Ven  de sortir ongan a las Edicions Privat Pour décoincer la France, décentralisons, un dialòg entre Martin Malvy, President de la Région Miègjorn-Pirenèus, e l’economista Nicolas Bouzon qu’es tanben cronicaire a Canal+ e a Le Figaro.
 
Per “décoincer” França, caldriá doncas decentralizar sens pensar a descolonizar las mentalitats. L’amira causida es unicament economica. Sem dins la logica d’una pensada compartimentada coma si un país podiá far l’estalvi d’una conexion economia/cultura, vesion tipicament francò-francesa: d’un costat lo domèni de la moneda (en doblidar lo ròtle de las multinacionalas francesas notadament en Africa , dins un encastre que se pòt qualificar de neocolonial), e de l’autre, aquel de la cultura pensada coma una excepcion, coma si la cultura pesava pas economicament.
 
La sola tòca, çò ditz Malvy, seriá de “redresser la situation économique de notre pays”, mas ont es la caplèva fòra d’una consciéncia aguda de sas quitas contradiccions istoricas, culturalas e linguisticas? La decentralizacion volontada, en realitat, aquò’s una decentracion parisenca. Lo President, ça que la, reconeis qu’amb la supression de la taxa professionala “on en a profité pour recentraliser”, mas qui es aquel “on”? Lo principi de subsidiaritat al biais europèu sembla de mancar al principi de decentralizacion pensat coma una sucursalizacion.
 
Flaquesa de l’analisi. “La force d’une Région tient d’abord aux missions qu’on lui donne et aux moyens qu’on lui attribue”: encara aquel “on” misteriós, aquò tinda coma una confession d’impoténcia e d’assisténcia. Lo President torna puèi a revindicar per la Region “l’économie, l’innovation, l’orientation, la formation jusqu’à l’accès à l’emploi”, mas sens la cultura coma competéncia “regionala” o “interregionala”. Reconeis pus luènh “Les chaînes de télévision, elles, sont très nationales. Cela ne sert pas l’identité des Régions”. Aquí lo solet còp que se parla d’identitat, mas res d’autre la ven enfortir. Lo President lèva la necessitat de reformar, mas per la reconéisser aitanlèu impossibla “ce n’est pas dans nos gênes”: de que ven far aicí la genetica?
 
“La decentralisation, c’est aujourd’hui l’interêt national”: seriá pas tant aquela de las regions, la bocla se torna tampar! “On doit construire le territoire comme un tout, un tout dans sa diversité”: encara lo “on”, encara lo “territoire”, encara la sansonha de la teocracia republicana de l’unitat/diversitat,  aquela de l’Empèri colonial que la diversitat i èra son qu’anecoditica, segondària. Gira tancada!
 
Pas res sul fach que Tolosa e sa region sián frontalièras. Aquò compta pas, sem periferics unicament de París e de sa banlèga, colma als tempses de la província balzaciana. Euròpa tanpauc compta pas: seriá coma ò ven d’afortir lo Philippot del Front National “une anomalie dans le monde”  (05/12/12, France Infos)?
 
Segur que se podrián considerar d’autras experiéncias per sortir del cercle infernal.  “On pourrait basculer dans le système allemand”, çò precisa lo President, alencòp crentiu e admiratiu, per apondre puèi “Non seulement nous n’avons pas le même poids que les Länder ou les autonomies (Catalogne), mais ce que nous faisons est ignoré, puisque l’Etat est encore censé tout faire”. Fàcia aquela carrièra bòrnha, lo President evòca lo drech d’experimentar: “Il doit être reconnu dans le principe pour les compétences non régaliennes”. Quand èri a la Cultura al Conselh Regionam, prepausèri de badas a la Region de levar cada an un concors sus una tematica regionala de nivel inernacional (personnalitats, eveniments istorics, caracteristicas linguisticas) e i far participar totes los sectors de la cultura…
 
Tal es lo sucursalisme que l’administracion e los elegits (sovent de vista corta o acculturats) aiman mai de se fisar a d’oficinas parisencas, d’ajudar actors culturals venguts de París o eveniments pre-fargats puslèu que de considerar las potencialitats regionalas o iinterregionalas: atal s’esperlonga lo provincialisme. La sacralizacion de l’Estat passa per l’autocensura. Gira tancada.