Opinion
Quau plaça sociau per la cultura occitana?
Dens una ciutat com Bordèu, quasi pas mei digun parla l’occitan, quasi pas mei digun sap la quita existéncia de la lenga occitana, e una petita minoritat d’istorians coneish la sua identitat gascona.
Dens aqueth encastre, la cultura d’Òc manca pas a digun e los occitanistas pòden lèu passar per una tropa de braves intelectuaus saunejaires aucupats de reviscolar un passat desbrombat shens gran interés actuau. Un chic d’insisténcia e los medish occitanistas passan per los cagaires de servici: siim seriós egau!
Se sem persuadits, e ic sem, que la cultura nòsta a de seguir son camin millenari, que la lenga e la civilisacion d’Òc n’an pas acabat de portar pèira a l’umanitat, devem trobar una entrada sociau credibla. Autament dit: qué podem portar a la societat d’adara? Quau ròtle indispensable jogam dens l’apitament dau monde de doman?
Avem aquí un camp de reflexion que devem engreishar d’autant mei que los tèmas tradicionaus de l’occitanisme, la lenga raubada, la desertificacion rurau o l’estacament sentimentau a la literatura e a l’istòria son desbrombats de las generacions venentas, trencadas de tot ligam dab la lenga e lo passat païsan.
Sovent l’occitanisme espera que lo subervíver de la lenga vendrà de la lei o de las regas autrejadas per las autoritats politicas… Una analisi corteta e una fe un chic mainadenca dens “lo poder dau poder”. Nada lei puirà combàter l’indiferéncia societau e los exemples mancan pas de la cabussada de la dralhas sociaus esperadas per los elegits! I a pas sonque de véser que lo quite nacionalisme francés, promut a grana tropa de leis dempui annadas ten pas una segonda davant l’us de l’anglés: per apitar una classa bilingüa dens la lenga de Shakespeare, nada oposicion. E se trobarà tant d’ensenhaires volontaris com necessari, quan ne’n manca en occitan.
Fin finau, lo tornar cap la cultura nòsta, se pas jamei se hèi, vendrà çò purmèir d’un besunh, un besunh qu’avem de crear en desvelopar una paraula que respon aus mancas sociaus de uei.
Un còp de mei, lo problèma puiré aparéisher coma de retorica teorica, mès nani! Sau tarrenc, dens la rencontra dab lo monde, la question se pausa tostemps: gèir encara, lo maire d’una petita comuna de Gironda demandava a de qué podèva servir un panèu bilingue dens una ciutat on digun mei parla lo gascon.
Qué respóner?
Solide un articlòt atau com aqueste ne sauré portar la clau d’un problèma autant “complexe”. De mei, una clau tota hèita, “en kit”, segur que s’en trobarà pas, la reflexion non pòt pas sonqu’estar lo sarròt de tots los viscuts diferents daus uns e daus auts.
Egau, atau de non pas acabar sonqu’en pausar un problèma, e atau de portar pèira a la reflexion comuna, balharèi quauquas dralhas qu’ensajèrem de seguir.
L’occitanisme es un restaurador d’identitat. Partim de l’ideia que l’identitat locau (la petita patria daus Felibres) es una compausanta normau de l’organizacion sociau. L’istòria farlabicada per la republica francesa dempui un sègle e mieg a volut remplaçar aqueth sentit per la fe patriòta. De l’identitat raubada damòra la manca.
L’occitanisme es un restaurador de vita populara e colectiva. Las tradicions popularas son de se demesir dempui un sègle, e dab eras lo “víver amassa”. La soletat es una malaudia que rosiga lo monde. Mès las relacions sociaus restauradas se pòden sonque apitar en partir d’una istòria comuna.
L’occitanisme es un tarrenc d’aventura intellectuala e artistica. Una cultura cargada d’istòria que tròba dens sa quita minorizacion un “possible” per l’aventura artistica. Pòt estar un vam navèth, un camin de seguir per gausar quan la cultura dominanta es clavada. (Pr’aquò, egau, fau eishivar la trapadèra de la notabilisacion qu’amenaça)
Vorrí deishar uberta la reflexion: avem de hargar amassa los gatges de la pensada occitanista. Perqué pas escambiar aquí dessús?
Dens aqueth encastre, la cultura d’Òc manca pas a digun e los occitanistas pòden lèu passar per una tropa de braves intelectuaus saunejaires aucupats de reviscolar un passat desbrombat shens gran interés actuau. Un chic d’insisténcia e los medish occitanistas passan per los cagaires de servici: siim seriós egau!
Se sem persuadits, e ic sem, que la cultura nòsta a de seguir son camin millenari, que la lenga e la civilisacion d’Òc n’an pas acabat de portar pèira a l’umanitat, devem trobar una entrada sociau credibla. Autament dit: qué podem portar a la societat d’adara? Quau ròtle indispensable jogam dens l’apitament dau monde de doman?
Avem aquí un camp de reflexion que devem engreishar d’autant mei que los tèmas tradicionaus de l’occitanisme, la lenga raubada, la desertificacion rurau o l’estacament sentimentau a la literatura e a l’istòria son desbrombats de las generacions venentas, trencadas de tot ligam dab la lenga e lo passat païsan.
Sovent l’occitanisme espera que lo subervíver de la lenga vendrà de la lei o de las regas autrejadas per las autoritats politicas… Una analisi corteta e una fe un chic mainadenca dens “lo poder dau poder”. Nada lei puirà combàter l’indiferéncia societau e los exemples mancan pas de la cabussada de la dralhas sociaus esperadas per los elegits! I a pas sonque de véser que lo quite nacionalisme francés, promut a grana tropa de leis dempui annadas ten pas una segonda davant l’us de l’anglés: per apitar una classa bilingüa dens la lenga de Shakespeare, nada oposicion. E se trobarà tant d’ensenhaires volontaris com necessari, quan ne’n manca en occitan.
Fin finau, lo tornar cap la cultura nòsta, se pas jamei se hèi, vendrà çò purmèir d’un besunh, un besunh qu’avem de crear en desvelopar una paraula que respon aus mancas sociaus de uei.
Un còp de mei, lo problèma puiré aparéisher coma de retorica teorica, mès nani! Sau tarrenc, dens la rencontra dab lo monde, la question se pausa tostemps: gèir encara, lo maire d’una petita comuna de Gironda demandava a de qué podèva servir un panèu bilingue dens una ciutat on digun mei parla lo gascon.
Qué respóner?
Solide un articlòt atau com aqueste ne sauré portar la clau d’un problèma autant “complexe”. De mei, una clau tota hèita, “en kit”, segur que s’en trobarà pas, la reflexion non pòt pas sonqu’estar lo sarròt de tots los viscuts diferents daus uns e daus auts.
Egau, atau de non pas acabar sonqu’en pausar un problèma, e atau de portar pèira a la reflexion comuna, balharèi quauquas dralhas qu’ensajèrem de seguir.
L’occitanisme es un restaurador d’identitat. Partim de l’ideia que l’identitat locau (la petita patria daus Felibres) es una compausanta normau de l’organizacion sociau. L’istòria farlabicada per la republica francesa dempui un sègle e mieg a volut remplaçar aqueth sentit per la fe patriòta. De l’identitat raubada damòra la manca.
L’occitanisme es un restaurador de vita populara e colectiva. Las tradicions popularas son de se demesir dempui un sègle, e dab eras lo “víver amassa”. La soletat es una malaudia que rosiga lo monde. Mès las relacions sociaus restauradas se pòden sonque apitar en partir d’una istòria comuna.
L’occitanisme es un tarrenc d’aventura intellectuala e artistica. Una cultura cargada d’istòria que tròba dens sa quita minorizacion un “possible” per l’aventura artistica. Pòt estar un vam navèth, un camin de seguir per gausar quan la cultura dominanta es clavada. (Pr’aquò, egau, fau eishivar la trapadèra de la notabilisacion qu’amenaça)
Vorrí deishar uberta la reflexion: avem de hargar amassa los gatges de la pensada occitanista. Perqué pas escambiar aquí dessús?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Que credi que lo prumèr e mes important qu'ei parlar tostemps l'occitan.
"gèir encara, lo maire d’una petita comuna de Gironda demandava a de qué podèva servir un panèu bilingue dens una ciutat on digun mei parla lo gascon." : amèi se n'i'n a encara que parlan gascon, qui sauré coma prononçar un panèu en grafia alibertina ? Sonque un punherat d'occitanistes, esbarrejats dens lo departament.
Auta remarca importanta : la question de la lenga diu pas estar la sola quora vòlem restaurar una identitat. I a lo francitan (dont mèi de gents son familièras que non pas demb lo gascon). I a les musicas, cançons e danças (mès aquò, los occitanistas s'en encoentan prampo). Mès tanben :
- los jòcs tradicionaus (bertòlas,...)
- l'economia rurala
- la cosina
- los paisatges
- l'arquitectura (lutar contra aquera cangrena peri-urbana, respècte deus estiles e de les colors...) - èi aprestat un article sus aquò
- l'istòria (cf. Julian Pearson)
- les hèstas tradicionalas (arriban a se mantenir)
- l'artisanat (barriqueria, fabricacion de pifres...)
- los services de proximitats
- la caça e la pesca resonadas, respectuosas de l'environament
- les activitats ligadas a Garona e Dordonha
etc etc
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari