Un còp plan installat al prèp de ma familha d’un temps, ai començat mon trabalh amb los joves païsans. Vos vau contar una part de lor istòria exemplara sul camin d’un desvolopament african just e umil.
 
Amb ma motò japonesa, preni las pistas e los vials de la savana africana que me menon dins los vilatges de brossa. Aquí demòran aqueles joves que vivon de çò que lor balha la tèrra. Cada vilatge desgatja una atmosfèra de patz. La beutat de las casas far rampèl als sorires dels mainatges. Los vilatgeses vivon e trabalhan en familha. De l’alba a l’entrelutz, los trobarètz pel camp e se lor demandatz cossí van, vos respondran de contunh “Jam tan” (pronunciar diam tan), que vòl dire “patz solament”. Aprèp aver asagat de bon matin, charan ensemble en prenèm lo tè jol l’arbre mai grand del ròdol. Pòdon quitament dinnar jos aquèl arbre avans de se tornar afanar al bestial o a l’òrt. Son de vertadièrs païsans e lor passion per aquèla vida se legís dins lors uèlhs.
 
Mas tot es pas tan simpla coma o pareis. Se tornam un pauc en rè, descrobrissèm qu’aquèles joves avian d’autras motivacions que las de demorar dins un vilatge de brossa. Coma las actualitats en testimònian, nombroses son los africans qu’idealisan Euròpa en pensant que, se capitan de l’aténher, trabalharan, ganharan d’argent e faran viure lor familha.
 
La realitat es en fach plan diferenta d’aquèl ideal. D’unes joves qu’ai rescontrat èran candidats potencials a l’emigracion clandestina, d’autras a l’exòde rural e d’autras avian ja viscut la marrida aventura per se retrobar en Espanha dins las produccions intensivas d’ortalissas. Per capitar de rejonhér Europa cal bravament d’argent, cal far un viatge riscat perque illegal, per èsser puèi subreespleitat pels europencs per qual los africans constituïsson una man d’òbra bon mercat. E tot aquò luènhc de sa familha... Aquò val vertadièrament lo còp?
 
Es sus aqueles punts que lo projècte ALEMI (Alternativas Endogènas contra les Migracions Irregularas) centrèt son trabalh de sensibilisacion. E per respondre an aquèl problèma d’exòde rural e de migracion, decidiguèron d’orientar los joves cap a l’agricultura. Perqué despensar d’argent per anar far solet l’obrièr agricòla mal pagat en Espanha alara que pòdes trabalhar en çò tu, amb los teus e permetre de noirir directament la tia familha, ton vilatge o ta vila amb çò qu’auràs produsit?
 
Amb l’apièch financièr de l’Euròpa, las 3 organisacions associadas al projècte, dont SYSED per laquala trabalhi, sensibilizèron los joves amb l’eslogan “Demorar aquí, Trabalhar aquí, Capitar aquí”.
 
Ai vist lo resultat en rescontrant aquel monde e en vistalhant los òrts. Casamança manca pas d’aiga, aquí una autra rason de demorar: las cebas, los pebròts, las auberginas, l’agreta, las ensaladas, los caulets, las tomatas, los naps i butan ara e totas aquèlas ortalissas son plan vigorosas.
 
La federacion del joves productors agricòlas foguèt creada en abrial 2013, a la fin del projècte ALEMI, per perenisar aquel trabalh plan entemenat. Pròva de son dinamisma e de sa capitada, al mes de genièr 2014, 501 païsans d’un edat mejan de 24 ans son membre de la federacion, amb 44% de fèmnas.
 
Soi vertadièrament admiratiu de çò qu’ai vist, ça que la de causas pòdon encara èsser amelioradas. De besonhs se fan notadament sentir al nivèl de las tecnicas culturalas, del material de basa e de l’accès a l’aiga. Nombrosas son los païsans que meton tota lor energia a cavar de poses, a ne’n montar l’aiga amb coma sola ajuda lors braçes e un ferrat, per poder asagar un pichon carrat de cebas.
 
En ensajant de crosar los sabers teorics al saber-far païsan local, anèm ensajar amassa de contunhar dins lo sens de la capitada locala!
 
Los mai joves aprofièchan de dos fòrmas d’educacion de mercés a l’ajuda d’ALEMI: pòdon anar a l’escòla sens doblidar d’aprene cossi cultivar e elevar al prèp de lors ainats. Coma me disiá un representant de l’Estat senegalés, se pòdon ganhar un pauc d’argent per anar a la farmacia, auran pas besonh de grand causa de mai...
 
E ajustarai ièu, que lor desiri pas de venir coma sèm nosautres dins nòstres païses occidentals, subretot al nivèl de l’agricultura, de nòstra individualisme o de nòstra maquinodependéncia.
 
Soi plan urós de poder trabalhar amb eles sus un projècte que serà, a mon vejaire, rapidament pres coma exemple. Una accion que profita a las familhas senegalesas e non pas a una ponhada de dirigents industrials, vaquí la vertadièra idèa que me fau del desvolopament, mot que se cal mesfisar.



_____
Per sosténer lo projècte, n'avèm encara besonh.