entad avançar l’idèa que “la democracia a los sons limits” pr’amor que “lo pòble se pòt enganar”, se cita sovent lo hèit qu’Adolf Hitler estoc portat au poder per eleccions, çò qui n’ei pas vertat. A l’escrutin de noveme 1932, qu’avèva perdut gaireben la mitat deus sons deputats, las amassadas deu partit coneishèvan ua baishada de las seriosas, e lo Figaro escrivèva: “Hitler, aquò qu’ei acabat!”. Ne serà pas que lo calcul de politicians coma lo von Papen qui l’ajudarà a s’installar dens lo cadierau de cancelèr shens de majoritat.
Cada situacion deu estar espiada separadament. Per çò qui ei d’Egipte, avèva coneishut abans ua dictatura militara, que coneish adara ua dictatura militara e, estranhament, lo sol moment quan la democracia “a l’occidentau” èra aplicada, aquò que vòu díser dab libertat deus partits e libertat d’expression, estoc quan Libertat e Justícia èra causit peu pòble dens eleccions qui los observators estrangèrs declarèn regularas.
La logica elementària ne serà pas estada d’aténguer las eleccions venentas e d’intervénguer au cas on lo poder islamista auré trespassat las soas atribucions balhada peu pòble? La reponsa mei freqüenta ei que lo partit de Mursi èra de cap a ac hèr. Benlèu n’ei pas aquò sonque un procès d’intencion, benlèu pas.
Mès çò de segur, ei que l’armada qui a espotit lo pòble devath sa bòta tantas annadas ne pòt pas estar lo guarant de la libertat, e que caleré un dia declarar l’article 2 deu “règlament deu capdau” inconstitucionau.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
completament d'accòrdi ambe l'article. La premsa francesa es una vergonha. Un plaser de te legir cada còp. #4
Mercés a totis per aquestes reaccions.
Gèli, pensi que la causida se far entre una pèsta militara e una suspausada pèsta qui, deu temps quan Morsi èra al poder, n'a pas tuat ni empresonat opausants, es aquò lo problèma. Caleré aténguer abans d'aver una idèa, ei çò qui volèvi díser.
compreni pas l'autoflagelacion dei "blancs" per quauqu'un qu'ei pas de color negra o jauna; siam pas mai qu'una modalitat europenca e mieg-asiatica e nord africana de raças iversas qu'an eissemnats au cors de l'istoria e l'azard a vogut que nasquèsse dins una societat esclavagista-la Greça antica- una pensada eficaça, racionala que 2500 ans après a conquistat lo monde ambe sa tecnica, sa sciéncia e son ideologia democratica qu'ei una garantida de libertat e de ben-estre, mai l'univers ei pas soncament un jardin edenic e la natura de l'ome ambigüa e soventei fes abominabla, e l'istoria ei lo prat batalhier de totei leis orrors e es evident que leis angelons an pas preservat una certa categoria d'umans deis excés de marridum e de cruautat,quenta ne sià la color, metre en paralèla lei canaus d'irigacions atzeques ambe lei sacrificis umans a ges de sens, nimai rendre l'ome blanc occidentau responsable de tot l'esclavagisme dempuèi la neissénça dau monde es una asenada e corresponde pas a una evolucion multipla dei barbarias e dei civilizacions, tot ço que podèm constatar, qu'eis eu lo primierf que l' a gut abolit e qu'ei dins lei pais musulmans que se manten encara,vèire l'obragte de Malek Chebel consacrat a l'esclavatge en tèrra d'Islam
Òsca per aqueste article esclairat. Lo tractament mediatic de l'afar egipcian es lo rebat de l'islamofobia crassa que senhoreja en França. Pr'aquò los Occidentals - Obamà en cap - son estats puslèu reticents a-n-aqueste còp d'Estat.
Car Joan Marc
Vint e un ans a quand l'armada argeriana intervenguèt per salvar lo pais d'un poder integrista religios, me rapeli dins un reportatge televisat d'un ciutadan d'aqueste pais que disia "i a los que son per la democracia e los que son per las eleccions".
Uèi en Siria soi plan d'acòrdi que lo Bashar El Assad e sa còla son pas de democratas.
Doman se son desfarrolhats (amb o sens l'ajuda d'una partida de las nòstras talhas) los islamistas que riscan de venir apuèi ne seràn pas tanpauc. Per que causir entre la pèsta e ... la pèsta ?
Val mai gardar un uèlh atènt sus una pèsta que ne sabèm la natura, que non pas daissar s'espandir una pèsta que la saurem pas mestrejar.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari