Opinion
Nacionalisme occitan: una andròna?
Èi totjorn avut una cèrta complicitat amistosenca dab los que presican un nacionalisme a l’escala d’Occitània. Mès, ic me fau díser, pas jamei non i èi poscut créser.
Parli aquí d’aqueste nacionalisme mei o mens copiat sus lo de França: una comunautat d’èsters umans ligats per una consciéncia de pòble tirada d’una istòria comuna (sovent farlabicada), d’una lenga comuna (aquí se tracta a tot còp d’un lengadocian mei o mens francizat) e d’una cultura comuna (en desbrombar las diferéncias). Una mena d’estat-nacion potenciau, centralizat alentorn d’una capitala (Tolosa), d’una bandèra (la crotz de Tolosa) e de simbòus coneishuts de tots (Se Canti per exemple).
Una tala pausicion poiré estar una andròna per la culura occitana: qu’i vesi au mens duas rasons de las bonas. Una que ten a l’uman e au projèit istoric e l’auta a l’estrategia militanta.
La basa de tota consciéncia de nacion (jacobina), es l’istòria comuna: lo problema, per nosauts, ven dau hèit que n’i a pas d’istòria comuna. N’i a pas jamei avut (o tant lunh dens lo temps) d’estat occitan. L’istòria occitana (se se pòt atau nomenar) es la de mantuns ensems de talha pichon que cadun ten lo son passat pròpri. Bastir un hat comun es, solide, farlabicar l’istòria. L’occitanisme de 50 ans d’alà, s’apitèt sus l’istòria de Lengadòc; catars, guèrra daus albigés e autas revòltas daus vinhairons, servivan de cement a una consciència de pòble… Dens lo vam, la bandèra comuna causida, estèt… la crotz dau comtat de Tolosa, batiada per l’occasion “crotz occitana”.
Tot çò que Bordèu comptava de gents estacats a l’identitat se desvirèt de l’idèia occitana: l’istòria de Tolosa es pas la de Bordèu... Que díser mei? Avèvan rason, solide! Lo ducat d’Aquitània ten son passat pròpri, tant beròi com lo de Tolosa e se pòt pas demandar a un bordalés de gahar lo passat dau vesin… A mens d’ adobar una istòria faussa a la mòda de Michelet per França. E aquí serè lo projèit occitanista?
Deisham adara de parlar d’una lenga comuna. Solide la lenga occitana es una realitat, mes dab sos dialectes, tant legitimes los uns com los autes. Perqué se diuré demandar a un gascon que parla gascon dempui 1000 ans de cambiar de dialecte? Au nom de qué? Aquí es lo projèit occitanista? Bordèu es gascon e ic vòu damorar…
L’idèia d’una unitat, tant coma la de França o de Catalonha, pausa problemas etics e umans daus grans, e nos menaré lèu a un jacobinisme contrari a la libertat que pensam deféner.
Passam adara a l’estrategia.
Estanqui dens la carrèira un ciutadan mejan d’una vila occitana mejana… Li parli de cultura occitana (en generau) en tot li contar qu’es un “occitan sens ic saber”…
Duas solucions: s’es plan ensenhat, me va escotar e pui cambiar de subjèit, s’es mau ensenhat, se va trufar… Lo ciutadan mejan n’a pas hrèita d’un estat de mei! La nacion jacobina, jà l’avem dab França! Vesem cada jorn pujar la laissèra, o au mens l’indiferéncia cap a l’Estat, e aquò, a maugrat daus esfòrç daus politics per lo reviscolar!
Au medish ciutadan, li parli de la sua istòria, de çò qu’an viscut sos aujòus dens la sua vila. Li parli daus messorgas que li ensenhèren. Li parli d’eth: de çò que viu, e de çò que se poiré víver en tot tornar arrecaptar lo son passat dens sa pluralitat e sa realitat. L’atencion serà tota auta. Pr’amor que l’identitat de la comuna, dau petit país, damòra viva e tots n’avem hrèita. La soletat rentabla capitalista amuishèt sas limitas.
Alavetz arrestam de parlar de nacion occitana? Atau com una nacion jacobina, solide! Mes damòra l’identitat occitana que se poiré espelir dens la riquessa extraodinària de sa diversitat.
Es en partir e en tot reviscolar, reconéisher e acceptar las istòrias occitanas, los dialectes e la pluralitat culturau que se puirà bastir l’identitat nòsta. Lo trabalh occitanista es de tornar la cultura istorica dens cada parçan e atau afavorir l’identitat locau, mes en tot establir los ligams indipensables de l’un a l’aute.
Un còp pausada l’identitat istorica (la de la region, dau parçan o de la ciutat), lo besonh d’estar occitan arriba de faiçon naturau coma una realitat de préner en compte.
La cultura occitana es condemnada a inventar una consciéncia de pòble navèra, gessida de la diversitat e rica de sas diferéncias. Lo contrari de l’embarrament locau coma de la nacion jacobina. Causir l’un o l’aute, es causir la mòrt.
Parli aquí d’aqueste nacionalisme mei o mens copiat sus lo de França: una comunautat d’èsters umans ligats per una consciéncia de pòble tirada d’una istòria comuna (sovent farlabicada), d’una lenga comuna (aquí se tracta a tot còp d’un lengadocian mei o mens francizat) e d’una cultura comuna (en desbrombar las diferéncias). Una mena d’estat-nacion potenciau, centralizat alentorn d’una capitala (Tolosa), d’una bandèra (la crotz de Tolosa) e de simbòus coneishuts de tots (Se Canti per exemple).
Una tala pausicion poiré estar una andròna per la culura occitana: qu’i vesi au mens duas rasons de las bonas. Una que ten a l’uman e au projèit istoric e l’auta a l’estrategia militanta.
La basa de tota consciéncia de nacion (jacobina), es l’istòria comuna: lo problema, per nosauts, ven dau hèit que n’i a pas d’istòria comuna. N’i a pas jamei avut (o tant lunh dens lo temps) d’estat occitan. L’istòria occitana (se se pòt atau nomenar) es la de mantuns ensems de talha pichon que cadun ten lo son passat pròpri. Bastir un hat comun es, solide, farlabicar l’istòria. L’occitanisme de 50 ans d’alà, s’apitèt sus l’istòria de Lengadòc; catars, guèrra daus albigés e autas revòltas daus vinhairons, servivan de cement a una consciència de pòble… Dens lo vam, la bandèra comuna causida, estèt… la crotz dau comtat de Tolosa, batiada per l’occasion “crotz occitana”.
Tot çò que Bordèu comptava de gents estacats a l’identitat se desvirèt de l’idèia occitana: l’istòria de Tolosa es pas la de Bordèu... Que díser mei? Avèvan rason, solide! Lo ducat d’Aquitània ten son passat pròpri, tant beròi com lo de Tolosa e se pòt pas demandar a un bordalés de gahar lo passat dau vesin… A mens d’ adobar una istòria faussa a la mòda de Michelet per França. E aquí serè lo projèit occitanista?
Deisham adara de parlar d’una lenga comuna. Solide la lenga occitana es una realitat, mes dab sos dialectes, tant legitimes los uns com los autes. Perqué se diuré demandar a un gascon que parla gascon dempui 1000 ans de cambiar de dialecte? Au nom de qué? Aquí es lo projèit occitanista? Bordèu es gascon e ic vòu damorar…
L’idèia d’una unitat, tant coma la de França o de Catalonha, pausa problemas etics e umans daus grans, e nos menaré lèu a un jacobinisme contrari a la libertat que pensam deféner.
Passam adara a l’estrategia.
Estanqui dens la carrèira un ciutadan mejan d’una vila occitana mejana… Li parli de cultura occitana (en generau) en tot li contar qu’es un “occitan sens ic saber”…
Duas solucions: s’es plan ensenhat, me va escotar e pui cambiar de subjèit, s’es mau ensenhat, se va trufar… Lo ciutadan mejan n’a pas hrèita d’un estat de mei! La nacion jacobina, jà l’avem dab França! Vesem cada jorn pujar la laissèra, o au mens l’indiferéncia cap a l’Estat, e aquò, a maugrat daus esfòrç daus politics per lo reviscolar!
Au medish ciutadan, li parli de la sua istòria, de çò qu’an viscut sos aujòus dens la sua vila. Li parli daus messorgas que li ensenhèren. Li parli d’eth: de çò que viu, e de çò que se poiré víver en tot tornar arrecaptar lo son passat dens sa pluralitat e sa realitat. L’atencion serà tota auta. Pr’amor que l’identitat de la comuna, dau petit país, damòra viva e tots n’avem hrèita. La soletat rentabla capitalista amuishèt sas limitas.
Alavetz arrestam de parlar de nacion occitana? Atau com una nacion jacobina, solide! Mes damòra l’identitat occitana que se poiré espelir dens la riquessa extraodinària de sa diversitat.
Es en partir e en tot reviscolar, reconéisher e acceptar las istòrias occitanas, los dialectes e la pluralitat culturau que se puirà bastir l’identitat nòsta. Lo trabalh occitanista es de tornar la cultura istorica dens cada parçan e atau afavorir l’identitat locau, mes en tot establir los ligams indipensables de l’un a l’aute.
Un còp pausada l’identitat istorica (la de la region, dau parçan o de la ciutat), lo besonh d’estar occitan arriba de faiçon naturau coma una realitat de préner en compte.
La cultura occitana es condemnada a inventar una consciéncia de pòble navèra, gessida de la diversitat e rica de sas diferéncias. Lo contrari de l’embarrament locau coma de la nacion jacobina. Causir l’un o l’aute, es causir la mòrt.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a dus punts interessants dins ço que dises : la question del rotle de l'Istoria e la question del rotle de la linguistica dins la concepcion de l'Identitat nostre.
Ieu qu'ei fa d'estudis d'Istoria (ambe un grand I ; es a dire d'Istoriagrafia , ) e que soi originari d'una vila Tolosa , ai estat totjorn agaçat pel biais d'utilisar l'istoria (los faches "objectius") e la linguistica.
Foguèri militants e quitament a un "naut nivèl" . E sovent rescontrèri de monde d'autres parçans de l'Occitania e quitament de l'Occitania Tota ( per resumir : De las Valadas Occitanas (Iltalia) dinca La Testa de Buch, e quitament aguèri de conversas ambe lo "molt onorable" e pas mens bordalese , Eric Rolet.
Ara que soi un retirat del militantisme , vesi las causas ambe mai de distancia. A n'aqueste puntannada d'i a vint ans ja , pensavi e pensi totjorn que ço que fa l'attirança d'Occitania es que justament dins la Vida Vidanta i a pas d'Occitania . I a sonque de Païses Occitans , e quitament de paises tolzan, tolosan, commengeses, bigordan, coseraneses, eca.... Vaqui sonque per parlar del parçan al rode de Tolosa ... e pregui lo monde de me desencusar se parli de Tolosa, per jo es sonque l'endreit ont damori e pas l'endreit "d'ont parli " coma dison les sociologs. Mas malurosament foguèri confrontat sovent a l'imatge d'occitanista centralista quand discutavi amb los autras militants de naut-nivèls (comprenètz : "los que pensan e militan en termes de panoccitanitat") I avia de ma part una marrida conneissença de las "susceptibilitats occitanas " (o regionalas , coma volètz) que fa que i a mai "un sentiment istoric occitan " per tornar prenèr la formula de Robèrt Lafont , qu'una vertadièra Identitat occitana .
I a es verai una concepcion politica de l'Occitania que supplanta, trop sovent , la vista sensibla de la mosaïca occitana, e es de planhèr.
Om i far jogar a l'istoria e a la Linguistica , de rotles que son pas de bon far.
Le monde parlan e escrivan coma volon (pensi a l'oposicion felibres/occitanistas/patejaires) e l'istoria ambe un pichon " i " (l'addicion de faches, o lo "caos" dels faches, istorics) deu pas èstre confonduda ambe l'Istoria ambe un grand " I " ( qu'es lo biais d'escriure , d'ordonançar , e de "modelisar" los faches istorics dins una amira scientifica o pas , que sia la de Fernand Braudel " o lo de Jules Michelet... o quitament la de Joan Larzac !) Los allemands an una lenga que fa la tiria entre la geschichte (istoria) e la Historie (Istoria). En francès coma en occitan aquel " distinguo" existis pas !
Es per aquo benlèu que pensam coma de franchimands !
E dins aquela amira podem pas abotir a autra causa que la conclusion dels franchimands. Lo Joan Larzac lo pensava ja dins son obratge " Descolonizar l'Istoria Occitana , tome 1 ). Adoncas lo pretzfach occitanista pot pas menar qu'a una androna .
Lo biais de pensar l'Occitan o quitament los dialèctes occitans coma devènt tendre a una ipotetica " KOÏNE " es un factor de division e d'aflaquiment del " Camp Occitan " .
Ai pas res contre los istorians , contra los linguistas, o contra los militants ! Luènh d'aquo ! Me considèri coma "l'ereitièr" de lor trabalh , amai faguèri partida d'unas d'aquelas categorias. Caquel deu pas i avèr de quiproquo l' Istoria e la Linguistica son pas les pilièrs d'un certa "Ideologia Occitanista " que se voldria nacionalista sens o disèr.
Devèm dire , a l'instar, d'Eric Rolet , que sus aquelis dus punts al mens i a una androna. Una estrategia que se fonda sus aquelas duas " disciplinas " en lor balhan un rotle qu'a jamai estat lor propri , pot pas menar ont que sia.
Coma si soana aqueu qu'auria decidit de non tenir rason de la diversitat dialectala occitana ?
#50 Per aver viscut quauques anadas en Poitou-Charentes, qu'at puish díser que'm senti hòrt mè pròche d'un de Montpelièr, Marsilha, Barcelona, bilhèu Niça, que de lahòra. Mes, e'm pensi que son contraproductius los pleiteis qui denègan les particularitats nòstas : identitat, lenga, cultura. Le gènt que son estacadas au territòri, e qu'es capvath de'queth qu'arriban entà le lenga. Òc-be de vrai, le question de le cultura comuna qu'es hòrt delicata percè qu'es quasi subjectiu. Mes lo projeit occitaniste qu'es tròp sovent jacobiniste, e que put au franchiman, en le soa mòda de pensada. Que vorrí qu'avossim quauquarré de mè "tèrra a tèrra", de mè centrat sus le realitat sociòlogica (com har sociò-lingüistica shèt d'espiar le nòsta situacion sociologica ?)...
Aprèp d'aver legit mantun dels arguments m'agradariá de poder dire que soi susprés... mas non amb l'"occitanisme" abitual es dificilament possible, de longa son las meteissas causas (gausarai pas dire de repapiatge...), una mena de volontat d'autodestruccion, de suïcidi identitari, benlèu d'autoòdi fin finala... inerent al fach de viure dins una lenga e cultura somesa... Basta pas mai de criticar, insolentar lo trabalh dels autres, cal anar mai fons encara, furgar las rasics per las derrabar... Pas d'istòria comuna... segur, mon vesin nimai a pas una istòria comuna amb ieu... a mai viscam totes dos dins l'estat francés, es tot una question de perspectiva de veire se lo veire es mitat plen o mitat vuèg; çò que sabi segur es que i a d'aiga (de vin o de coca-cola se preferissètz, ieu marrit occitanista m'estimi mai la darrièra...) dedins... L'istòria comuna es una volontat de veire l'ensems de las causas constructivament o positiva (çò que se fa pas aquí) per bastir quicòm, per fòrça mai o mens artificial... tròp sovent, e malastrosament segur, amb la volontat d'anequelir çò de diferent... D'istòria comuna n'i a amb la lenga, lo còdi grafic, las fièiras (de Bèucaire o de Montanhac), los pelegrinatges, los libres (d'unes editats en Polonha o a Amsterdam), lo fach religiós, los estivatges, la mar, Mistral, un fum de causas que laissi de caire (coma aquela identitat "comuna" que los occitans encontrèron en temps de guèrra), e mai recentament la meteissa istòria comuna portada per l'estat francés, lo diccionari de Dojat qu'arribèt fins a Provença. E puèi de qué legissi... a un moment que la crotz occitana capita de s'implantar de cada costat e cada recanton d'Occitània (dempuèi Aran fins a las Valadas), segur nos ne cal inventar una autra... de qué dire??? Una bandièra invisibla benlèu, pas que lo pal per tal que geine pas degun... E n'avèm un autre per dire: a Bordèu, segur sèm diferents dels vesins (verai que los autres an pas d'uèlhs, ni boca, ni pès, son de marcians en realitat...) diriái que Bordèu, coma mantuna vila màger, es diferenta tanben de son ròdol (nautres a Lunèl, per exemple, pas luènh de Montpelhièr aviam pas l'accent ponchut, disiam pas "Montpeul", "Carrouf" etc... e cerqui encara las vinhas al Peiron...), i cal cercar las galinas, los pòrcs, los guits, las aucas, los tractors, las bòrias e los pageses (e parli pas de sa lenga qu'es d'ibèr en grafia latina coma lo valencian... mas bon caldrà benlèu pensar de tornar a l'alfabet iber per enfortir l'identitat peculiara...) e benlèu direm qu'es un autre país; cada vilatge son parlatge... cada cinc quilomètres una identitat e istòria diferenta... e mai de còps que i a i a de barris diferents dels autres... "Occitània(s) is (/are) different!" De longa se vei tot a partir del prisma francés. "Ieu soi pas nacionalista" dison d'unes... nacionalisme a la francesa volètz dire, es a dire exaltacion d'una superioritat etnica o culturala en general... mas en realitat lo nacionalisme d'estat es present de pertot, amb las bandièras davant los collègis, per carrièras, e mai insidiosament plan sovent dins la negacion als dreches de las lengas autras, als noms de las comunas en occitan... dins son quite airal d'origina... mas aquò, çò ordinari, geina mens que los autres nacionalismes que menaçan de cambiar la realitat politica o administrativa qu'existís, que de contunh avèm paur del cambiament... ont anarem? Pr'aquò lo nacionalisme es tanben (e aquí es çò mai positiu) una volontat d'emancipacion, de se desfar d'un autre nacionalisme, d'estat e mai potent, percebut coma perilhós... es çò qu'ensajan de far los catalans actualament, qu'an l'astre d'aver d'idèas mai claras que los (non)occitans que sa tòca primièra sembla d'èsser primièr criticar e puèi desbastir lo pauc qu'es encara depès... De qué vos pòdi dire de mai, me sembla plan penós... Espèri pasmens qu'arribarem un jorn a far de causas en comun, de causas que pòscan preservar e benlèu sauvar aquesta lenga e cultura (e sas variacions) qu'es a malautejar o puslèu agonizar... Veirem (almens los qu'an d'uèlhs, pas aqueles marcianons de la periferia de Bordèu...)...
#46 Mes qu'at hèci , brave òmi !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari