Benlèu vatz pensar que soi paranoiac. La setmana passada vos èi parlat de çò que hascó los títols bèths de la premsa nacionala francesa: un efèit d’optica de victòria deu Front National amplificat peus mèdias nacionaus. Amplificats volontàriament o per simpla leugeretat d’analisi e una manca de tribalh seriós? Vaquí elements que nos poden ajudar de comprénguer çò que s’es realament passat.
 
Lo Conselh Superior de l’Audiovisuau es un organisme qu’espia lo finestron e que, en periòde electorau especialament, pagèra lo temps de paraula autrejat a cada partit ende s’assegurar d’un usatge democratic deu poder televisuau. Lo rapòrt sus l’activitat entre lo 10 de heurèr e lo 14 de març a muishat un grèu desaplom de la preséncia deu partit de la familha Le Pen dens las setmanas qu’an precedit l’eleccion sus las cadenas generalistas: 22% sus France 2, 29% sus France 3, 65% sus France 5 (!) e 50% sus Canal Plus. En comparason, los Verds an pas gausit que de 1% d’antena sus France 2 e pas ren sus las autas cadenas… Per çò qu’es deu Front d’Esquèrra, a tocat los 0% sus totas las cadenas nacionaus.
 
Deu costat de las cadenas privadas d’informacion de contunh, s’espiam las chifras, vesèm que lo FN estó hèra avantatjat dabans los Verds, e quitament dabans lo PS e l’UMP sus BFM TV.
  Vos deishi adara pensar çò que volètz de la manigança desaunèsta de las eleccions municipalas.
 
Per astre, au bèth miei d’aquesta trista comèdia mediatica de manipòlis pòt, a còps, passar una informacion importanta e vertadièra, sustot se lo subjècte traversa las malhas deu hilat de las redaccions e de lors grans cisèus. France Info, per exemple, avèva convidat Philosophie Magazine ende parlar de çò que hasèva l’actualitat filosofica deu moment. Aqueste jornau hèra bon, causiscó d’evocar la petita vila de Salhans, vilòta occitana de la pòrta deu Vercòrs, qu’iniciè a la elecions municipalas un biais modèrne e originau d’evoluar. E haut, mossurs los censors, bonser!
 
Cansats deu biais autoritari de foncionar de la Comuna on lo conse prenguèva las decisions shens de demandar lor sicut aus administrats, tres estatjants deu vilatge an decidit en junh de 2013 de har quauquarren. Mès n’èran pas partits de ren. En 2010 dejà, en seguida de la volontat unilaterala deu purmèr magistrat, un petit subermercat devèva estar bastit a l’entrada deu borg. Plan lèu, un collectiu ciutadan se creè, aperat “País de Salhans vivent”. Peticions, manifestacions, corrièrs, la luta deus opausaires estó vencedora. Quicòm coma un vam navèth èra nascut …
 
Los organizaires deu collectius estón eths medish susprés per l’escaduda de l’iniciativa e de la mobilizacion populara que lo projècte protestatari suscitè. Las amassadas publicas antisubermercats se hasèvan au plen.
 
Puèi, en noveme de 2013, los estatjants estón convidats de vénguer parlar deu lor vilatge, dens una mena de conselh municipau popular de democracia dirècta shens eleccions. Estón lavetz apitats ueit grops de tribalhs sus ueit subjèctes diferents pertocants la vita vitanta.  La tòca: “engibanar un programa que sortiré pas deu cap d’un elegit”. Aplec après aplec, trenta projèctes de totis e una carta de convivéncia espeliscón. Lo dialògue entre las generacions e las condicions éra nodat. Un esquèma navèth de foncionament de la comuna estó definit, puèi dessenhat (véser imatge). La democracia vertadèra estó apitada.
 
Mès ende qu’aquò sia realitat, calèva a un moment passar per la lei francesa e s’acarar au problèma de las eleccions. Una lista estó creada, mès la règla de “pas de ierarquia” estó respectada escrupulosament. “Nos èm demandat se calèva quitament un conse”, ça testimònia Tristan Rechid, un deus qui son a l’origina deu projècte.
 
Un o dus còps l’annada, una amassada generau decidarà. Après, i aurà petits comitats, e se cau decidir de causas importantas, referendums seràn organizats.
 
Escotam Dauna Sabine Girard, participanta deu projècte: “Quan soi sortida de la purmèra amassada, me soi dit que tot aquò èra complètament utopic, que pas jamès i arribèrem, puèi i soi tornada e fin finau me soi deishada embargar per l’energia deu grop.”
 
Se retrobèn doncas acaradas cap e cap duas listas: la deu conse ancian, En Pegon, e la collectiva de democracia dirècta, aperada “Autrament ende Salhans” de la quau ne citaram pas lo cap de lista ende’n respectar l’idèia.
 
E los 1199 estatjants decidiscón … que lo moment èra vengut d’entamenar una èra navèra a Salhans e que benlèu la Revolucion tranquilla e ciutadana s’èra enfin encaminada. La lista collectiva amassè uns 56,8% de las votzes.
 
Solide aquò n’aperè pas l’interés de las cadenas màgers de television que preferiscón nos vénder una traucada artificiala deu FN coma l’am dit mès de d’ora.
 
Podèm totun estar fièrs qu’aquesta experiéncia se debanèsse en Occitània, país deu quau lo monde es pas jamès de longarriba en mestièr de progrés sociau, coma ac provè dens son istòria.
 
De seguir …!