Sovent, dins los articles aquestes d’opinion, ai parlat de ieu, non pas per narcissisme –o espèri– mas perque cresi, coma lo gascon Montanha, que l’introspeccion permet d’accedir a una melhora coneissença del mond. D’autre caire, ai agut evocat cossí la transmission es de biais evident una necessitat absoluda pels occitanistas.
 
S’atròba que las tematicas de l’identitat e de la transmisson se son crosadas en ieu.
 
Dos mainatges an emplenada ma vida coma una benediccion, e de segur m’agradariá que foguèsson coma ieu sensibles a la diversitat de las lengas e culturas. Quand ma filha nasquèt en 2005, li volguèri doncas transmetre l’occitan, mas lèu-lèu, o confèssi, la bona volontat militanta turtèt contra d’obstacles.
 
Lo primièr es qu’en realitat coneissiái pas pro l’occitan. Fasiá sonque tres ans que lo practicava, e dins l’experiéncia de la vida vidanta, m’avisèri que lo vocabulari de l’accion politica o de la lingüistica m’èra d’a fons inutil. Cossí exprimir çò quotidian? Cossí transmetre çò afectiu que la relacion entre un paire e sa filha implica? Desprovesit de mots, m’alonhavi malgrat ieu d’ela, e quand enfin comprenguèri que metiái en perilh ma paternitat e que ma filha o patiriá, me resignèri a parlar essencialament en francés, coma amb mon filh nascut dos ans apuèi.
 
En mai d’aquò, mon identitat es complèxa. Ma lenga mairala es lo francés, mas, coma ne parlèri dins mon article “Entre quatre lengas”, lèu m’atraguèt lo còrs, que se parlava encara fòrça dins la Corsega de mon enfància. Per desir de recuperacion d’una part de mon istòria familiala, comencèri d’aprene lo catalan abans de m’interessar a l’occitan, abans de saber qu’èra una lenga de mos aujòls. Aital, malgrat mon occitanisme mai militant que mon catalanisme e mon corsisme, mon identitat occitana èra tardièra, e me demandavi se valiá mai que parlèsse catalan o còrs, puslèu qu’occitan. La temptacion de transmetre puslèu lo còrs venguèt d’aitan mai fòrta que los mainatges son del caire de lor mameta mairala d’origina italiana, a l’encòp friolana e siciliana: entre Corsega, Friol e Sicília se podiá dessenhar un bèl triangle lingüistic!
 
Tanben me carcanhava la paur que l’occitan se percebèsse sonque coma una lenga de militants, perque, fin finala, las solas personas amb las qualas lo pòdi parlar regularament son d’occitanistas. La lenga es absenta de tota usança familiala despuèi un bèl brieu, probable lo començament del sègle XX, mentre que lo còrs se pòt encara ausir un pauc per carrièra e que ne coneissi fòrça parlaires, de còps de la meteissa generacion que ieu.
 
En mai d’aquò, quin occitan transmetre? L’occitan que m’es mai natural perque l’aprenguèri primièr, lo lengadocian normatiu? Ò lo provençau, bòrd que totei mei racinas occitanas son de la riba senèstra dau Ròse? Que dire als mainatges al moment del dormir? Bona nuèch o bòna nuech? Doces pantaisses o doç pantais? Bensai la causida seriá estada mai simpla se ma familha foguèsse demorada a Montpelhièr, mas partiguèrem pendent quatre ans en Alsàcia, e ara, despuei quauqueis annadas, siam a Pèiralata, vila daufinenca ai pòrtas de Provença, ont flotejan de drapèus provençaus e que presentan sus sei panèus son toponim occitan en grafia mistralenca.
 
 Enfin, de segur, demorava l’obstacle dels obstacles: l’omnipreséncia del francés, a la television, per carrièra, dins los libres per enfants, dins los contes, al mièg de familhas exclusivament francofònas. Descoratja prigondament lo que subran se demanda se sa gota d’occitan s’avalirà pas lèu-lèu al mièg d’un ocean ont las èrsas dels prejutjats (“Ès segur qu’aquò l’empacharà pas de parlar francés?” “I a lengas mai utilas que l’occitan, non?” “Valdriá mai que saupèsson l’espanhòl o l’italian, pas ‘rai?”) condemnaràn tota esperança a la negada. E pensa que serà gaireben impossible que los mainatges estúdien la lenga nòstra a l’escòla, e l’assauta l’englasi que s’interèssen pas jamai a l’occitan e refusen de lo parlar.
 
Totun, ai pas renonciat... Quand mon filh èra nenon, per l’ajudar a dormir, lo breçavi amb Se canta. Cada còp que pòdi, assagi de lor dire a el e a sa sòrre qualques mots en occitan, o de lor legir quicòm, e ja sabon qu’es una lenga que parli. Fa qualques meses, lo drolleton s’imaginava que mon activitat màger èra d’ensenhar la lenga occitana! Son de jòias pichonetas, mas permeton ça que la de far abans.
                 
Permeton de véncer la soletat de l’occitanista que vei sa lenga esparpalhada en las distàncias que las nòvas tecnologias comolan pas, que voldriá l’occitan una lenga ausida, e non pas amudida per son estat de lenga escricha, de lenga de cultura portada per l’eiretatge dels trobadors.
 
L’occitanista se vòl mens solet, organizat dins de malhums de parlaires. Òc, parlar, parlar, parlar, per que sos mainatges un jorn fagan sieus los mots de lor paire.