Opinion
Auvèrnhe occitan?
(Sentits de viatge)
Coneishi aqueth vilatge au ras d’Orlhac de tota ma vita enlà.
Quan èri dròlle, tot lo monde parlava lo “patoès” e aquò pausava pas briga problema a digun. A l’estanguet, lo dessèir, èra la lenga costumèira e lo dimenge quan lo Ricon tocava l’acordeon, tots que dançavan la borreia.
Es ací qu’aprenori mas purmèiras paraulas, me remembri encara de las díser e tornar díser atau de gahar una bona prononciacion.
Medish a Orlhac, per las carrèiras sonava lo patoés, e i avè sovent quauqu’un per contar daus vers de Vermenosa, lo gran poeta felibre dau Cantau.
Quan s’apitèren las associacions de promocion de la lenga, apareishut lo mot “occitan” e medish dens las bòrdas lo monde començava de remplaçar patoès per occitan.
A Orlhac, la lenga s’amuishava un chic de pertot, dens las librarias, per la carrèiras, dens las seradas eca. Una preséncia encara pichoneta, mes vertadèira…
Tornèri au vilatge la setmana passada.
Los ostaus son encara quilhats au cap dau camin, pas arren sembla d’aver cambiat. Mes a l’estanguet pas nada paraula en occitan. Los vielhs son mòrts en emportar la lenga. Los que damòran, dab qui joguèri mainat, vésen pas briga l’interés d’emplegar lo patoés que coneishen egau, per l’aver entenut de tostemps.
A Orlhac tanben, l’occitan semble d’aver desapareishut: s’enten pas mei per la carrèiras e las aficas parlan sonque en francés. A un canton de carrèiras, sus la paret d’un ostau, trobèri aqueth panèu (o quauquaren qu’ic sembla):
“Rue des Frères”, anciennement “Carrièra dels Monges”
Es atau que comprenori. A Orlhac, l’occitan n’a pas sonque desapareishut: es a se desbrombar. De mei de la lenga, es la memòria de l’us de la lenga que, chic a chic, s’en va demesir. Tanben, atau es, per los dau vilatge:
“L’occitan? A! Òc, èra lo patoès daus vielhs!”. E cadun de charrar de causas mei importantas. Tot se passa en Auvèrnhe com sovent en Auvèrnhe: pas nat crit e nada dolor, atau es e es atau.
Una petita afica dens un canton de carrèira:
La Calandreta, Ecole laïque bilingue Occitan-Français organise son loto….
Solide, en Auvèrnhe tanben que se diu encara trobar de las associacions culturaus. Rosigadas per las pelejòtas o los interés de cadun, com en Aquitània?
Solide, en Auvèrnhe tanben se diu trobar daus elegits, daus especialistas, daus artistas de mòda per crear daus instituts, daus hestenaus, daus congrés.
Autant de bonas rasons d’esperar daus poders publics! Com en Aquitània?
Tot un petit monde que vira e torna virar en redon shens véser, com en Aquitània, que lo monde vertadèir a tot simplament… des-brom-bat l’occitan!
Sus la plaça grana, l’estatua de Vermenosa es coberta de moisha: qui encara coneish lo felibre d’Orlhac?
Coneishi aqueth vilatge au ras d’Orlhac de tota ma vita enlà.
Quan èri dròlle, tot lo monde parlava lo “patoès” e aquò pausava pas briga problema a digun. A l’estanguet, lo dessèir, èra la lenga costumèira e lo dimenge quan lo Ricon tocava l’acordeon, tots que dançavan la borreia.
Es ací qu’aprenori mas purmèiras paraulas, me remembri encara de las díser e tornar díser atau de gahar una bona prononciacion.
Medish a Orlhac, per las carrèiras sonava lo patoés, e i avè sovent quauqu’un per contar daus vers de Vermenosa, lo gran poeta felibre dau Cantau.
Quan s’apitèren las associacions de promocion de la lenga, apareishut lo mot “occitan” e medish dens las bòrdas lo monde començava de remplaçar patoès per occitan.
A Orlhac, la lenga s’amuishava un chic de pertot, dens las librarias, per la carrèiras, dens las seradas eca. Una preséncia encara pichoneta, mes vertadèira…
Tornèri au vilatge la setmana passada.
Los ostaus son encara quilhats au cap dau camin, pas arren sembla d’aver cambiat. Mes a l’estanguet pas nada paraula en occitan. Los vielhs son mòrts en emportar la lenga. Los que damòran, dab qui joguèri mainat, vésen pas briga l’interés d’emplegar lo patoés que coneishen egau, per l’aver entenut de tostemps.
A Orlhac tanben, l’occitan semble d’aver desapareishut: s’enten pas mei per la carrèiras e las aficas parlan sonque en francés. A un canton de carrèiras, sus la paret d’un ostau, trobèri aqueth panèu (o quauquaren qu’ic sembla):
“Rue des Frères”, anciennement “Carrièra dels Monges”
Es atau que comprenori. A Orlhac, l’occitan n’a pas sonque desapareishut: es a se desbrombar. De mei de la lenga, es la memòria de l’us de la lenga que, chic a chic, s’en va demesir. Tanben, atau es, per los dau vilatge:
“L’occitan? A! Òc, èra lo patoès daus vielhs!”. E cadun de charrar de causas mei importantas. Tot se passa en Auvèrnhe com sovent en Auvèrnhe: pas nat crit e nada dolor, atau es e es atau.
Una petita afica dens un canton de carrèira:
La Calandreta, Ecole laïque bilingue Occitan-Français organise son loto….
Solide, en Auvèrnhe tanben que se diu encara trobar de las associacions culturaus. Rosigadas per las pelejòtas o los interés de cadun, com en Aquitània?
Solide, en Auvèrnhe tanben se diu trobar daus elegits, daus especialistas, daus artistas de mòda per crear daus instituts, daus hestenaus, daus congrés.
Autant de bonas rasons d’esperar daus poders publics! Com en Aquitània?
Tot un petit monde que vira e torna virar en redon shens véser, com en Aquitània, que lo monde vertadèir a tot simplament… des-brom-bat l’occitan!
Sus la plaça grana, l’estatua de Vermenosa es coberta de moisha: qui encara coneish lo felibre d’Orlhac?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#16 E òc La politizacion los fa fugir. Te disi çò que me fuguèt estat dich. Pas mai, pas mens. Es pas una istòria de cresença, sonque une istòria de realitat. Demai empacha brica d'aver un occitanisme politic es simplament pas lor tissa de far de politica. Per socializar occitan i a pas qu'un biaiás mas mantuns camins e devèm èsser dins totes los camins.
#15 La politizacion que fariá fugir lei gents? I cresi pas una segonda, pensi qu'es un mite. L'occitanisme politic es tròp feble e tròp desconegut dins la populacion, malaürosament. Es pas eu lo responsable de l'abandon de l'occitan.
Un occitanisme politic pus fòrt, au contrari, fariá venir mai de gents vèrs la lenga e la cultura d'òc.
#14 Ai pas dich aquò ! Se pòt parla politica en occitan cap d'engana. En contra es la tissa politica occitana que los fa desfugir Aquel mond vòlon parlar lor lenga que coneissan plan, mas an pas l'envetja d'anar politificalement militar. Son simplament dins una recèrca culturala e pas politica.
#13
E aquelas personas pensan que l'occitan conven pas per parlar de politica?
La vida vidanta es tanben parlar de politica, çò'm par.
#12 ... E mai pensi, mai me sembla que ligar occitania amb politica es çò que nos fa trabucar. Ne'n coneissi un molon de mond que son atrevats per l'occitan, qu'amarian plan escriure, parlar e simplament viure. Lo costat politic lor faguèt rufar las pòtas e vireron l'esquina.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari