Amadou Toura a vint e un ans. Aquel jove ortalan es en primièra al licèu de Kolda. Viu dins lo vilatge de Saare Jata Follere amb la siá familha. Asaga sas cebas cada matin abans de s’encaminar per la vila. De ser se torna afanar a l’òrt quand lo solelh s’amaga darrièr los mangos.
 
La setmana passada me venguèt trobar a la vila. Me convidèt ufanosament al sieu maridatge. L’estonament se vegèt segurament sus la miá cara. M’expliquèt puèi perqué se maridava mentre que fasiá encara lo licèu. La rason es la familha. Entitat sagrada que porgís la seguretat. A l’ostal cadun son ròtle. Los òmes s’afanan al camp e procuran lo bestial. Las femnas fan la bugada, lo repais e l’ortolalha sens oblidar de se mainar dels mainatges. A l’ostal d’Amadou Toura i a tròp de trabalh e pas pro de femnas. L’òme en atge de se maridar se deu maridar. Atal una novèla femna poirà ajudar al recapte del fogal. Amadou Toura se poirà quitament maridar mai d’un còp se Dieu o vòl.
 
Lo dijoùs prenguèri lo camin del vilatge en fèsta. Plan naut dins lo cèl, lo solelh tustava sus ma pèl tròp blanca. Arribat al vilatge, ieu que ne sabiái res sul debanar de la jornada, aprenguèri que i aviá aquel jorn non pas un, mas dos maridatges. Los nòvis èran totes dos del meteis vilatge. Una nòvia demorava a Saare Koliian, vilatge vesin, l’autra en Guinèa-Bissau, país vesin.
 
Aquel dijòus marcava lo primièr dels tres jorns festius. Aquò tanben o descobriguèri sus plaça. Lo primièr jorn cadun demòra amb la siá familha. Cada familha de son costat festeja dins la jòia l’eveniment qu’es a s’aprestar. Totas las femnas de la familha, maire, sòrres e tantas, ajudan la nòvia a far las valisas. Aconselhan la futura femna sus la vida novèla que l’espèra. Lo nòvi passa la jornada amb los sieus a tot metre en òrdre dins l’ostal. Lo lièch deu èsser plan coma cal per la primièra nuèch. Tot deu convenir a sa dòna per aquel moment especial de la vida.
 
En fin de jornada assistiguèri a la ceremònia dins lo vilatge de la nòvia. Ela, s’escondiá dins una casa amb las autras femnas de la siá familha. Saupèri pas quantes brilhants podiá aver sul cap. Paires, oncles e cosins entamenèron la ceremònia que se fa sens los nòvis. Los òmes de las doas familhas èran assetats al sòl a l’entorn del marabot. Los convidats, coma ieu, èran a l’entorn assetats sus de cadièras. Las femnas endarrièr participavan pas. Las costumas, mai que la religion, regiguèron lo moment de celebracion. A l’ombra dels grands arbres lo marabot diguèt ça que la quatre longas pregàrias. Los òmes al sòl balhèron puèi d’argent als cosins dels futurs nòvis en assegurant al marabot intrigat qu’èra una tradicion del vilatge. L’incontestabla còla, fruch sagrat, se partegèt entre totes coma a l’acostumada. Fin finala, una saca de sal foguèt portada al mièg del cercle d’òmes. La sal, condiment essencial de tota bona preparacion culinària, farà un bon maridatge. Recebèrem totes una brava ponhada de çò que relevariá lo gost de l’union futura. Atal s’acabèt la ceremònia.
 
D’aquel temps, las femnas de la familha d’Amadou Toura se pimpalhavan e cargavan lors vestits mai polits. A jorn falhit, los musicaires arribèron a l’endrech de la fèsta, enrodats d’una fola multicolor que cantava e dançava. Un cercle se formèt. Al centre, los còrses femenins se boleguèron al ritme dels tam-tams. Las caras embelinairas subissián los tustes violents dels pès sul sòl. E tusta que tustaràs, e torneja que tornejaràs. Una per una o doas per doas, passavan al mièg coma per exprimir lor jòia.
 
D’autras aprestavan lo grand repais. Aquel ser, las familhas de las nòvias manjarián pas encara aquí. S’encaminarián cap al vilatge quand aurián acabat los preparatius de la futura dòna. Probable qu’arribarián dins la nuèch, benlèu a una ora del matin. D’aquel temps, Amadou Toura me presentèt tota sa familha e me mostrèt la siá cambra. En vesent çò qu’aviá polidament pintat sus la paret, comprenguèri qu’èra un maridatge d’amor. Dos joves que se potonejavan langorosament èran representats al dessús del lièch. L’amador aviá escrich: “I love you”. Aprèp tot çò que me diguèt sus ela, me demandèri cossí poguèri pensar mai d’ora a un maridatge forçat…
 
L’endeman, quand sa polida seriá aquí, la fèsta vendriá encara mai granda, me diguèt l’amorós. Ieu malaürosament me’n deviái tornar a la vila pel trabalh. Comprenguèri ça que la que lo maridatge correspondiá a l’arribada de la filha dins l’ostal de l’òme, e aquò per afortir la familha. Vendrián puèi los nombroses enfants e atal la familha anariá plan. Aquí pas d’ostals de retirada, de la naissença fins a la mòrt, cal èsser al prèp dels sieus. Ara compreni tanben perqué nos prenon per de fòls desempuèi que dos òmes o doas femnas se pòdon maridar en çò nòstre. Se demandan ben perqué fasèm aquò!










Per sosténer lo projècte, n'avèm encara besonh.