Halha a Nadau!
Lo pòrc a la sau!
La pora au topin!
Coratge vesin!
 

Quan estèren cantats e tocats los cants de Nadau, lo viltage sancèir de Vilagrans s’encaminèt dens la nueit.
 
Davant, en cap, tremolavan las halhas qu’enlusernavan lo camin e darrèir los pifres tocavan dens la nueit clara d’aqueste ser d’ivern.
 
Los mainatges dançavan a l’entorn, en tot ríser de las escarabilhas que voletejavan d’ací d’alà: per caçar los broishs e la camacrusa, digun avè pas mei nada paur.
 
Es que digun i crèi pas mei…
 
Egau i a pas bèra pausa, la Halha de Nadau èra lo darrèir daus gestis magers de l’annada, lo temps vingut per parlar a las fòrças dau mau, que n’an pas jamei podut suportar la vasuda de Jesùs. Aqueste ser medish dau 24 de deceme, s’espandissan sus tèrra atau de guastar las recòltas a venir e de héser espelir la misèria.
 
Aus òmis d’ajudar Diu en tot caçar lo mau e en tot protegir la bòrda: la familha tota s’encamima dens lo casau, la halhas de palha e de hen alucadas, cridant aus quate cantons las paraulas magicas.
 
E lo sud de Gironda tot s’enlucava, d’ostau en ostau: bèra tropa de pairs-bons e de mainatges cantavan a la lutz de las halhas, davant de tornar au canton, assegurats que i aurè de qué minjar per l’annada.
 
En aqueste temps cadun i cresèva…
 
Quan ganhèt la rason, quan l’escòla ensenhèt de non pas mei créser aus contes e a las legendas, estèt un combat daus bons que non pas d’escanar totas aqueras ceremonias paganas, gessidas dau hons dau temps e daus temps escurs de la cresença.
 
La halha desapareishut e los pairs-bons damorèren au canton.
 
Passa que passarà, las costumas vielhas semblavan desbrombadas per totjorn: la rason avè ganhat la batalha.
 
Digun n’i cresut pas mei…
 
Qui lo purmèir, reviscolèt la Halha de Nadau?
 
Qui lo purmèir nos tornèt Carnavau?
 
Digun sap pas mei. Solide èran quauques, escampilhats de cap aus vilatges, que pensèren de tornar héser víver las tradicions popularas. E chic a chic, aquò se debanèt, a maugrat de las trufandisas o de la paur daus que pensavan tornats los temps de la supersticion.
 
Rasseguratz-vos: digun i crèi pas mei! Mes aquò rai!
 
Lo vilatge se torna trobar: los joens e los vielhs, los rics e los praubes, e cadun de cantar a plena votz los mots de magia atau de caçar las broishas que tant son alentorn lo dessèir de Nadau.
 
La nueit dau lotiment, que d’acostuma es vuida e frèita, s’emplenha daus rísers daus mainatges e de las paraulas daus grans que, prau purmèir còp dempui tostemps, enténen charar lo vesin.
 
Aquí tanben, auràn de caçar la paur, mes non pas la de las broishas: la paur dau vesin que n’avevan pas ajut léser de conéisher.
 
Benlèu plan qu’i auré un tròç de rason dens las cresenças dau pòble: las fòrças dau mau son pas jamei luenh, e las fau caçar tostemps. Mes son pas escampilhadas dens lo campestre, senon dens l’esperit uman, dens aquesta ideia de “cadun per si medish” que nos embarra dens una soletat a còps sordèira que non pas la de l’in.hern.
 
L’identitat e l’umanisme se puiren ligar per bastir un monde chic milhor per tots?