Opinion
La cultura, s’en foton leis Occitanistas?... Sembla que òc…1/2
Per far resson a mon precedent article sus l’abséncia de cultura nòstra au Mucem de Marselha e dins sa seguida logica[1], fa de temps que me pausi vertadierament la question de l’interèst dei quiteis Occitanistas per sa cultura, sa cultura dins sa globalitat. La lenga, òc, fins qu’au deliri e en generau mai sovent per la destrusir cadun a son biais en tota bòna consciéncia; la politica, òc, fins qu’au deliri, amb excomunicacions divèrsas a la clau per s’insolentar a non plus (tradicion greco-latina dau forum d’unei dison coma excusas, mai se carpinhar per se carpinhar es d’una esterilitat fonsa e vira essencialament a “la faire clavar a l’autre” per totei lei mejans, comprés la difamacion)[2]; un pauqueton d’istòria (benlèu lo costat lo mens oblidat?), mai lo demai? E quitament lei libres que se vendon dificilament, son gaire legits, subretot encò dei joines. Lo vernís culturau deis Occitanistas me sembla sovent ben tèune tèune que redusit a pauc de domenis.
Per exemple, quinei son leis articles dau Jornalet que “fan petar lo comptador” en nombre de lecturas e d’escambis de corriers? Jamai d’articles de culturas generalas (ja mai que rars e es de plànher e es grèu), - e per lei mieus pas lei d’etnobotanica -, exclusivament d’articles clivants (ò mai sovent desforviats per venir clivants), aquelei que pòdon generar batèstas e garrolhas, flatejadas en direccion de l’autor de la part d’anonims (mai cuòu e camisa dins la vida ò en ideologia), que clican donc sus la sageta montanta, arpadas de la part d’anonims a l’agachon per se ronçar sus Sénher X ò Y (enemics ferotges dins la vida ò en ideologia), que clican donc sus la sageta davalanta, sens que lo contengut de l’article ò dau corrier justifique en ren l’apreciacion davalanta). La preséncia de 4, 5, 10 sagetas davalantas per un tèxte pasmens neutre au plus mai m’espantarà totjorn… Un exemple recent (mai n’i auriá a bodre de citar) a prepaus d’una novèla pluma feminina sus Lo Jornalet que faguèt escriure a un legeire “Òsca per aquela tèrça pluma feminina de Jornalet. Mai de fremas e mai de diversitat d’opinion!”, corrier gratificat de 21 sagetas montantas mai tanben de 3 sagetas davalantas!? De masclistas patentats coma o fasiá remarcar l’autor. Ò en d’autreis escasenças, reglaments de comptes personaus mai sens lo mendre rapòrt ambe l’article, pauc gloriós que seis autors s’aparan generalament darrier l’anonimat, tant per flatejar coma per grafinhar[3]. E mai un article sens la mendra rason de batèsta, mon relevat estatistic de l’usatge de “en + infinitiu” en diacronia dins lei tèxtes lengadocians, faguèt se descadenar d’unei lectors d’un biais incomprensible[4]. Perqué tant d’ernha per un banau relevat de citacions qu’ai pas inventadas, per definicion? Òm cèrca encara, levat que tota question de lenga descadena per principi leis Occitans, mens prompts a reagir coratjosament dins d’autreis escasenças: per exemple l’eradicacion de la crotz occitana sus lo lògo de la region Lengadòc dau temps de Septiman 1er. Aquí mutisme generalizat… Pasmens, coma subjècte que semblariá a priòri clivant e qu’auriá degut generar una bèla resisténcia, n’èra un e un brave. Mai non, atonia totala… levat dei Catalans, mai coratjós que leis Occitans, que nos permetèron urosament d’escapar au desbatejament dau toponim[5]. Fau aver legit ò ausit, coma m’es estat donat, leis argumentaris enfuocats per defendre l’escafament de “Lengadòc” que, en fòra de quauquei sègles d’usatge de son nom, a l’astre sens prètz de portar lo nom de sa lenga e de nòstra lenga a totei. Eradicacion dau nom e de la crotz, non, aquò lei geinava pas. N’aviáu vergonha e comprenguèri que i a d’Occitans qu’an pas dos sòus d’onor e que se laissan crompar sa consciéncia e anequelir son sens critic, dau moment que son encartats au meteis endrech que lo decideire: lei menan a santificar fins a seis errors/orrors sens broncar, esquinaplegats, ben docilament. Foguèsse lo camp d’en fàcia per complir aquò qu’aurián bramar coma d’ases (catalans), aquí òc.
Se cèrca donc la cultura… A l’azard… Se cèrca leis articles culturaus de nivèu sus de subjèctes onte la lenga i seriá una especificitat de cavar (e non la simpla traduccion d’un article en francés). Se cèrca de gens qu’an visitat lei auts luecs occitans ò lei musèus arqueologics, brèu que son instrusits un pauqueton en arquitectura nòstra, religiosa ò civila. Se cèrca lei gens assabentats de l’escòla de pintura provençala, en fòra de l’etèrne Cezanne. Se cèrca lei gens aguent visitar lei colleccions d’arts decoratius dei grands musèus “de Bordèu a Niça”, donc nòstre patrimòni (e quin patrimòni!), lausenjat e colleccionat dins lo monde tot. E que deurián èstre descrichs e analisats en occitan. Samadet, Gresinha, Montpelhier, Sant Joan de Fòs, Sant Quentin, Dieulofit, Mostier, Varatge, Aubanha, Sant Joan dau Desert, Marselha, Clerissy, Olérys, Fouque, Vèusa Perrin, Savy, Robèrt, Fauchier, Conca, Fontfreda, Senanca, Toronet, topins, pegaus, gresaus, orjòus, tians, viratrochas, indianas, botís, tartans, vos ditz quicòm en matèria d’arts[6]? A non, desolat, me ditz pas grand causa, tot bèu just un nom ò dos… Pas mai que lo nom dei scientifics e çò que faguèron.
Se cèrca lei gens capables d’identificar seriá qu’un trentenau de plantas mediterranèas (sus 4500 plantas, un trentenau es modèste coma escomesa), e parier per la flòra montanharda evidentament. Mai trabalhar sus lei plantas e lei païsatges es “passadista”. Es ansin qu’un libertari pur chuc, que m’entrevistèt fa longtemps sus mei recèrcas, assagèt de me cunhar en començant per me legir amb un èr ironic… un tèxte de Maurràs sus un païsatge de la Mar de Bèrra. Pas un de Frederic Mistral sus Crau, ò de Josèp d’Arbaud sus Camarga, eventualament un de Joan Giono sus Provença Auta foguèsse en francés; non, un de Maurràs, en francés. Mai qu’estranh qué? Sota-entendut, lo país, lo païsatge, lei plantas, seriá pas un quicomet maurrassian[7] coma subjècte d’interès, non? Una autra, roja grand tencha, estimava que fasiáu “un trabalh de felibre” (sic). Escapèri, au mens en fàcia es ja quicòm, a “vichista/faissista” bòrd que parli “dau terrador”, suspècte au plus mai… Degudament encartats totei dos, devián ausit parierament a son entorn e reescupissián lo dògma ambe disciplina. En fòra de la bassessa dau procediment, es una pròva bèla d’una incultura abissala, non perqué i coneissián ren a la botanica (es son drech), mai perqué decretavan que i a de domenis de coneissenças que s’ameritan d’èstre escomenjats per principi, au nom de son tuclitge ideologic e de sa classificacion binària “aquò’s progressista, aquò’s l’es pas”. Ambe l’ecologia (la scientifica, pas l’autra) grandissenta, l’interèst per la biodiversitat, l’analisi e l’evolucion dei païsatges, l’estudi de la toponimia estrechament ligada ai plantas, marca ben coma “comportament culturau occitan ecoresponsable”. Veirem, dins la segonda part de l’article, que de rasonaments pariers an menat a la falhida de l’occitanisme, dins tot plen de domenis decretats persona non grata coma subjèctes d’estudis.
Se cèrca lei gens per aver legit en diacronia e en sincronia un trentenau d’autors de son dialècte (sus de centenaus d’autors, un trentenau es modèste coma escomesa). Parlem pas dei dialèctes vesins decretats opacs... Se fau pas estonar que, sens lectura, lei nivèus ortografic e lexicau sián tant bas, quitament encò deis ensenhaires, e de mai en mai. Que se ronçan donc sus lo site panoccitan per cercar la mendra traduccion: aguèsson un pauqueton mai legit que la cercarián pas[8]. Se cercava lei Provençaus tant-afogats-de-sa-cultura ai dos collòquis organizats per lo Creddòc a Graveson e Eirague en 2013. E mai en plen dins sei tèrras, lei felibres èran gaire nombrós e lei provençalistas tant-arrapats-a-sa-vertadiera-cultura-provençala-isolada totalament absents. Mai una larga majoritat de femnas, mençonem-o au passatge, coma sovent per la cultura, e qu’avián pas esitat de passar Ròse. Pasmens interveneires chanuts (occitanistas e felibres e professionaus exteriors), subjèctes diversificats e passionants e pas clivants per dos sòus, donc pas susceptibles de far fugir a l’avança lei bornats, de quin bòrd que siegon. Aquesta programacion rica e duberta auriá degut romplir d’a fons la sala. Mai coma per la militança, son lei meteis que visitan tot, que se desplaçan, que tenon tauliers en se carrejant de quilos de libres, que crompan libres e DVD. Lo demai s’absten de visitar, de crompar, de legir e de se desplaçar ai collòquis e seradas culturalas… Son fatigats…
Mai lei balètis e concèrts fan lo plen. Pron de veire un cafè-daquòs (conferéncia “fa paur” me foguèt dich! Vai per cafè!) programat avans un balèti, e gratuit pasmens e bilingue pasmens: quauquei personas au cafè, … fola qu’arriba subte a la fin dau cafè, exclusivament per lo balèti! Que plen de joines, totalament absents au cafè… Quant de responsables de cercles locaus son desesperats de veire lo pauc de retorn rapòrt a seis investiments militants. Un d’elei me disiá recentament: “300 mèls mandats dins lo ròdol immediat, per …30 personas que se desplaçan lei jorns fastes, e pasmens interveneires de tria” (confirmi). Perqué se cultivar, vertat? Se musica, cants e danças son evidentament de la cultura nòstra[9], i a pas qu’aquò que fa una cultura (levat encò dei cigalas farandolejairas). Tot parier dins lei mèdias: de plenas paginas, e a repeticion, consacradas a la sortida dau darrier CD/DVD de… Jamai de plaça equivalenta per d’autrei subjèctes culturaus, tant se ne manca, de tot biais gaire gaire abordats bòrd “qu’interessarián degun”. Subretot se degun ne’n parla jamai…
De seguir…
Per exemple, quinei son leis articles dau Jornalet que “fan petar lo comptador” en nombre de lecturas e d’escambis de corriers? Jamai d’articles de culturas generalas (ja mai que rars e es de plànher e es grèu), - e per lei mieus pas lei d’etnobotanica -, exclusivament d’articles clivants (ò mai sovent desforviats per venir clivants), aquelei que pòdon generar batèstas e garrolhas, flatejadas en direccion de l’autor de la part d’anonims (mai cuòu e camisa dins la vida ò en ideologia), que clican donc sus la sageta montanta, arpadas de la part d’anonims a l’agachon per se ronçar sus Sénher X ò Y (enemics ferotges dins la vida ò en ideologia), que clican donc sus la sageta davalanta, sens que lo contengut de l’article ò dau corrier justifique en ren l’apreciacion davalanta). La preséncia de 4, 5, 10 sagetas davalantas per un tèxte pasmens neutre au plus mai m’espantarà totjorn… Un exemple recent (mai n’i auriá a bodre de citar) a prepaus d’una novèla pluma feminina sus Lo Jornalet que faguèt escriure a un legeire “Òsca per aquela tèrça pluma feminina de Jornalet. Mai de fremas e mai de diversitat d’opinion!”, corrier gratificat de 21 sagetas montantas mai tanben de 3 sagetas davalantas!? De masclistas patentats coma o fasiá remarcar l’autor. Ò en d’autreis escasenças, reglaments de comptes personaus mai sens lo mendre rapòrt ambe l’article, pauc gloriós que seis autors s’aparan generalament darrier l’anonimat, tant per flatejar coma per grafinhar[3]. E mai un article sens la mendra rason de batèsta, mon relevat estatistic de l’usatge de “en + infinitiu” en diacronia dins lei tèxtes lengadocians, faguèt se descadenar d’unei lectors d’un biais incomprensible[4]. Perqué tant d’ernha per un banau relevat de citacions qu’ai pas inventadas, per definicion? Òm cèrca encara, levat que tota question de lenga descadena per principi leis Occitans, mens prompts a reagir coratjosament dins d’autreis escasenças: per exemple l’eradicacion de la crotz occitana sus lo lògo de la region Lengadòc dau temps de Septiman 1er. Aquí mutisme generalizat… Pasmens, coma subjècte que semblariá a priòri clivant e qu’auriá degut generar una bèla resisténcia, n’èra un e un brave. Mai non, atonia totala… levat dei Catalans, mai coratjós que leis Occitans, que nos permetèron urosament d’escapar au desbatejament dau toponim[5]. Fau aver legit ò ausit, coma m’es estat donat, leis argumentaris enfuocats per defendre l’escafament de “Lengadòc” que, en fòra de quauquei sègles d’usatge de son nom, a l’astre sens prètz de portar lo nom de sa lenga e de nòstra lenga a totei. Eradicacion dau nom e de la crotz, non, aquò lei geinava pas. N’aviáu vergonha e comprenguèri que i a d’Occitans qu’an pas dos sòus d’onor e que se laissan crompar sa consciéncia e anequelir son sens critic, dau moment que son encartats au meteis endrech que lo decideire: lei menan a santificar fins a seis errors/orrors sens broncar, esquinaplegats, ben docilament. Foguèsse lo camp d’en fàcia per complir aquò qu’aurián bramar coma d’ases (catalans), aquí òc.
Se cèrca donc la cultura… A l’azard… Se cèrca leis articles culturaus de nivèu sus de subjèctes onte la lenga i seriá una especificitat de cavar (e non la simpla traduccion d’un article en francés). Se cèrca de gens qu’an visitat lei auts luecs occitans ò lei musèus arqueologics, brèu que son instrusits un pauqueton en arquitectura nòstra, religiosa ò civila. Se cèrca lei gens assabentats de l’escòla de pintura provençala, en fòra de l’etèrne Cezanne. Se cèrca lei gens aguent visitar lei colleccions d’arts decoratius dei grands musèus “de Bordèu a Niça”, donc nòstre patrimòni (e quin patrimòni!), lausenjat e colleccionat dins lo monde tot. E que deurián èstre descrichs e analisats en occitan. Samadet, Gresinha, Montpelhier, Sant Joan de Fòs, Sant Quentin, Dieulofit, Mostier, Varatge, Aubanha, Sant Joan dau Desert, Marselha, Clerissy, Olérys, Fouque, Vèusa Perrin, Savy, Robèrt, Fauchier, Conca, Fontfreda, Senanca, Toronet, topins, pegaus, gresaus, orjòus, tians, viratrochas, indianas, botís, tartans, vos ditz quicòm en matèria d’arts[6]? A non, desolat, me ditz pas grand causa, tot bèu just un nom ò dos… Pas mai que lo nom dei scientifics e çò que faguèron.
Se cèrca lei gens capables d’identificar seriá qu’un trentenau de plantas mediterranèas (sus 4500 plantas, un trentenau es modèste coma escomesa), e parier per la flòra montanharda evidentament. Mai trabalhar sus lei plantas e lei païsatges es “passadista”. Es ansin qu’un libertari pur chuc, que m’entrevistèt fa longtemps sus mei recèrcas, assagèt de me cunhar en començant per me legir amb un èr ironic… un tèxte de Maurràs sus un païsatge de la Mar de Bèrra. Pas un de Frederic Mistral sus Crau, ò de Josèp d’Arbaud sus Camarga, eventualament un de Joan Giono sus Provença Auta foguèsse en francés; non, un de Maurràs, en francés. Mai qu’estranh qué? Sota-entendut, lo país, lo païsatge, lei plantas, seriá pas un quicomet maurrassian[7] coma subjècte d’interès, non? Una autra, roja grand tencha, estimava que fasiáu “un trabalh de felibre” (sic). Escapèri, au mens en fàcia es ja quicòm, a “vichista/faissista” bòrd que parli “dau terrador”, suspècte au plus mai… Degudament encartats totei dos, devián ausit parierament a son entorn e reescupissián lo dògma ambe disciplina. En fòra de la bassessa dau procediment, es una pròva bèla d’una incultura abissala, non perqué i coneissián ren a la botanica (es son drech), mai perqué decretavan que i a de domenis de coneissenças que s’ameritan d’èstre escomenjats per principi, au nom de son tuclitge ideologic e de sa classificacion binària “aquò’s progressista, aquò’s l’es pas”. Ambe l’ecologia (la scientifica, pas l’autra) grandissenta, l’interèst per la biodiversitat, l’analisi e l’evolucion dei païsatges, l’estudi de la toponimia estrechament ligada ai plantas, marca ben coma “comportament culturau occitan ecoresponsable”. Veirem, dins la segonda part de l’article, que de rasonaments pariers an menat a la falhida de l’occitanisme, dins tot plen de domenis decretats persona non grata coma subjèctes d’estudis.
Se cèrca lei gens per aver legit en diacronia e en sincronia un trentenau d’autors de son dialècte (sus de centenaus d’autors, un trentenau es modèste coma escomesa). Parlem pas dei dialèctes vesins decretats opacs... Se fau pas estonar que, sens lectura, lei nivèus ortografic e lexicau sián tant bas, quitament encò deis ensenhaires, e de mai en mai. Que se ronçan donc sus lo site panoccitan per cercar la mendra traduccion: aguèsson un pauqueton mai legit que la cercarián pas[8]. Se cercava lei Provençaus tant-afogats-de-sa-cultura ai dos collòquis organizats per lo Creddòc a Graveson e Eirague en 2013. E mai en plen dins sei tèrras, lei felibres èran gaire nombrós e lei provençalistas tant-arrapats-a-sa-vertadiera-cultura-provençala-isolada totalament absents. Mai una larga majoritat de femnas, mençonem-o au passatge, coma sovent per la cultura, e qu’avián pas esitat de passar Ròse. Pasmens interveneires chanuts (occitanistas e felibres e professionaus exteriors), subjèctes diversificats e passionants e pas clivants per dos sòus, donc pas susceptibles de far fugir a l’avança lei bornats, de quin bòrd que siegon. Aquesta programacion rica e duberta auriá degut romplir d’a fons la sala. Mai coma per la militança, son lei meteis que visitan tot, que se desplaçan, que tenon tauliers en se carrejant de quilos de libres, que crompan libres e DVD. Lo demai s’absten de visitar, de crompar, de legir e de se desplaçar ai collòquis e seradas culturalas… Son fatigats…
Mai lei balètis e concèrts fan lo plen. Pron de veire un cafè-daquòs (conferéncia “fa paur” me foguèt dich! Vai per cafè!) programat avans un balèti, e gratuit pasmens e bilingue pasmens: quauquei personas au cafè, … fola qu’arriba subte a la fin dau cafè, exclusivament per lo balèti! Que plen de joines, totalament absents au cafè… Quant de responsables de cercles locaus son desesperats de veire lo pauc de retorn rapòrt a seis investiments militants. Un d’elei me disiá recentament: “300 mèls mandats dins lo ròdol immediat, per …30 personas que se desplaçan lei jorns fastes, e pasmens interveneires de tria” (confirmi). Perqué se cultivar, vertat? Se musica, cants e danças son evidentament de la cultura nòstra[9], i a pas qu’aquò que fa una cultura (levat encò dei cigalas farandolejairas). Tot parier dins lei mèdias: de plenas paginas, e a repeticion, consacradas a la sortida dau darrier CD/DVD de… Jamai de plaça equivalenta per d’autrei subjèctes culturaus, tant se ne manca, de tot biais gaire gaire abordats bòrd “qu’interessarián degun”. Subretot se degun ne’n parla jamai…
De seguir…
[1] De milierats de gens an legit ma letra : 800 lecturas en tres jorns sus lo solet site de l’IEO 06. Çò mai important es qu’a tocat largament mai que lo solet mitan occitanista. Totei lei societats sabentas provençalas ne foguèron assabentadas, leis arqueològs, etnològs, etc, que m’escriguèron directament. Totei se pensan parier : lo MUCEM es un vertadier escàndol… Pas de responsa dau musèu evidentament.
[2] L'azard m'a ailàs donat mai que tròp rason per aquesta frasa. Escriguèri aqueste article avans leis orrors recentas que se passèron sus Lo Jornalet, onte avèm tocat lo fins fons de l'abisme en matèria de violéncia, de caça a l'òme, d'umiliacion lexicala, d'amalgama vergonhós. Un estaloiratge de totalitarisme a far fernir d'orror per lo metòd emplegat. Coma en mai coneissi la persona lacerada, m'a donat dos còps mai la nausèa (e siáu pas soleta). Segon la formula consacrada, i a urgéncia que santa Libertat nos apare dei terrorismes/totalitarismes/integrismes de tot peu (intellectuau, politic, religiós... e occitanista) e de tota color (roge, negre, verd... e sang e aur), lèsts de montar de tota peça de procès trucats per satisfaire sa set inextinguibla de violéncia e de victimas a se metre sota la dent. Sembla que totei siegon particularament dinamics d'aquesta passa, ambe de metòdes absoludament identics, quina que siá sa color.
[3] Tòrni dire aicí mon refús absolut de l'anonimat...
[4] Au passatge, la tissa sintaxica a ganhat Gard…
[5] En fòra qu’en terme de drech, es pas a un president de region de decidir dau nom d’una region administrativa, e èra professor de drech … "Lengadòc" foguèt eradicat parierament dins la marca ombrèla «Sud de França» (ambe de publicitats d’un necitge e d’una laidor visuala a plorar). En qué Lengadòc pòt pretendre èstre mai «Sud de França» que Provença ò Gasconha ? En fòra qu’es ben estranh de se sonar que coma lo sud de…, mentre que siam una region qu’a un nom istoric, que sache. Una bèla pròva de sosmission/vassalizacion. Encara «Lengadòc - Sud de França» per l'estrangier, per melhor situar lo territòri, auriáu comprés, mai «Sud de França» es d’a fons enganaire rapòrt ais autrei regions. Levat que i siegon totei passadas ? Me sembla pas l’aver vist en Provença.
[6] Tiera limitada a quauquei noms de Lengadòc e Provença. Centres de produccions renommats de veirariás, faiënças e terralhas vernissadas, noms de faïenciers prestigiós, abadiás, terralhas e teissuts populars.
[7] L’escomenja de «maurrassian, frontista, faissista, nazi» brandida fòra rason fins au deliri lengatgier (exemples recents de jornalistas e deputats de mai en mai enfuronats), se pòrta totjorn ben a l’ora d’ara, escomenja emplegada tre que manifestatz lo mendre escart ambe lo dògma inculcat. Essent que lei mots s'usan a dich de leis emplegar a tot prepaus fòra prepaus, fau enriquesir lo registre, forçadament, e montar fin qu'a nazi (mai jamai polpotian, es curiós...). La relèva es donc ben assegurada, e demieg lei politics e demieg lei mèdias e demieg leis occitanistas. Meteissa remarca qu'en nòta 2: escriguèri aquesta nòta 6 avans leis orrors recentas... Trista premonicion...
[8] Entre 20 e 40 fautas (fautas, pas opcions normativas ni variantas) sus un solet ecran dau site de l'associacion d'ensenhaires AELÒC; 50 fautas, non comprés lei francismes, sus una soleta pagina dau jornau Aquò d'Aquí que lo tèxte, ramenat a un format normau, fa mens d'una pagina A4. Bèlas performanças, non? De la mena "coneissavan, 5 mètras, pèires, dreissar, quarante, pres dei joines escrivans, conéissènça, trobon, restablissament, acadèmi, una circulari". Pòrta donc pas sus de questions espinosas ni sus de tissas de puristas excessius... E mai se tot tèxte ten quauquei fautas e cauquilhas, fatalament e subretot amb lo vielhum, aicí passam mai que l'òsca qu'es la basa de la lenga qu'es totalament ignorada.
[9] Mercé ais afogats de procès d’intencion de tota mena e de lecturas volontariament torçudas de pas me faire dire lo contrari. Rapèli en mai que siáu co-autora ambe meis amics musicians Maria José Fages e Joan Miquèu Lhubac de tres cançoniers lengadocians, que lei dos premiers foguèron saludats per l’Acadèmia Carles Cros. Lo tresen espelirà dins gaire.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Dòna Ubaud
Aguèri l'escasènça de legir l'article dau Sénher Carcassés e de li respòndre tranquilament que deuriá anar si secar un gòt puslèu que de s'atubar lei neurònis emé d'opinions vagas e desprimentas. Va pensi encara. Aquò farà-ti de ieu un cat-fer en cèrca de predas vò de capra expiatòria per assadolar son instinct naturau de violéncia ?
Emai lo coneigui pas, se lo rescòntri li tornarai dire de nas a nas, mai davant un veire, au cafè, monte d'opinions parièras se li n'entende de contunhi, e basta de s'estraçar dau rire toteis ensem per comprendre qu'es la paur qu'es nòstra enemiga vertadièra, e tamben aquelei que ti la fan passar coma una malautiá ! Que siegon de salafistas, d'occitanistas, vò muma de botanistas, siáu segur que v'an pas espranhats nimai ! Ce que mi fa paur , a ieu, es pas lo Sénher Carcassés, nimai sei paurs que tròbi naturalas, ben segur...
Es de veire que lei pensaments mesclats d'amarum, de tristessa e de consideracions vagas sus nòstre avenidor dins una societat qu'avem paur de pas reconéisser, qu'aquelei pensadas fan pas mestièr per balhar la vòlha e l'estrambòrd que nos son necites ! Avètz rason, lo fau sosténer lo Felíp, e subretot, vista que siatz saberuda e letruda qu'es pas de crèire, li faudriá tamben faire passar d'unei libres e mantuneis elements de cultura que li serviràn per interpretar lo monde, e, quora lo tòrnon tormentar sei pensadas, lei desvariar devèrs un imaginàri un pauc mai galòi e artistic !
Emé respècte,mai pas avugle !
Manu Théron
"Esperit estalinian", "procès estalanian" son d'expressions mai que correntas, comunament emplegadas dins de contèxtes fòra lo d'origina. Descriu lo fach d'impausar una pensada unenca per lo poder en plaça, quina que siá la color dau poder (a la partença roge, puei espandiment de sens a tot poder/mòde de pensada que fonciona coma aquò), e de bastir de procès en desviança/delinquéncia, completament trucats, a l'encòntra dei gens qu'òm vòu eliminar, accusats que son de pas seguir lo dògma impausat. E mai a de centenats d'ans en reire, podèm causir d'escriure "Galilèu patiguèt d'un vertadier procès estalinian de la part de la glèisa catolica" (Galilèu e d'autrei...). Completament anacronic sus lo plan istoric, es pasmens coerent sus lo procèssus mentau mes en òbra, donc sus la semantica : la laminacion de la libertat e deis esperits decretats "erètges" en quau òm fa dire çò que lo poder en plaça a decretat. Coma l'ai ja escrich, mai lei legeires lièjon pas, es l'equivalent de "procès en mascariá", segon l'adagi "quau vòu negar son chin l'acusa de la ràbia". D'autrei emplegaràn d'autreis imatges autant anacronics coma "inquisitoriau", autant pertinent pasmens, semanticament parlant.
#24
Aquela empega!
Regularament vòsteis articles grafinhan de gents que n'en donatz pas lei nòms. Amb aqueste article e dins vòstei comentaris passatz un pas dins la violéncia verbala e leis acusacions gratuitas e es vos que donatz de leiçons d'anti-violéncia?
Qu'es aquela conducha? Vos n'en rendètz còmpte ò siatz dins d'esfèras culturalas tròp enlairadas?
Un procès estalinian qu'es aquò?
Per tal d'ensajar de metre un pauc de rigor quand s'insolentam sul Jornalet, seriá polit d'emplenar la ficha tecnica çai-jos abans tota utilizacion dels mots seguents: Estalinian, metòd pròche del NKVD, guepeomentala... La lista demòra çaquelà duberta.
Un procès estalinian es menat per un poder fòrt, totalitari que baileja tot, mas tot, francament, sens rire, dins un Estat (ex: lo salafoccitanisme en França a l'ora d'ara).
Los acusators d'aqueles procèsses son pas que de pions del poder çai-naut. Mai se pensan elis tanben que los Arabs, e ben, son pas de fenhassas (e los gitanos de raubaires de cadièras) o pòdon pas dire. Si que non, shliq, lo poder totalitari çai-naut los farà calar... o pièger.
Las victimas, inocentas, d'aqueles procèsses an gausat dire, amb coratge, una pichona vertat amagada per la propanda oficiala. Baste que l'alusion siá subtila! Tot lo monde plora encara los jornalistas del Point o de Valeurs actuelles tombats per una una de tròp...
Enfin las victimas riscan d'annadas de golag...
Sus aquò, vos daissi escambiar.
Fau arrestar de fantasmar ara.
Nos acusats toei d'estre d'estalinistas, mai jamai avètz respondut ai questions qu'avem pausadas sus lo fons. Es un pauc aisat, tròbi. Disi aquò aisidament que, coma fòrça d'autrei gens aqui, respècti e admiri grandament vòstra trabalh.
Se pensatz que leis atacas foguèron exageradas, es vòstra drech, mai acceptatz tanben que vòstra amistat amb F. Carcassés fa que siatz ara dins una caricatura de mau comprendre.
La violéncia de vòstra còntra ataca a malurosament despassat toei leis criticas fachas còntra un article que, encara un còp, es pròchis d'idèias xenofòbas.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari