Ai ja parlat de la simbolica dau roge en etnobotanica occitana, ambe l’equacion roge = rar = poder = mascle, donc roge = mascle. Veirem ara la simbolica dau jaune, fòrça rica tanben, e mai negativa. Lo jaune clar s’entend, que lo jaune daurat remanda au soleu e a la jòia. Mai lo jaune clar remanda au diable que, coma cadun o sap, sentís a sofre! S’atròba que lo jaune a una connotacion pejorativa despuei longtemps. Perqué lo jaune e pas lo blau? Manca una cadenon dins leis explicas... L’equacion jaune = traite es donc anciana e la retrobam encara d’un biais modèrne dins lo qualificatiu de “un jaune” a l’adreiça d’un brisaire de grèva per exemple.
 
Costat ornitologia, tot lo monde sap lo comportament especiau dau coguieu (coguiòu, coguiol, cocut dins d’autrei dialèctes) qu’es un traïdor per excelléncia: pond son uòu dins lo nis d’un autre aucèu, fa faire lo trabalh de coason a l’autre aucèu, e en mai lo coguielet que va espelir butarà fòra lo nis l’aucelonet espelit dins lo meteis temps (mai largament mai pichòt qu’eu[1]) per se gardar per eu solet la noiridura. E lei parents aucèus de l’autra raça, e mai enganats, contunharàn pasmens de faire son trabalh de noiriguiers. Un coguieu es donc l’arquetipe de l’enganaire, profechaire, parasit. Es segurament per aquò qu’aqueste aucèu dificilament visible, lo pòple lo cresiá jaune, forçadament, que traite. Çò mai curiós, es que lo coguieu es pas lo solet aucèu parasit mai es eu que foguèt retengut popularament.
 
Per un mistèri coma ne tenon totei lei lengas, lo mot de coguieu resquilhèt puei sus leis umans, non per designar l’enganaire/a… mai l’enganat/ada. Un coguieu es donc pas un deis espós qu’engana, coma o deuriá èstre en tota logica, mai la victima de l’engana amorosa. D’aquí tanben l’impossibilitat per un òme, fa 40 ans en rèire, de portar una camisa jauna: se seriá fach trufar tot d’una d’un impietadós “es cocut lo cap de gara!”[2], qu’èra viscut risolierament coma un afichatge de son parèu de banas. Mai se disiá pas per una femna aguent una camiseta ò una vèsta jauna, que sabèm que solet l’onor de l’òme enganat es en juòc: per la femna es sens importància, per pas dire naturau.  Ara la trufariá ligada a un vestit jaune per un òme a totalament desaparegut (urosament), que se pòrta totei lei colors possiblas.
 
Costat religiós, se sap l’ostracisme que foguèron totjorn victimas lei Jusieus, designats coma traites a Jèsus. Dins l’iconografia, Judàs foguèt mai que sovent representat vestit de jaune. Es donc pas d’azard se lei Jusieus foguèron assignats a portar capèu ò rodèla jaunes e mai recentament una estela jauna dei consequéncias encara mai sinistras que la condicion dei Jusieus dins la papautat d’Avinhon ò dei sabents jusieus a Lunèu ò Montpelhier tolerats, e mai recantonats a un quartier especiau (la Jutariá).
 
Ara, recampem tot aquò dau costat de la botanica… Per arborar rodèla jauna, faliá donc de qué tenchar en jaune. Una dei plantas tintorialas que donava lo jaune èra Reseda luteola, que son nom popular occitan èra èrba dei Jusieus. L’equacion jaune = jusieu fonciona tanben per de plantas non tintorialas mai jaunas, coma la jonquilha (Narcisssus pseudo-narcissus) que se pòt sonar la jusieva. Lo coguieu a tanben sa tiera lexicala associada. La primadèla (Primula officinalis), de flors jaunas recampadas en tèsta e bofadas coma de braietas de nenets, se sona braietas de coguieu. D’autrei plantas de la flor jauna se sonaràn coguieu o coguieula: iris dei valats, tròlli, lapaç, etc. Atencion pasmens de pas espandir aquesta analisi a tota flor se sonant coguieu/cocut, que n’i a que devon son nom simplament au fach que son premierencas, donc que florisson quora se tòrna ausir lo coguieu. Es lo cas de Muscari racemosum, qu’es segurament pas jaune mai violet encre. Tanben, d’autrei plantas son remandadas au coguieu ni per sa color ni per sa precocitat: es perque son de “traitras”, de plantas que donan pas çò qu’òm espèra d’elei, de plantas parasitas dei culturas. La civada coguieula es una civada que parasita lei blats; l’espeuta coguieula vòu pas espigar; la ceba coguieula monta directament en granas; lo peu de coguieu (la terribla cuscuta) estrangola de sei fielats roginèus non clorofillians lei plantas onte s’installa.
 
Tendrà a cadun d’enquistar au sieu per veire coma fonciona aqueste camp semantic dau jaune, dau coguieu e de la traitesa, en sabers botanics populars. Mòstra la necessitat de teorizar lei sabers populars per ne tirar la substantifica mesola, e non s’arrestar a la superficia dei causas… coma fan d’uneis etnològs totalament incompetents en occitan, mai que parlan pasmens d’abondància.