Ma cronica es pas una cronica literària, més totun uei vau parlar d’un libe. Aqueste obratge es pas tampauc una nautat (estó editat en francés en 2012), mès sons dus autors acaban justament de’n sortir un aute tot navèth e pr’aquò se retròban devath los lums de l’empont. Aver un trin de retard pòt estar tanben un plaser intellectuau, mès lo hèit es que lo subjècte deu darrèr obratge, titolat “L’esbonida de la civilizacion occidentala “, entra fòrça mensh dens la tematica de mas cronicas.
Resumit, es una mena de roman d’anticipacion que presenta un monde de 2093 après la catatròfa causada peu recauhament climatic, dens lo quau dus scientifics se viran de cap au passat (Qu’es nòste present) end´ensajar de comprénguer pr’amor los umans son demoras inactius fàcia a la miaça climatica au punt de poder pas travar los eveniments tragics que’s son/seràn lavetz encadenats.
Lo perpaus deus autors, scientifics de formacion, pòrta màgerment sus aqueste aspécte de mau comprénguer de la situacion actuala, on los umans semblan de considerar pas las coneishenças e las certituds qu’am dejà amassadas sus un subjècte que hè pas mès debat.
Naomi Oreskes e Erik Conway son dus istorians de las sciéncias estatsunidencs. Lo libe que’ns interessa uei, que s’apèra “Los venedeors de dobte “ (Merchants of Doubt, 2012, ed. Le Pommier) nos esclarís sus un episòdi incredible de nòste sègle XX-au: lo dos debats scientifics faussats per cercaires pauc escrupuloses.
L’istòria recenta comuna de l’umanitat es estada mercada per discutidas suus dangèrs eventuaus qu’amiaçan l’òmi en tot atacar sa santat, dangèrs sovent creats peu progrés tecnic. Sembla que scientifics prestigioses se sian acarats ende poder portar responsas justas e adaptadas a problèmas grèus ende nòste còs e environament.
Aquò es pas sonque una part de la realitat. L’obratge denóncia justament uns scientifics que, en se servir de lor renomada, an ensajat de portar lo dobte (d’on lo títol) sus las informacions pertocant cambiaments màgers en cors, quitament s’un consens èra estat trobat.
Los subjèctes atau concernits son totun pas deus begnines: lo tabagisme passiu, los pesticides, las plojas acidas, lo trauc de la capa d’ozòne e, solide, lo recauhament climatic. Cada rapòrt scientific estó atau polluït, se podèm díser, per acùs virulents venguts de sommitats plan establidas de la comunautat deus sapients.
Los istorians de la sciéncia evòcan particularament Fred Seitz, Fred Singer e Bill Nierenberg, tanvau l’institut Marshall.
Lo purmèr, defuntat en 2008, èra un fisician peonèr de la “fisica deu solide “. Estó lo president de l’universitat Rockefeller e de l’Academia de las Sciéncias estatsunidenca.
Lo dusau, vasut en Austria en 1924 e tostemps en vida, fòrça actiu dens las controvèrsias, èra professor de fisica de l’universitat de Virginia. Creè lo Science & Environmental Policy Project, un grop de premuda finançat per dinèrs privats.
Lo tresau, director de l’Institucion Scripps per l’Oceanografia, apitè l’institut Marshall, qu’es clarament un think tank politic conservador qu’usè fòrça mejans end´ahortir lo scepticisme dens mantuns maines citats mès haut.
Aquestes saberuts renomats, ça ns’explican Naomi Oreskes e Erik Conway, agissen pas simplament pr’amor que son pagats per industriaus poderoses mès tanben per ideologia liberala extremista. Sostenguen l’idèa que cau pas travar la libertat d’enterprénguer e que la mendra reglamentacion pòrta un prejudici a çò qu’es lo fondament de lor patria. Sèm aquí dens un biaish de pensar extrèma qu’influéncia per malastre pregondament la vida politica deus USA.
Lor “tribalh “, imaginatz, èra de hèr créser au bon pòble que lo tabagisme passiu (qu’una estimacion shens de dobte en devath de la realitat avalora a 6.000 mòrts per an en França) es una vista de l’esperit, que los pesticides son shens de dangèr endeus umans, que las plojas acidas son una invencion de complotistas, que lo trauc dens la capa d’ozòne n’existís pas e que, sustot, lo recauhament climatic es pas sonque una teoria escuranhosa apitada per comunistas deus quaus la tòca es d’atacar las valors de la civilizacion ocidentala.
Segon los autors deu libe, los scientifics citats gausissèvan d’una cèrta renomada ganhada mercés a tribalhs realizats deu temps de lor joenèr, mès lors pausicions sus subjèctes senticoses èran pas l’enfrut d’estudis suplementaris. Botèvan lor celebritat au servici de grops de premuda poderoses e ... adinerats.
Solide, shens d’aqueste testimoniatge preciós d’istorians de la sciéncia, pauc de monde aurén podut imaginar a quin punt lo lobbies industriaus pòden intervénguer tan pesugament dens lo debat au moment de prénguer las decisions que seràn bonas ende las generacions futuras.
E totun, malament, serà pas l’impacte deu libe, pro redusit, que va cambiar lo punt de vista deu public larg. Ajudat per una campanha mediatica benparada (o un silenci pesuc), lo dobte pòt progressar e ganhar los esperits de la majoritat. Lo mot “recauhament climatic “ a practicament desapareishut de las cadenas d’informacion, e quitament au moment deus aigats d’aqueste ivèrn, on lo conse de La Canau explicava que calore recular lo centre-vila pr’amor de la pujada de la Mar Grana, çò que representa un vertadièr espleit jornalistic.
Ma mair, que’m servís de sondatge privat pr’amor qu’espia lo hinestron tota la jornada, pensa sincèrament que lo problèma causat per l’accident de Fukushima es estat reglat e que tot va plan.
Jo que disi tostemps que l’istòria es pas una sciéncia exacta, vesi plan que la quita sciéncia ... es pas una sciéncia exacta tanpauc.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3 «Qu’avem ua rason màger de cambiar de modèle, pas nòrd contra sud ni èst contra oèst senon tots amassas.» Teoricament soi d'acòrdi, mas avèm, nosaus occidentals, un nivèl de vida que nos enveja lo demai de la planèta. Me vesi pas lor anar dire «Nosaus n'avèm plan aprofeitat, aurètz pas lo temps de far parrièr, es acabat ara, restriccion per tot lo monde». Es per aquò que disi qu'es fotut, es a nosaus de redusir nòstra consomacion energetica, pas a elis. La lora, creissenta, sufirà çaquelà a contunhar lo processus.
Citatz de donandas, n'i a d'autras, a cadun de se pausar la question sens dogmatisme justament.
«N’ac haram pas en contunhant d’ergotejar e d’ac salopejar tot» >> segur, e es a cadun de se pausaur la question de çò que fa concretament per salopejar pas tot.
#2 «Aquò's un pauc la tòca de mas cronicas generaument, es de dintrar pas automaticament dens un "camp'" o un "autre" mès de díser causas que son pas coneishudas, que hèn pas tostemps plaser d'ausir, e que son sovent estonantas.»
Bon esperit, que saludi. Me mesfisi de qualqu'un, qual que siá, que me diriá avec la vertat, e la solucion (unenca, de segur !) a tot ! ;)
En pausa lo recauhament ? Segon « Le Figaro » (ua tuta de khmèrs verds, probable) : « Lo sègle XXIᵃᵘ que compta 13 de las 14 annadas mei caudas observadas dempuish la segonda mieitat deu sègle XIXᵃᵘ. » e « [l]o recauhament que seré mei grèu que previst »… Be diserem la pausa qu’ei en pausa.
Lo GIEC que modera e que parla au condicionau pr’amor que son scientifics, pas ideològs. Que disen : « Aquí las dadas ». Quan s’enganan, que rectifican. Mes la tendéncia generau ne càmbia pas. E ne son pas solets a miar la recèrca. La NASA que n’arriba a las medishas conclusions o péger.
Los efèits irreversibles que s’aprenen a l’inercia climatica : çò qui arriba uei qu’estó aviat vint o cinquanta o cent ans a. Qu’ei ua rason mei d’arrestar las peguessas, pas de’n hornir de mei !
Tà l’argument « Qu’avem conejat e los país en desvolopament qu’an lo dret de conejar tanben », qu’ei deu medish nivèu que « N’avem pas a culpabilizar per l’esclavatge, puish a que los autes ac hasèvan tanben ». Atau d’aver cometut ua error (ua fauta, un crimi…) autes còps que justificaré que la tornèssem cométer adarron ?
Quan comencè l’èra industriau, ne comprenèvan pas l’importància de l’environament. Qu’avèvan ua fe avugla en lo progès tecnologic e que pensavan la natura qu’èra l’enemic de qui calèva véncer o masedar.
Uei lo jorn be sabem que ne fonciona pas atau. Qu’avem ua rason màger de cambiar de modèle, pas nòrd contra sud ni èst contra oèst senon tots amassas. E qu’ei urgent.
N’ac haram pas en contunhant d’ergotejar e d’ac salopejar tot.
La tòca d'un article atau es de muishar qu'aquò existís, es a díser istorians de la sciéncia que dison qu'i a scientifics que balhan lor nom end'apujar una teoria shens de l'aver estudiada au servici de grops de premuda qu'an un interés evident dens l'ahar, economics e politics.
Abans d'ac saber, jo personaument avèvi dificultats end'ac créser, e totun es possible.
Doncas èi pas hèit un article ende díser que cau créser tot çò qu'es dit, es justament lo contrari.
Après, solide que lo debat suu recauhament es pas acabat. mès ne muishar un aspècte (pichon mès important) vòu pas díser prénguer una pausicion definitiva, sustot sus un subjècte tan complicat.
Aquò's un pauc la tòca de mas cronicas generaument, es de dintrar pas automaticament dens un "camp'" o un "autre" mès de díser causas que son pas coneishudas, que hèn pas tostemps plaser d'ausir, e que son sovent estonantas.
Coma per exemple, díser que dens lo govèrn ucrainian actuau i a ministres de dreta extrèma vòu pas díser sistematicament prénguer pausicion a favor de Potin. (Es un exemple pas tarrible mès clar)
La darrèra question que pausas es evidentament cruciala.
Se compreni ben, nos fas un article per nos dire que nos cal creire tot çò que nos es dit, e sustot pas escotar los estudis que dirián lo contrari, pr'amor que dins un libre s'es dit que son totis de maissants ?
Rai que lo GIEC se sente obligat de moderar sas donadas, parle al condicional, mas siá tornat pres per la premsa d'un bias catastrofista ? Rai que lo GIEC ignore que lo rescalfament es en pausa dempuèi 18 ans ? Rai que la tèrra èra mai cauda dins son optimum medieval qu'ara, daissent lo pòle nord se far nomar «Groenland» ? Ne cal sustot pas parlar, sustot pas pausar de questions ?
Rai que, tot lo monde lo nas sul sol CO2, i consacre tota la politica ecologica o energetica, oblident al passatge la deforestacion, la qualitat de l'aire e de l'aiga, lo peis de mens en mens nombroses ? E per parlar d'energia, la menaça politica e sociala que nos espèra quora mancarem de petròle ? (sonque d'exemples, n'i a un fum atal)
Sabi pas quala serà l'evolucion del cambiament climatic, e es plan malin lo que pòt prentendre lo saber. Mas duas causas me semblan seguras, se efectivament la tèrra se rescalfa dangierosament per nòstra fauta :
- amb los paises en desvelopament, que legitimament vòlon viure mai confortablament, alavetz la situacion es ja irreversibla.
- lo problèma màger que se pausarà es lo dels refugiats climatics, e sabem pas quals paises, a sabem pas quals autres.
Se i a una question a se pausar internacionalament, serà «cossí anam gerir aquelis fluses de populacion ?» S'i capitam pas, l'avenidor serà sombre… de misèria.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
#3 «Qu’avem ua rason màger de cambiar de modèle, pas nòrd contra sud ni èst contra oèst senon tots amassas.» Teoricament soi d'acòrdi, mas avèm, nosaus occidentals, un nivèl de vida que nos enveja lo demai de la planèta. Me vesi pas lor anar dire «Nosaus n'avèm plan aprofeitat, aurètz pas lo temps de far parrièr, es acabat ara, restriccion per tot lo monde». Es per aquò que disi qu'es fotut, es a nosaus de redusir nòstra consomacion energetica, pas a elis. La lora, creissenta, sufirà çaquelà a contunhar lo processus.
Citatz de donandas, n'i a d'autras, a cadun de se pausar la question sens dogmatisme justament.
«N’ac haram pas en contunhant d’ergotejar e d’ac salopejar tot» >> segur, e es a cadun de se pausaur la question de çò que fa concretament per salopejar pas tot.
#2 «Aquò's un pauc la tòca de mas cronicas generaument, es de dintrar pas automaticament dens un "camp'" o un "autre" mès de díser causas que son pas coneishudas, que hèn pas tostemps plaser d'ausir, e que son sovent estonantas.»
Bon esperit, que saludi. Me mesfisi de qualqu'un, qual que siá, que me diriá avec la vertat, e la solucion (unenca, de segur !) a tot ! ;)
En pausa lo recauhament ? Segon « Le Figaro » (ua tuta de khmèrs verds, probable) : « Lo sègle XXIᵃᵘ que compta 13 de las 14 annadas mei caudas observadas dempuish la segonda mieitat deu sègle XIXᵃᵘ. » e « [l]o recauhament que seré mei grèu que previst »… Be diserem la pausa qu’ei en pausa.
Lo GIEC que modera e que parla au condicionau pr’amor que son scientifics, pas ideològs. Que disen : « Aquí las dadas ». Quan s’enganan, que rectifican. Mes la tendéncia generau ne càmbia pas. E ne son pas solets a miar la recèrca. La NASA que n’arriba a las medishas conclusions o péger.
Los efèits irreversibles que s’aprenen a l’inercia climatica : çò qui arriba uei qu’estó aviat vint o cinquanta o cent ans a. Qu’ei ua rason mei d’arrestar las peguessas, pas de’n hornir de mei !
Tà l’argument « Qu’avem conejat e los país en desvolopament qu’an lo dret de conejar tanben », qu’ei deu medish nivèu que « N’avem pas a culpabilizar per l’esclavatge, puish a que los autes ac hasèvan tanben ». Atau d’aver cometut ua error (ua fauta, un crimi…) autes còps que justificaré que la tornèssem cométer adarron ?
Quan comencè l’èra industriau, ne comprenèvan pas l’importància de l’environament. Qu’avèvan ua fe avugla en lo progès tecnologic e que pensavan la natura qu’èra l’enemic de qui calèva véncer o masedar.
Uei lo jorn be sabem que ne fonciona pas atau. Qu’avem ua rason màger de cambiar de modèle, pas nòrd contra sud ni èst contra oèst senon tots amassas. E qu’ei urgent.
N’ac haram pas en contunhant d’ergotejar e d’ac salopejar tot.
Adiu la Lutz,
La tòca d'un article atau es de muishar qu'aquò existís, es a díser istorians de la sciéncia que dison qu'i a scientifics que balhan lor nom end'apujar una teoria shens de l'aver estudiada au servici de grops de premuda qu'an un interés evident dens l'ahar, economics e politics.
Abans d'ac saber, jo personaument avèvi dificultats end'ac créser, e totun es possible.
Doncas èi pas hèit un article ende díser que cau créser tot çò qu'es dit, es justament lo contrari.
Après, solide que lo debat suu recauhament es pas acabat. mès ne muishar un aspècte (pichon mès important) vòu pas díser prénguer una pausicion definitiva, sustot sus un subjècte tan complicat.
Aquò's un pauc la tòca de mas cronicas generaument, es de dintrar pas automaticament dens un "camp'" o un "autre" mès de díser causas que son pas coneishudas, que hèn pas tostemps plaser d'ausir, e que son sovent estonantas.
Coma per exemple, díser que dens lo govèrn ucrainian actuau i a ministres de dreta extrèma vòu pas díser sistematicament prénguer pausicion a favor de Potin. (Es un exemple pas tarrible mès clar)
La darrèra question que pausas es evidentament cruciala.
Se compreni ben, nos fas un article per nos dire que nos cal creire tot çò que nos es dit, e sustot pas escotar los estudis que dirián lo contrari, pr'amor que dins un libre s'es dit que son totis de maissants ?
Rai que lo GIEC se sente obligat de moderar sas donadas, parle al condicional, mas siá tornat pres per la premsa d'un bias catastrofista ? Rai que lo GIEC ignore que lo rescalfament es en pausa dempuèi 18 ans ? Rai que la tèrra èra mai cauda dins son optimum medieval qu'ara, daissent lo pòle nord se far nomar «Groenland» ? Ne cal sustot pas parlar, sustot pas pausar de questions ?
Rai que, tot lo monde lo nas sul sol CO2, i consacre tota la politica ecologica o energetica, oblident al passatge la deforestacion, la qualitat de l'aire e de l'aiga, lo peis de mens en mens nombroses ? E per parlar d'energia, la menaça politica e sociala que nos espèra quora mancarem de petròle ? (sonque d'exemples, n'i a un fum atal)
Sabi pas quala serà l'evolucion del cambiament climatic, e es plan malin lo que pòt prentendre lo saber. Mas duas causas me semblan seguras, se efectivament la tèrra se rescalfa dangierosament per nòstra fauta :
- amb los paises en desvelopament, que legitimament vòlon viure mai confortablament, alavetz la situacion es ja irreversibla.
- lo problèma màger que se pausarà es lo dels refugiats climatics, e sabem pas quals paises, a sabem pas quals autres.
Se i a una question a se pausar internacionalament, serà «cossí anam gerir aquelis fluses de populacion ?» S'i capitam pas, l'avenidor serà sombre… de misèria.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari