Opinion
Los noms de Caors e Draonier
Doas vilas d’Occitània, Caors en Carcin e Draonier dins las Valadas, contenon dins lors noms la sequéncia ao. Presentan de fenomèns fonetics similars al mot paur que tractèri la setmana passada.
Los avatars d’ao
Ramentem lèu lo fenomèn. La sequéncia ao, al començament, se prononciava en doas sillabas, fasiá un iat: [a‑u] (‘a‑o’). En occitan contemporanèu, es arribada a de resultats fonetics variables, que son essencialament:
I comptam tanben la terminason ‑ador, que pren la forma ‑aor dins lo dialècte vivaroalpenc.
Idealament, la grafia classica auriá pogut generalizar la grafia unica ao dins totes aqueles mots, en daissant la libertat de la prononciar [a‑u] o ben [aw] o ben [ɔw], ansin: Caors, Draonier, paor, laor, graolha, flaon, oelha (aolha), tavan (taon), ‑ador (‑aor).
Mas per realisme, lo Conselh de la Lenga Occitana (CLO) a preferit enregistrar en prioritat las formas que se son ja solidament installadas dins l’usatge general, dempuèi las òbras de Loís Alibèrt, valent a dire: Caors, paur, laur, graulha, flau/flan, oelha, tavan.
Lo CLO apond a aquesta lista de formas vivaroalpencas qu’Alibèrt aviá pas estudiadas, e en aquel cas, lo CLO preconiza efectivament la grafia englobanta ao: Draonier e lo sufixe ‑aor (per ‑ador).
La vila de Caors
Lo nom de la vila de Caors (en francés oficial Cahors) coneis en occitan modèrne divèrsas pronóncias:
Ara: per rassemblar totas aquestas pronóncias en una sola manièra d’escriure, l’ortografia Caors es una solucion rasonabla. D’alhors Caors es totjorn estada l’ortografia oficiala: es la de Loís Alibèrt dins sa Gramatica occitana de 1935, libre de fondacion de nòstra nòrma classica (pagina 427). Lo CLO a confirmat l’ortografia Caors dins sas Preconizacions de 2007 (paginas 42 e 49).
Per tant, es deplorable que qualques personas metan de panèls en occitan, a l’intrada de la vila de Caors, que pòrtan la grafia incorrècta Caurs*. Qualques individús desvian l’argent public e l’esquipament comunal per i difusar una violacion inadmissibla de l’ortografia oficiala de l’occitan, en enganant lo public.
Tocam lo problèma pus general dels panèls en occitan, que son sovent clafits d’errors. Aquò ven de còps de la manca de rigor de certans militants occitanistas locals qu’an pas d’esgard per lor lenga pròpria. O senon, pòt venir tanben dels servicis d’esquipament, que comprenon pas que la lenga d’òc a una ortografia que cal respectar.
Tanben, es deplorable que qualques autors difusen la grafia incorrècta Cáurs* amb un accent agut sus á (se legiriá artificialament [ˈkew]* en provençal e en niçard, car á se pronóncia [e] dins aquestas varietats).
Òm pòt pas rendre una lenga digna e normala quand òm l’escriu de tant de manièras contradictòrias.
Un mot sus la letra ‑s finala. Volguèssem sègre l’etimologia estricta, seriá estat coerent d’escriure Caorç* amb una ‑ç cedilha. Car lo nom de Caors ven del latin Cadurcis, Cadurci, que significa “los cadurcs”: es lo nom de la populacion cèlta antica que viviá dins la region (en latin pus classic e pus ancian, la vila s’apelèt Cadurcum o Divona). Lo CLO a decidit de manténer l’‑s finala solament per evitar de cambiar una ortografia ja plan difusada dempuèi Alibèrt.
Lo nom dels “cadurcs” se tròba tanben a l’origina del nom de la contrada de Carcin. En occitan popular, se ditz Carcin o Quercin, doas formas que remontan a l’occitan ancian Caercin e, ultimament, al latin Pagus Cadurcīnus, “lo país cadurc”.
La vila de Draonier
Per quant a la vila de Draonier (en italian oficial Dronero), sa pronóncia locala en vivaroalpenc es [drɔwˈnier] (‘dròwníer’) o [druˈnier] (‘droníer’). En vivaroalpenc estandard diriam [drɔwˈnjer] (‘dròwniér’). Es normal, dins aqueste dialècte, que ao se legisca [ɔw].
L’etimologia de Draonier es en relacion amb son nom latin de Draconarium, qu’evòca un dragon (en latin draco, draconis). Se’n parla dins de legendas localas meravilhosas que Laurenç Revèst las evoquèt dins un subrebèl article de Jornalet (lo 29.12.2012).
Los avatars d’ao
Ramentem lèu lo fenomèn. La sequéncia ao, al començament, se prononciava en doas sillabas, fasiá un iat: [a‑u] (‘a‑o’). En occitan contemporanèu, es arribada a de resultats fonetics variables, que son essencialament:
— [a‑u] (‘a‑o’) en doas sillabas (un iat)
— [aw] en una sillaba (un diftong)
— [ɔw] (‘òw’) en una sillaba (un diftong).
Demest los mots concernits, trobam en particular Caors, Draonier, paur, laur, graulha, flau, oelha (aulha), tavan (tau).— [aw] en una sillaba (un diftong)
— [ɔw] (‘òw’) en una sillaba (un diftong).
I comptam tanben la terminason ‑ador, que pren la forma ‑aor dins lo dialècte vivaroalpenc.
Idealament, la grafia classica auriá pogut generalizar la grafia unica ao dins totes aqueles mots, en daissant la libertat de la prononciar [a‑u] o ben [aw] o ben [ɔw], ansin: Caors, Draonier, paor, laor, graolha, flaon, oelha (aolha), tavan (taon), ‑ador (‑aor).
Mas per realisme, lo Conselh de la Lenga Occitana (CLO) a preferit enregistrar en prioritat las formas que se son ja solidament installadas dins l’usatge general, dempuèi las òbras de Loís Alibèrt, valent a dire: Caors, paur, laur, graulha, flau/flan, oelha, tavan.
Lo CLO apond a aquesta lista de formas vivaroalpencas qu’Alibèrt aviá pas estudiadas, e en aquel cas, lo CLO preconiza efectivament la grafia englobanta ao: Draonier e lo sufixe ‑aor (per ‑ador).
La vila de Caors
Lo nom de la vila de Caors (en francés oficial Cahors) coneis en occitan modèrne divèrsas pronóncias:
— La pronóncia en doas sillabas, tipicament [ka‑ˈurs] (‘ka‑ors’), sembla encara possibla uèi, almens dins un estil formal, cultivat o recercat. Lo monumental diccionari de Mistral, Lo Tresaur dau Felibritge, escriu en grafia mistralenca ‘Caours’.
— La pronóncia locala e populara es [ˈkɔw] (‘kòw’). Dins lo parlar de Caors, qu’es de lengadocian septentrional, lo mond tendon a prononciar pas las consonantas finalas. Tanben, la possibilitat per ao de se prononciar [ɔw], ja ben coneguda en general, es favorizada per la fonetica locala. Efectivament, dins l’encontrada de Caors, una a que pòrta pas l’accent tonic se pronóncia [ɔ] (‘ò’), per exemple acabar passa del tipe general [akaˈβa] (‘akabà’) al tipe local [ɔkɔˈβa] (‘òkòbà’). Lo mot Caors, s’òm lo prononcièsse en doas sillabas, passariá del tipe general [ka‑ˈurs] (‘ka‑ors’) al tipe local ipotetic [kɔ‑ˈu] (‘kò‑ó’). Mas es un chic dificil de manténer una separacion en doas sillabas (un iat) entre las vocalas [ɔ] (’ò’) e [u] (‘o’), donc òm resquilha facilament vèrs una pronócna en una sola sillaba (un diftong). E aital sèm passats de [kɔ‑ˈu] (‘kò‑ó’) en doas sillabas a [ˈkɔw] (‘kòw’) en una sillaba.
— Dins d’autres parlars lengadocians, pus al sud, i a de mond que dison [ˈkɔws] (‘kòws’), en articulant lo son [s] final, o ben [ˈkaws] en adoptant un diftong [aw] de tipe pus conservator.
— La pronóncia locala e populara es [ˈkɔw] (‘kòw’). Dins lo parlar de Caors, qu’es de lengadocian septentrional, lo mond tendon a prononciar pas las consonantas finalas. Tanben, la possibilitat per ao de se prononciar [ɔw], ja ben coneguda en general, es favorizada per la fonetica locala. Efectivament, dins l’encontrada de Caors, una a que pòrta pas l’accent tonic se pronóncia [ɔ] (‘ò’), per exemple acabar passa del tipe general [akaˈβa] (‘akabà’) al tipe local [ɔkɔˈβa] (‘òkòbà’). Lo mot Caors, s’òm lo prononcièsse en doas sillabas, passariá del tipe general [ka‑ˈurs] (‘ka‑ors’) al tipe local ipotetic [kɔ‑ˈu] (‘kò‑ó’). Mas es un chic dificil de manténer una separacion en doas sillabas (un iat) entre las vocalas [ɔ] (’ò’) e [u] (‘o’), donc òm resquilha facilament vèrs una pronócna en una sola sillaba (un diftong). E aital sèm passats de [kɔ‑ˈu] (‘kò‑ó’) en doas sillabas a [ˈkɔw] (‘kòw’) en una sillaba.
— Dins d’autres parlars lengadocians, pus al sud, i a de mond que dison [ˈkɔws] (‘kòws’), en articulant lo son [s] final, o ben [ˈkaws] en adoptant un diftong [aw] de tipe pus conservator.
Ara: per rassemblar totas aquestas pronóncias en una sola manièra d’escriure, l’ortografia Caors es una solucion rasonabla. D’alhors Caors es totjorn estada l’ortografia oficiala: es la de Loís Alibèrt dins sa Gramatica occitana de 1935, libre de fondacion de nòstra nòrma classica (pagina 427). Lo CLO a confirmat l’ortografia Caors dins sas Preconizacions de 2007 (paginas 42 e 49).
Per tant, es deplorable que qualques personas metan de panèls en occitan, a l’intrada de la vila de Caors, que pòrtan la grafia incorrècta Caurs*. Qualques individús desvian l’argent public e l’esquipament comunal per i difusar una violacion inadmissibla de l’ortografia oficiala de l’occitan, en enganant lo public.
Tocam lo problèma pus general dels panèls en occitan, que son sovent clafits d’errors. Aquò ven de còps de la manca de rigor de certans militants occitanistas locals qu’an pas d’esgard per lor lenga pròpria. O senon, pòt venir tanben dels servicis d’esquipament, que comprenon pas que la lenga d’òc a una ortografia que cal respectar.
Tanben, es deplorable que qualques autors difusen la grafia incorrècta Cáurs* amb un accent agut sus á (se legiriá artificialament [ˈkew]* en provençal e en niçard, car á se pronóncia [e] dins aquestas varietats).
Òm pòt pas rendre una lenga digna e normala quand òm l’escriu de tant de manièras contradictòrias.
Un mot sus la letra ‑s finala. Volguèssem sègre l’etimologia estricta, seriá estat coerent d’escriure Caorç* amb una ‑ç cedilha. Car lo nom de Caors ven del latin Cadurcis, Cadurci, que significa “los cadurcs”: es lo nom de la populacion cèlta antica que viviá dins la region (en latin pus classic e pus ancian, la vila s’apelèt Cadurcum o Divona). Lo CLO a decidit de manténer l’‑s finala solament per evitar de cambiar una ortografia ja plan difusada dempuèi Alibèrt.
Lo nom dels “cadurcs” se tròba tanben a l’origina del nom de la contrada de Carcin. En occitan popular, se ditz Carcin o Quercin, doas formas que remontan a l’occitan ancian Caercin e, ultimament, al latin Pagus Cadurcīnus, “lo país cadurc”.
La vila de Draonier
Per quant a la vila de Draonier (en italian oficial Dronero), sa pronóncia locala en vivaroalpenc es [drɔwˈnier] (‘dròwníer’) o [druˈnier] (‘droníer’). En vivaroalpenc estandard diriam [drɔwˈnjer] (‘dròwniér’). Es normal, dins aqueste dialècte, que ao se legisca [ɔw].
L’etimologia de Draonier es en relacion amb son nom latin de Draconarium, qu’evòca un dragon (en latin draco, draconis). Se’n parla dins de legendas localas meravilhosas que Laurenç Revèst las evoquèt dins un subrebèl article de Jornalet (lo 29.12.2012).
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Qu'es pecat que "dimarts" s'escrivi pas en occitan com en catalan, e que'ns acordèm pas cada cop que se pot, dens la mesura deu possible... En catalan se prononcia "dimars" o "dimats" (valencian
#15 Grandmercé per teis explicas, car Domergue. L'istòria de la nòrma de la lenga nòstra m'es pas totjorn clara... Per còntra, Alibèrt escriviá "consí" e non "cossí"...
#10#11#12#13#14
Dins lo cas de "dimars/dimarç", la grafia "dimars" èra dins la gramatica d'Alibèrt de 1935, la grafia "dimarç*" èra una error d'impression dins lo diccionari ***postum*** d'Alibèrt de 1966. En aquel cas CLO a pas res cambiat, a solament clarificat un problèma d'edicion que rebalava pendent longtemps.
Per "-izar/-isar", l'ortografia d'origina d'Alibèrt èra ben "-izar" e lo CLO a pas res cambiat.
Per "Niça" (Còsta d'Azur), la grafia amb "ç" es originària dempuèi Alibèrt en 1935 e es utilizada per una partida dels autors niçards. Lo CLO a pas res cambiat.
A Emmanuèl: dins aqueste article, i a pas cap d'ataca contra una persona precisa, per contra i a la critica d'un tipe de comportament.
#11 O repetirai de longa, milanta còps se cal: nos fa mestièr un diccionari general de la lenga occitana que siá una òbra collectiva, non pas individuala. L'individualisme es a nos tuar.
#12 Es "Nissa", non pas *Nissan: http://superlexic.com/revistadoc/wp-content/uploads/2013/07/Linguistica-occitana-6-CLO.pdf, p. 42.
Per èsser franc, tròbi que l'argument de la "socializacion indiscutibla"... se discutís: a Niça, i a fòrça occitanistas de grafia classica qu'escrivon "Nissa"...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari