Sabètz qu’una de las miras d’aquesta cronica es de comentar çò que hèn los mèdias. Aquí qu’am un exemple esmiraglant de çò que nos pòt torrinar l’ensems deus jornaus televizats francés davant un eveniment politic que’s debana a las pòrtas de l’Union Europenca. Vau pas parlar de l’ahar deu desplegament de las fórças armadas russas en Crimèa qu’es quicòm de diferent. Non pas, vos vòli parlar deu tractament estonant deu movament popular deu “maidan” a Kyiiv. 
 
Purmèr, la causida deu subjécte. La protèsta anti-Ianokovych estó largament cobèrta peus jornalistas dambe fòrça entrevistas e enviats especiaus. Per  contra, los eveniments populars grèus que’s debanèn a l’encòp endacòm mes n’avón pas la medisha estrea: Bosnia, Espanha, Turquia, Venezuela, Tailanda.  Totas aquestas susmautas avón lo hat de la Bulgaria en 2013, es a díser un gran mesprètz de las redaccions. Pr’amor una tala causida? Es aisit de comprénguer. La horrèra presenta a Kyiiv estó presentada coma “proeuropèa”, çò qu’es pas faus, mès granament incomplèt. Lo messatge deus mèdias èra evident: i a monde que volon víver com nosautes, l’Union Europenca es una mena de paradís on totis i volon entrar. De qué vos planhètz? Se cau brembar que los jornalistas nacionaus son los “cans de guarda” de la societat, segon l’expression adara coneishuda. 
 
Second, quan coneishètz drin lo subjècte, vesètz plan lèu que los jornalistas presents sus plaça n’an pas gran saber deu lòc on estón mandats, sustot lingüistic. Me brembi plan d’aquera entrevista d’un Sèrbe que parlava de “milòshevich” (lo darrèr president de Iogoslavia) a l’entrevistaire francés que, shens cap d’emocion, muishava qu’avéva las aurelhas de husta en tot contunhar de’u servir deus “milozevík”. Vòli pas díser qu’es una especialitat franchimanda pr’amor que coneishi pas los jornalistas deu monde sancèr, mès lo nivèu de lenga deus confrairs polonés es mila còps mes haut. 
 
Atau lo mot “maidan” en ucrainian es un nom comun que vòu díser tot simplament “plaça”, que veng deu turc “meydan” de medisha significacion. Que caló au mensh un mes deus bons abans d’acabar d’ausir las “plaça Maidan”. 
 
Un enviat especiau sus plaça, aquò es pas l’asseguranća de reportatges de qualitat. De Kyiiv estant, n’am avut duas menas: lo rendut-compte deu haut d’una bastida que balha suu maidan dambe la musica o los discors a l’endarrèr, o lavetz los reportatges au miei de la horrèra que campa sus la plaça.
 
Per çò qu’ei deu dusau tipe, l’analisi politica n’estó sistematicament hòrabandida au profièit de detalhs de la vita vitanta o d’entrevistas de mairbonetas que pòrtan de qué minjar aus opausaires deu poder corromput. La camera trigava sus las bandèras europencas ende soslinhar l’aspècte prounion que volèvan balhar. Pas nat explic suus numerós drapèus rotges e néguers talhats orizontalament que florissèvan de pertot. 
 
Es aquí qu’arribam au subjécte d’una manipulacion evidenta de las redaccions deus mèdias màgers. 
 
Suu “maidan”, i avèva de tot. Tot çò que volèva caçar deu poder l’oligarquia que’s hartava su l’esquina deu bon pòble, en commençar peu president eth medish. Dens aquera cohòrta de maucontents, fòrça tendéncias èran presentas, d’esquèrra libertària coma de dreta extrèma. Au demiei deus manifestaires se retrobèn haut o baish un tèrç de militants ultra-nacionalistas deu partit “Svoboda” (Libertat) qu’avèva hèit son entrada au parlament a las darrèras eleccions. Coma fòrça formacions de dreta extrèma en Euròpa uei lo dia, s’i èra escadut de’s balhar una cara mei presentadera en cambiar per exemple son vielh simbèu, la “runa deu lop”, la Wolfsangel, (i tornaram) en una man simpatica d’aspècte banda dessenhada. 
 
Per tornar sus las bandèra rotge e néguer, son las d’un movement istoric ucrainian que s’aperava OUN e èra miat peu controversat Stepan Bandera.
 
Aligats aus Alemands tra la debuta de l’operacion Barbaròssa, se revirèn de cap aus nazis abans d’estar esvalisats per l’Armada Rotja dens las annadas cinquanta. Son ad eths que son atribuit uns masels de Polonés e de Jusius. 
 
Un jornalista present sus plaça deu pas conéisher drin l’istòria deu país? Se que non se pòt assabentar.  Quan, en un reportatge sus un locau de prorusses desbaratat, lo comentari ditz qe l’operacion èra lo hèit de “proeuropèus”, lavetz que’s podèva véser suu mur lo signe de la “runa deu lop”, ancian simbèu deu partit Svoboda. Cau saber que l’usatge de las runas, aqueste ancian alfabet nordic simbolic, èra lo pròpi de la SS, qui avèva causit lo de la victòria (Sieg) que sembla una letra S. La runa deu lop sembla una letra N dambe una barra verticala au miei. Se podèva pas mancar sus l’imatge. 
 
Quan, mentre l’infanteria de marina russa avèva pres pausicion en Crimèa, un suberbèth plan sus una bastida publica susmontada deu drapèu crimean, lo comentari deu mandat especiau de França 2 èra: “An enairat la bandèra russa”. Aquiu podèm suspectar l’incompeténcia. 
 
Quan se vei coma la premsa europenca reagís quasi emocionalament a la pujada de partits dits “populistas” suu continent, es mauaisit de comprénguer lo silenci qu’acompanha, un còp lo poder ancian cadut, l’arribada au navèth govèrn ucrainian e a pòsts important de ministres venguts de partits que daubun esitan pas de qualificar de neo-nazis.
 
Tot aquò es un còp de mes la demostracion de la marrida qualitat de la premsa televisuala francesa aligada a son sens orientat e subjectiu de l’informacion. Es de deplorar.