Èra un divendres plujós e hred, atau com s’en tròba sovent l’ivern de cap a la mar grana. Dab una pensada nostalgica pr’au canton, caminàvam per las carrèiras dau Mont,  romegós de cap ad aqueth fotut cinèma que podèvam pas trobar.
 
Mes la calor e la lutz nos i  esperavan, tanben com la horrèra que se pressava a la pòrta.
 
Jo qu’èri estonat: la purmèira d’un film d’autor en gascon podèva tant portar de monde dinc a emplenhar la sala?
 
Egau, lo Jaume Baris, lo realisator, nos avè jà prevenut: “Lo men film serà passeïsta, passeïsta que soi e que voi damorar”. Tant de monde per sanctificar lo passat?
 
Èra de plan mau conéisher lo Jaume Baris e  triguèri viste de compréner  perqué i avè tant de monde.
 
Lo realisator nos arcuelhèt a la pòrta, prenut  la paraula, tot temeruc coma son los artistas vertadèirs davant lor trabalh.
 
Fau créser que lo passeísme pòt encara amainadar  bèras causas…
 
Joantiròt es un pastor de la Lana, d’una Lana hreda d’ivern, d’una Lana solitària on s’embarra l’òmi dens lo son monde interior.
 
Ací, au bèth mitan dau ligòt, lo pastor se quilha, encaperat de negre, e sosca a longor de temps. Pas arren de sordèir que lo son monde pròpri, per desvirar la pensada. De soletat en soletat, la Lana s’emplenha de hadets, ací aperats los mormòcs: gojatinas de l’escur que semblan de passar e de tornar passar per anonçar lo malastre. Atau  las aparicions emplenhan chic a chic la pensada tota dau pastor, dinc a lo vàser hòu, dinc a semenar la terror…
 
Alavetz lo solitari a hrèita daus òmis dau vilatge. S’en va trobar lo  curat que sonque li saurà  tirar lo chic de ben que li damòra: “Las pelejas dau monde dau dehens, sonque son ahars de tu, digun i pòt ajudar.”
 
Film dau passat, solide, Joantiròt se debana dens lo sègle passat. L’uelh i reconeish los costumis e mei l’economia pastorau desapareishuts, mes lo tèma es de tostemps e aucupa una plaçòta, au hons de cadun de nosauts. Tots que i trobam partida dau nòste imaginari. Jo, m’aurí coneishut la medisha  istoèra per las carrèiras de Bordèu, on la soletat va vàser de la horrèra.
 
Film prigondament prestit de cultura gascona: dens lo silenci de la Lana, tota la concepcion dau monde s’embarra: Joantiròt, tant prep daus eròis  d’Arnaudin, Mauriac o Manciet.
 
Las fotòs de Jaume Baris son de las meravilhosas, tanben com la musica que vos empòrta dens lo país dau saunei. Tecnicament, le mestresa tant vau com los films de tota auta cultura. Dab tant chic de mejans: lo realisator paguèt tot dab sos sòus, atau de “damorar liure de sas causidas”.  Atau, probable, sabut causir los convidats e la Mossurèra desbrombèt d’i estar, mes probable, que n’auré pas compres: un film passeïsta!
 
Un conte de Nadau, vasut d’un aute conte: la rencontra miraculosa de dus cosins que s’èran pas jamei vists: lo Jaume Baris, cineaste e lo Miquèu Baris, contaire.
 
Jo me disi que  quan una cultura pòt encara produsir aquò,  s’amerita pas de morir. Un film que pòrta a la cultura gascona  una dimension universau e donc una plaça dens la cultura de l’umanitat.