Opinion
ÒCsisténcia
Tèxte legit
La lei constitucionala per la Carta Europèa de las lengas regionalas o minoritàrias votada lo 28 de genièr pels deputats de l'estat francés, contrariament a çò que s'es dit, es pas una abançada senon qu'es una brava recuolada. L'apartat 1 de l'article unic d'aquesta lei ditz clarament que non se balharà pas "de dreits collectius pels locutors de las lengas regionalas o minoritàrias". L'apartat 2 assassina l'usatge de l'occitan coma lenga publica: "Lo francés s’impausa a las personas moralas de dreit public e a las personas de dreit privat dins l’exercici d’una mission de servici public, atal coma als usatgièrs dins lors relacions amb las administracions e los servicis publics"
.
De contunh, la societat occitana patís un racisme permanent. Mas aquí, lo debat de societat e politic a l'entorn d'aquesta lei es estat l'escasença, per une bona partida de la classa politica e de la societat francesa, de se liurar a de nombroses exercicis de racisme antioccitan. E aquò o an fait sens èsser inquietats de cap e manièra per la justícia d'aqueste estat. E es normal: se la legislacion francesa interditz lo racisme e las discriminacions, lo legislator, volontariament, a pas mencionat las possibilitats d'un racisme lingüistic. Per exemple, la lei dita Gayssot ditz que: "Tota discriminacion basada sus l'apartenéncia a una etnia, una nacion, una raça o una religion es interdita". Per çò de la discriminacion lingüistica, i a pas res de previst. Tanpauc, pas res es previst al nivèl de la discriminacion en foncion de la nacionalitat occitana ja que França non reconeis pas als sieus ciutadans occitans de pertànher a la nacion occitana al pretèxte qu'en França estat = nacion (francesa).
L'abséncia d'una legislacion protectritz pels occitans es la pòrta dubèrta a una occitanofobia que se fa cada còp mai flairosa e faissista. Al nivèl politic, las atacas venon de cada tendéncia, amb coma campions Marine Le Pen (FN), Henri Guaino (UMP) e Jean-Luc Mélenchon (FdG). Al nivèl mediatic, paucs son los jornals e las revistas qu'an pas sortit un editorial o un article occitanofòb. E parlarem pas dels gropusculs de reflexion especializats en laïcitat a la francesa, valent a dire en uniformizacion lingüistica. Sovent aquestas atacas van pas especialament cap a l'occitan: son dirigidas cap a las langues régionales. Mas, del meteis biais que lo racisme antiafrican tòca tant los malians coma los zaïreses, o que l'islamofobia tòca tant los algerians coma los turcs, lo racisme general contra las langues régionales deu èsser entendut tanben coma racisme antioccitan.
Òm se poirà questionar sus las rasons de tant d'asirança de França cap a Occitània e a la lenga occitana, una asirança de longa, potenta e cinica. Als sociològs de respondre, e tanben als istorians, als politològs e als lingüistas. Me demandi se calriá pas ajustar los mètges a aquesta tièra tant l'antioccitanisme francés es mordid. Mas se conéisser las rasons pòt èsser interessant, soi pas segur qu'aquò nos ajudarà a salvar la lenga e a téner viu lo País. Benlèu que seriá temps de respondre a las atacas retoricas francesas en emplegar una retorica occitanista liberada de l'empresa del mal francés, una retorica independenta.
Per començar, sèm pas obligats d'utilizar l'expression "lenga regionala". L'occitan es pas una lenga regionala! Es una lenga nacionala, la lenga de la nacion occitana! E se quitament nos plaçam d'un punt de vista administratiu estricte es una lenga internacionala ja qu'es presenta dins quatre estats. Que l'estat francés, per mesprètz oficial, aja remplaçat patois per langues régionales, aquò es lo sieu problèma. Que l'educacion estatala francesa faga la distincion entre langues vivantes d'un costat (l'anglés, lo castelhan, l'alemand, lo rus...) e langues régionales (l'occitan, lo catalan, lo breton, lo còrs...) d'un autre, aquò correspond a la siá abséncia de moralitat, mas es pas la nòstra! Coma se l'occitan o lo catalan foguèsson pas de lengas vivas! Mas nosautres occitans devèm demorar defòra aqueste jòc d'esclau en tot refusar aquestas paraulas. Tanben, emplegar de locucions de la mena "lengas ditas regionalas" o "lengas mal nomentadas regionalas" nos ajuda pas a autonomizar la nòstra retorica perqué, malgrat que las modifiquen, donan credit a las expressions vexatòrias francesas. Tot un fum de paraulas pòdon servir per parlar de las lengas embarradas dins l'estat francés e que son dins la meteissa situacion que l'occitan: lengas colonizadas / lengas en perilh / lengas non-reconegudas / lengas d'Euròpa / lengas de las nacions sens estat / lengas nacionalas e ne passi.
Demièg los autres mots que França emplega falsament contra nosautres trobam sovent lo tèrme "nacionalisme" (e "nacionalista") presentat coma una insulta politica. Aqueste còp es un mot que podem emplegar sens vergonha a condicion de'n restablir lo sens vertadièr. Cal refusar la confiscacion que França fa de la definicion justa en li donar la de "faissisme". Lo nacionalisme occitan es pas lo faissisme. La quita definicion primièra del mot "nacionalisme" donada pel diccionari francés Larousse o confirma: "Movement politic de personas que prenon consciéncia de formar une comunitat nacionala en rason dels ligams (lenga, cultura) que los unisson e que se pòdon voler fargar un estat sobeiran". Mas la retorica politica francesa a raubat aqueste sens e fa passar los qu'aiman e vòlon desvolopar lo pais occitan coma de faissistas. Es urgent de recuperar la bona definicion d'aquel mot en li tornar donar la noblesa del sieu sens vertadièr. Los nòstres amics còrses esitan pas, fàcia a l'estat, a utilizar las paraulas que cal. Dison sens complèxe e amb justesa d'expressions coma "estat colonial", "lenga còrsa", "patriòta", "nacionalista" sens qu'aquò siá percebut coma de paraulas grassas.
Per n'acabar, diriái que la retorica reconquistada pòt servir sonque se l'emplegam. Cal emplegar la lenga. L'estat nos reconeis pas lo dreit de la parlar publicament? Parlam-la tant coma possible dins nòstras vidas personalas. Lo monde nos entendràn pas? Es pas grèu: podem intercalar qualques paraulas francesas per ajudar a la compreneson mas cal pas daissar de parlar occitan e cal arrestar de passar sistematicament al francés. Los franceses e d'unes compatriòtas occitans nos comprenon pas? E alara? Quand se'n van en vacanças a l'estrange se petaçan, non? Que se petacen en Occitània! Lor parlarem lentament e comprendràn. Sèm pas obligats de passar al francés per nos mostrar "cortés". La cortesiá nòstra e las nòstras capacitats al plurilingüisme tenon coma limit lo mesprètz de l'estat e son incapacitat nos daissar viure nòstra lenga en dignitat. Parlar occitan, parlar occitan sens relambi, tant que podem es l'unica clau pel nòstre salvament. Es la clau de la nòstra resisténcia, de la nòstra existéncia. Es la clau de nòstra ÒCsisténcia.
De contunh, la societat occitana patís un racisme permanent. Mas aquí, lo debat de societat e politic a l'entorn d'aquesta lei es estat l'escasença, per une bona partida de la classa politica e de la societat francesa, de se liurar a de nombroses exercicis de racisme antioccitan. E aquò o an fait sens èsser inquietats de cap e manièra per la justícia d'aqueste estat. E es normal: se la legislacion francesa interditz lo racisme e las discriminacions, lo legislator, volontariament, a pas mencionat las possibilitats d'un racisme lingüistic. Per exemple, la lei dita Gayssot ditz que: "Tota discriminacion basada sus l'apartenéncia a una etnia, una nacion, una raça o una religion es interdita". Per çò de la discriminacion lingüistica, i a pas res de previst. Tanpauc, pas res es previst al nivèl de la discriminacion en foncion de la nacionalitat occitana ja que França non reconeis pas als sieus ciutadans occitans de pertànher a la nacion occitana al pretèxte qu'en França estat = nacion (francesa).
L'abséncia d'una legislacion protectritz pels occitans es la pòrta dubèrta a una occitanofobia que se fa cada còp mai flairosa e faissista. Al nivèl politic, las atacas venon de cada tendéncia, amb coma campions Marine Le Pen (FN), Henri Guaino (UMP) e Jean-Luc Mélenchon (FdG). Al nivèl mediatic, paucs son los jornals e las revistas qu'an pas sortit un editorial o un article occitanofòb. E parlarem pas dels gropusculs de reflexion especializats en laïcitat a la francesa, valent a dire en uniformizacion lingüistica. Sovent aquestas atacas van pas especialament cap a l'occitan: son dirigidas cap a las langues régionales. Mas, del meteis biais que lo racisme antiafrican tòca tant los malians coma los zaïreses, o que l'islamofobia tòca tant los algerians coma los turcs, lo racisme general contra las langues régionales deu èsser entendut tanben coma racisme antioccitan.
Òm se poirà questionar sus las rasons de tant d'asirança de França cap a Occitània e a la lenga occitana, una asirança de longa, potenta e cinica. Als sociològs de respondre, e tanben als istorians, als politològs e als lingüistas. Me demandi se calriá pas ajustar los mètges a aquesta tièra tant l'antioccitanisme francés es mordid. Mas se conéisser las rasons pòt èsser interessant, soi pas segur qu'aquò nos ajudarà a salvar la lenga e a téner viu lo País. Benlèu que seriá temps de respondre a las atacas retoricas francesas en emplegar una retorica occitanista liberada de l'empresa del mal francés, una retorica independenta.
Per començar, sèm pas obligats d'utilizar l'expression "lenga regionala". L'occitan es pas una lenga regionala! Es una lenga nacionala, la lenga de la nacion occitana! E se quitament nos plaçam d'un punt de vista administratiu estricte es una lenga internacionala ja qu'es presenta dins quatre estats. Que l'estat francés, per mesprètz oficial, aja remplaçat patois per langues régionales, aquò es lo sieu problèma. Que l'educacion estatala francesa faga la distincion entre langues vivantes d'un costat (l'anglés, lo castelhan, l'alemand, lo rus...) e langues régionales (l'occitan, lo catalan, lo breton, lo còrs...) d'un autre, aquò correspond a la siá abséncia de moralitat, mas es pas la nòstra! Coma se l'occitan o lo catalan foguèsson pas de lengas vivas! Mas nosautres occitans devèm demorar defòra aqueste jòc d'esclau en tot refusar aquestas paraulas. Tanben, emplegar de locucions de la mena "lengas ditas regionalas" o "lengas mal nomentadas regionalas" nos ajuda pas a autonomizar la nòstra retorica perqué, malgrat que las modifiquen, donan credit a las expressions vexatòrias francesas. Tot un fum de paraulas pòdon servir per parlar de las lengas embarradas dins l'estat francés e que son dins la meteissa situacion que l'occitan: lengas colonizadas / lengas en perilh / lengas non-reconegudas / lengas d'Euròpa / lengas de las nacions sens estat / lengas nacionalas e ne passi.
Demièg los autres mots que França emplega falsament contra nosautres trobam sovent lo tèrme "nacionalisme" (e "nacionalista") presentat coma una insulta politica. Aqueste còp es un mot que podem emplegar sens vergonha a condicion de'n restablir lo sens vertadièr. Cal refusar la confiscacion que França fa de la definicion justa en li donar la de "faissisme". Lo nacionalisme occitan es pas lo faissisme. La quita definicion primièra del mot "nacionalisme" donada pel diccionari francés Larousse o confirma: "Movement politic de personas que prenon consciéncia de formar une comunitat nacionala en rason dels ligams (lenga, cultura) que los unisson e que se pòdon voler fargar un estat sobeiran". Mas la retorica politica francesa a raubat aqueste sens e fa passar los qu'aiman e vòlon desvolopar lo pais occitan coma de faissistas. Es urgent de recuperar la bona definicion d'aquel mot en li tornar donar la noblesa del sieu sens vertadièr. Los nòstres amics còrses esitan pas, fàcia a l'estat, a utilizar las paraulas que cal. Dison sens complèxe e amb justesa d'expressions coma "estat colonial", "lenga còrsa", "patriòta", "nacionalista" sens qu'aquò siá percebut coma de paraulas grassas.
Per n'acabar, diriái que la retorica reconquistada pòt servir sonque se l'emplegam. Cal emplegar la lenga. L'estat nos reconeis pas lo dreit de la parlar publicament? Parlam-la tant coma possible dins nòstras vidas personalas. Lo monde nos entendràn pas? Es pas grèu: podem intercalar qualques paraulas francesas per ajudar a la compreneson mas cal pas daissar de parlar occitan e cal arrestar de passar sistematicament al francés. Los franceses e d'unes compatriòtas occitans nos comprenon pas? E alara? Quand se'n van en vacanças a l'estrange se petaçan, non? Que se petacen en Occitània! Lor parlarem lentament e comprendràn. Sèm pas obligats de passar al francés per nos mostrar "cortés". La cortesiá nòstra e las nòstras capacitats al plurilingüisme tenon coma limit lo mesprètz de l'estat e son incapacitat nos daissar viure nòstra lenga en dignitat. Parlar occitan, parlar occitan sens relambi, tant que podem es l'unica clau pel nòstre salvament. Es la clau de la nòstra resisténcia, de la nòstra existéncia. Es la clau de nòstra ÒCsisténcia.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Los alemands de França encara patisson una discriminacion plus granda que nosaltres, catalans, occitans, bascos etc. Quand se tracha de mencionar lo linguonim d'aicelas lengas se ditz majoritariament catalan. occitan, basco, etc. e non pas, p.e. bais nabarrès, lapordin e suletin per en luóc de basco. En lo cas de la lengua alemanda parlada a França jamai se dits alemand, sempre lorenés o alsacian. E lo coronim alemand é lo plus grand tabu: i a pas d'alemands de França, mais catalans de França, bascos de França etc. Coma vedetz, sempre se trapan de nacions plus discriminadas. Que nos servissi de consolacion.
#15 Me soi doblidat quicòm : Qual es en carga ençò nostre d'averigar que la carta de las lengas regionalas, signada per Fransa es vertadièrament aplicada ? Qual farà la tièra dels mancaments a n'aquèla carta et qu'unas accions saràn nengatjadas al niovèl Fransa, al nivèl U.E?
#14 Aqui çai-jos lo rapòrt sus las lengas minorizadas. un còp d'uelh a la lesta nos fas vèire per exemple que lo prefet de pau avía pas d'enebir la bandièraròla en occitan qu'apeleva de manifestar per la calendreta. D'una respecta pas las cartas de las lengas minorizada signada per Fransa, dos es un trabuc de mai entà la libertat d'expression.
http://conventions.coe.int/treaty/fr/Treaties/Html/148.htm
#13 Lo punt positiu de la visibilitat es segur pas lo meteis que nostra visibilitat. Sem lenga regionala pas mai! E de que que cambia ? Res.
Adishatz,
Que tròbi l'analisi deu Terric Lausa de las bèras pr'aquò a mon vejaire la Carta, que sii de las lengas minoritarias o regionaus, qu'a un punt positiu, qu'ei la visibilitat d'aqueras, la lenga occitana per nosautes : çò qui n'a pas de nom n'a pas d'existéncia e la carta que torna balhar lo lor noms a las lengas qui dinc auèi n'èran pas que "patoès" peu monde qui non l'i sabèva pas e quitament peus que i hasèva vergonha e aquò s'ac vau.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari