– Vincenç! aquò’s un pecat negre!
E lei boscarlas amb lei piegres
Van puei dei calinhaires esbrudir lo secrèt.
– Agues pas paur que se ne’n parle,
Que ieu deman, ve, desboscarle
Tota la Crau enjusca en Arle!
Mirèlha! vese en tu lo paradís escrèt!
 
***
 
Mirèlha, escota: dins lo Ròse,
Disiá lo fiu de Mèste Ambròse,
I a una èrba, que nommam l’erbeta dei frisons;
A doas floretas, separadas
Ben sus doas plantas, e retiradas
Au fons deis ondas enfresqueiradas.
Mai quand ven de l’amor per elei la seson,
 
***
 
Una dei flors, tota soleta,
Monta sus l’aiga risoleta,
E laissa, au bòn solèu, espandir son boton;
Mai, de la veire tan polida,
I a l’autra flor qu’es trefolida,
E la veses, d’amor emplida,
Que nada tant que pòu per ié faire un poton.
 
***
 
E, tant que pòu, se desfrisona
De l’embuscum que l’empresona,
D’aquí, paureta! que rompe son pecolet.
E libra enfin, mai mortinèla,
De sei boquetas pallinèlas
Frusta sa sòrre blanquinèla...
Un poton, puei ma mòrt, Mirèlha!... e siam solets!


 
Mirèlha –Mirèio ena grafia mistralenca– ei era òbra mès coneishuda de Frederic Mistral. Ven a èster era version provençau de Romeu e Julieta. Istòria d’un amor impossible. Un poèma dividit en dotze cançons, capvirat entara opèra en 1864, cinc ans dempús de nèisher –çò que remèrque era importància deth libre entara epòca–.
 
Aguesti vèrsi dera cincaua cançon en occitan provençau narren un tipe de conde que Vicènt li ditz a Mirèlha, en tot comparar eth sòn amor damb eth de dues flors, entà panar-li un punet. Era prumèra des plantes, en tot daurir-se se dèishe veir polida. En tot guardar-la, era auta decidís escapar d’entre es huelhes que la mantien viua entà dar-li un punet adès de morir.
 
Ena epòca digitau a on damb pro faena çò de mès long qu’a liejut bèth un son 140 caractèrs, perqué parlar sus un escrivan deth segle XIX? Mos trapam as pòrtes deth 2014, an que complís cent dera mòrt de Frederic Mistral, ua des figures mès importantes dera literatura occitana.
 
Mistral ei un des set membres fondadors deth Felibritge. En 1854, eth moviment comence entà promòir e suenhar eth provençau, mès damb es ans, s’amplie a tot er occitan e ath catalan, que mès tard en gesserie. Tanben ei er autor der ample diccionari occitan Tresaur dau Felibritge.
 
En 1904 arrecebec eth Prèmi Nobel pera sua produccion poetica, qu’ère un miralh deth païsatge e der esperit dera sua gent, e peth sòn trabalh coma filològ occitan. Eth merit de Mistral va mès enlà, ja que dèc votz ar occitan que, damb era queiguda des trobadors perdec fòrça pòc a pòc enquia èster en França lengua proïbida.
 
Recuperar a Frederic Mistral supause mès interèssi qu’es sonque literaris. Tanben a ua opinion politica. Considère qu’era reconeishença des nacionalitats viu ena lengua e eth sòn principaus enemic ei eth centralisme. Era sua aportacion, en tot préner era lectura coma un petit plaser, amague debats aué en dia dubèrti.
 
En tempsi a on es ambicions deth poder son mès nautes qu’es sues capacitats e talent, Mistral daurís ua pòrta ara rason. Aquerò qu’enes dies que corren ei tan ancian e dehòra de lòc coma aqueri que sajaràn de desqualificar es sòns arguments en saber que… pòt èster que per portar dejós de tèrra cent ans. Cap problèma. Eth sòn legat ei encara ben viu: era lengua.