Opinion
L’occitanitat de Provença: la rason a trionfat
Lo president de Provença, Miquèu Vausèla, ven de reconéisser l’evidéncia: Provença fa partida d’Occitània. Aquò sembla d’èsser la fin d’un lòng camin de quaranta ans ont l’occitanisme de Provença foguèt coratjós e tenaç fàcia au secessionisme (...e fàcia a quauquei traïsons lengadocianas e bearnesas).
Lo secessionisme lingüistic: pichona revision
Lo secessionisme lingüistic es l’assai de separar un dialècte d’una lenga que ne fa normalament partida. Dins un grand nombre de cas (pas totei), presenta lei caracteristicas seguentas:
Se saup que l’occitan subís tres o quatre temptativas de secessionisme lingüistic: en gascon, en auvernhat e en provençau. De còps tanben en niçard, mai de maniera pus vaga.
Lo pus violent dei secessionismes es estat lo qu’afècta lo provençau. Lo podèm apelar de tres faiçons: secessionisme lingüistic provençau o pseudomistralisme o pseudoprovençalisme. L’ai ja presentat dins un article precedent entitolat “Nosautres lei provençalistas” (Jornalet dau 23.9.2013). I ai ja analisat sa natura fraudulosa, antiprovençala e antimistralenca. Lo quite Frederic Mistral defendiá l’unitat de l’occitan.
Uei, aquelei que defendon realament lo provençau, sus lo terren, son lei partisans de l’unitat de l’occitan (que son d’usatgiers de la grafia classica e de la grafia mistralenca, e totei se pòdon classar dins l’“occitanisme” au sens larg).
Ascencion e casuda dau pseudomistralisme
Lo pseudomistralisme, maugrat sa violéncia, ara sembla ben que s’escranca, que s’autodestrutz e que se marginaliza. Resumissi son evolucion:
Lo Collectiu Provença, que de costuma es ernhós e ultrareactiu, sembla tetanizat: ara per ara, a pas encara comentat la conversion quasi “occitanista” de Vausèla.
Sabi pas exactament coma Vausèla a pogut evolucionar dins lo bòn sens. Supausi qu’a escotat lei conseus savis dau Felibritge e de certanei conselhiers regionaus dau PCF e dau PÒC que defendon l’occitan. Feliciti sincèrament totei lei personas qu’an permés aquesta evolucion.
Ara pretendi ges que lei problèmas sigan terminats.
Aquelei traites qu’abandonavan Provença
Per finir, vòli denonciar l’actitud de certaneis occitanistas exteriors a Provença qu’an jamai vougut comprene çò que se passava e qu’avián de comportaments irresponsables, pendent lei quatre darriers decennis.
Dos o tres occitanistas de Lengadòc nos disián, a nosautres leis occitanistas de Provença, que deviam tot cedir ai pseudomistralencs. Sovent pretendián negociar elei en nom de tot l’occitanisme amb lei mistralencs, sens solament consultar leis occitanistas provençaus... Avián una vision deformada, se laissavan intoxicar per la propaganda dau pseudomistralisme, s’imaginavan que tota Provença s’èra convertida a una grafia mistralenca exclusiva e a un refús unanim de l’idèa de lenga occitana. Si, si! Vos asseguri que trobèri de lengadocians que cresián aquò...
Dos o tres occitanistas bearnés nos disián, a nosautres leis occitanistas de Provença, que Provença èra una region perduda dins lei conflictes de lenga e de grafia. Segon elei, ren de seriós podiá sortir de Provença. Es absoludament veridic, o disián...
De genolhs, traites, que cresiatz que podiatz abandonar Provença... Imploratz lo perdon dei provençaus. Demandatz nòstre perdon a nosautres que lucheriam en Provença per defendre l’unitat de la lenga occitana, amb coratge, sens poder comptar solament amb vòstra solidaritat. Imploratz lo perdon de tot lo pòble occitan, que l’avètz traït en essent prèsts a acceptar que lei provençaus ne foguèsson exclús. Fasètz lo vòstre examen de consciéncia.
L’apertenéncia a Occitània es ara una idèa consensuala, normala e banala dins lei mitans instruchs e cultivats de Provença. Disi pas que lei provençaus se mobilizan en massa per Occitània (son encara tròp alienats per leis esquèmas francés). Mai disi —e es la veritat que cadun pòt observar— que lei provençaus tròban naturau d’èsser considerats occitans. La rason trionfa. Que se sàpia, que se diga, que se repetisca.
Lo secessionisme lingüistic: pichona revision
Lo secessionisme lingüistic es l’assai de separar un dialècte d’una lenga que ne fa normalament partida. Dins un grand nombre de cas (pas totei), presenta lei caracteristicas seguentas:
— Lo secessionisme lingüistic concernís una lenga subordenada.
— Lo secessionisme lingüistic ataca amb viruléncia lo movement de defensa de la lenga subordenada, mentre qu’ataca pas la posicion de la lenga dominanta.
— Lo secessionisme lingüistic refusa de regardar en fàcia la natura vertadiera dau conflicte lingüistic. Escond lo conflicte reau entre lenga dominanta e lenga subordenada; lo remplaça per un conflicte imaginari entre la lenga subordenada e una de sei partidas. Ansin, lo secessionisme lingüistic es, en generau, l’aliat de la lenga dominanta.
— Lo secessionisme lingüistic ataca amb viruléncia lo movement de defensa de la lenga subordenada, mentre qu’ataca pas la posicion de la lenga dominanta.
— Lo secessionisme lingüistic refusa de regardar en fàcia la natura vertadiera dau conflicte lingüistic. Escond lo conflicte reau entre lenga dominanta e lenga subordenada; lo remplaça per un conflicte imaginari entre la lenga subordenada e una de sei partidas. Ansin, lo secessionisme lingüistic es, en generau, l’aliat de la lenga dominanta.
Se saup que l’occitan subís tres o quatre temptativas de secessionisme lingüistic: en gascon, en auvernhat e en provençau. De còps tanben en niçard, mai de maniera pus vaga.
Lo pus violent dei secessionismes es estat lo qu’afècta lo provençau. Lo podèm apelar de tres faiçons: secessionisme lingüistic provençau o pseudomistralisme o pseudoprovençalisme. L’ai ja presentat dins un article precedent entitolat “Nosautres lei provençalistas” (Jornalet dau 23.9.2013). I ai ja analisat sa natura fraudulosa, antiprovençala e antimistralenca. Lo quite Frederic Mistral defendiá l’unitat de l’occitan.
Uei, aquelei que defendon realament lo provençau, sus lo terren, son lei partisans de l’unitat de l’occitan (que son d’usatgiers de la grafia classica e de la grafia mistralenca, e totei se pòdon classar dins l’“occitanisme” au sens larg).
Ascencion e casuda dau pseudomistralisme
Lo pseudomistralisme, maugrat sa violéncia, ara sembla ben que s’escranca, que s’autodestrutz e que se marginaliza. Resumissi son evolucion:
— Lo mistralisme autentic emergís amb lei succès literaris de Frederic Mistral, que mena lo Felibritge de 1854 a 1914 (es lo Temps Un dau movement occitan segon Robèrt Lafont).
— Lo pseudomistralisme (o secessionisme lingüistic provençau) apareis dins leis ans 1970, coma reaccion de panica fàcia a un “occitanisme” en grafia classica qu’a agut de bèus succès dins leis ans 1960 e 1970 (es lo Temps Dos dau movement occitan segon Robèrt Lafont). Lo primier goro dau pseudomistralisme es Loís Baile, qu’escriu un Procès de l’occitanisme en 1975.
— Dins leis ans 1980, lo pseudomistralisme, per son agressivitat e son arrogància, paralisa en granda partida la vida culturala provençala. Aquò coïncidís amb una epòca de crisi generala de l’“occitanisme” (fin deis ans 1970, ans 1980 e inici deis ans 1990). Fòrça usatgiers de la grafia mistralenca son manipulats per lo pseudomistralisme. Se son costat, fòrça usatgiers de la grafia classica son tetanizats e tomban dins lo minimalisme: ausan pus criticar la dominacion dau francés, ausan a pena utilizar lo mot “occitan” per designar la lenga...
— A partir deis ans 1990, lo pseudomistralisme oscilla entre lei reculadas e lei succès. Coneis de reculadas perque d’organizacions mistralencas importantas sostenon de mai en mai l’unitat de l’occitan, coma lo Felibritge e Parlarem, que s’alian amb l’IEO. Pereu, lo pseudomistralisme arriba pas de contrarotlar l’emergéncia d’un occitanisme novèu, creatiu, incarnat mai que mai per Massilia Sound System e per tot plen d’artistas d’una generacion nòva (es lo començament dau Temps Tres dau movement occitan segon Robèrt Lafont, e aqueste Temps Tres contunha uei). Pasmens, lo secessionisme pseudoprovençalista coneis tanben de succès pontuaus amb la mediatizacion relativa de son novèu goro Felip Blanchet.
— Dins leis ans 2000, lo pseudomistralisme es de mai en mai isteric e agressiu; e alora pèrd fòrça credibilitat demieg leis usatgiers de la grafia mistralenca. Subís una granda desfacha lo 5 de decembre de 2003 quand lo conseu regionau de Provença adòpta una resolucion sus l’unitat de la lenga occitana. Après, subís una autra desfacha quand un agropament d’associacions mistralencas, l’Union Provençala, s’aluenha dau secessionisme lingüistic e chausís una coexisténcia pus pacifica amb l’occitanisme. Lo pseudomistralisme se concentra alora dins un agropament diferent, lo Collectiu Provença (exactament: lo “Collectif Prouvènço”). Lo Collectiu Provença arriba de far provisòriament de gròs rassemblaments publics, en manipulant e mobilizant sustot d’aderents d’associacions folcloricas que, en generau, sabon pas parlar provençau.
— A la fin deis ans 2000 e au començament deis ans 2010, la decadéncia dau pseudomistralisme es de mai en mai evidenta. Lo Collectiu Provença es incapable de rivalizar amb lei manifestacions multitudinàrias dau collectiu Anem Òc, qu’es partisan de l’unitat de l’occitan e qu’agrèga lei mistralencs seriós dau Felibritge e de Parlarem.
— Lo 15 de mai de 2014, un eveniment illustra ben aquesta evolucion positiva: lo president de Provença, Miquèu Vausèla, utiliza explicitament lei tèrmes “occitan” e “Occitània” en i inclusent lo provençau, a l’ocasion d’un omenatge oficiau de la region a Frederic Mistral. Aquò se passa amb la participacion dau Felibritge que patrona l’omenatge. E pasmens, Miquèu Vausèla, fins a un passat recent, s’entestardissiá encara a sostenir lo pseudomistralisme (còntra l’opinion de sa quita majoritat au conseu regionau).
— Lo pseudomistralisme (o secessionisme lingüistic provençau) apareis dins leis ans 1970, coma reaccion de panica fàcia a un “occitanisme” en grafia classica qu’a agut de bèus succès dins leis ans 1960 e 1970 (es lo Temps Dos dau movement occitan segon Robèrt Lafont). Lo primier goro dau pseudomistralisme es Loís Baile, qu’escriu un Procès de l’occitanisme en 1975.
— Dins leis ans 1980, lo pseudomistralisme, per son agressivitat e son arrogància, paralisa en granda partida la vida culturala provençala. Aquò coïncidís amb una epòca de crisi generala de l’“occitanisme” (fin deis ans 1970, ans 1980 e inici deis ans 1990). Fòrça usatgiers de la grafia mistralenca son manipulats per lo pseudomistralisme. Se son costat, fòrça usatgiers de la grafia classica son tetanizats e tomban dins lo minimalisme: ausan pus criticar la dominacion dau francés, ausan a pena utilizar lo mot “occitan” per designar la lenga...
— A partir deis ans 1990, lo pseudomistralisme oscilla entre lei reculadas e lei succès. Coneis de reculadas perque d’organizacions mistralencas importantas sostenon de mai en mai l’unitat de l’occitan, coma lo Felibritge e Parlarem, que s’alian amb l’IEO. Pereu, lo pseudomistralisme arriba pas de contrarotlar l’emergéncia d’un occitanisme novèu, creatiu, incarnat mai que mai per Massilia Sound System e per tot plen d’artistas d’una generacion nòva (es lo començament dau Temps Tres dau movement occitan segon Robèrt Lafont, e aqueste Temps Tres contunha uei). Pasmens, lo secessionisme pseudoprovençalista coneis tanben de succès pontuaus amb la mediatizacion relativa de son novèu goro Felip Blanchet.
— Dins leis ans 2000, lo pseudomistralisme es de mai en mai isteric e agressiu; e alora pèrd fòrça credibilitat demieg leis usatgiers de la grafia mistralenca. Subís una granda desfacha lo 5 de decembre de 2003 quand lo conseu regionau de Provença adòpta una resolucion sus l’unitat de la lenga occitana. Après, subís una autra desfacha quand un agropament d’associacions mistralencas, l’Union Provençala, s’aluenha dau secessionisme lingüistic e chausís una coexisténcia pus pacifica amb l’occitanisme. Lo pseudomistralisme se concentra alora dins un agropament diferent, lo Collectiu Provença (exactament: lo “Collectif Prouvènço”). Lo Collectiu Provença arriba de far provisòriament de gròs rassemblaments publics, en manipulant e mobilizant sustot d’aderents d’associacions folcloricas que, en generau, sabon pas parlar provençau.
— A la fin deis ans 2000 e au començament deis ans 2010, la decadéncia dau pseudomistralisme es de mai en mai evidenta. Lo Collectiu Provença es incapable de rivalizar amb lei manifestacions multitudinàrias dau collectiu Anem Òc, qu’es partisan de l’unitat de l’occitan e qu’agrèga lei mistralencs seriós dau Felibritge e de Parlarem.
— Lo 15 de mai de 2014, un eveniment illustra ben aquesta evolucion positiva: lo president de Provença, Miquèu Vausèla, utiliza explicitament lei tèrmes “occitan” e “Occitània” en i inclusent lo provençau, a l’ocasion d’un omenatge oficiau de la region a Frederic Mistral. Aquò se passa amb la participacion dau Felibritge que patrona l’omenatge. E pasmens, Miquèu Vausèla, fins a un passat recent, s’entestardissiá encara a sostenir lo pseudomistralisme (còntra l’opinion de sa quita majoritat au conseu regionau).
Lo Collectiu Provença, que de costuma es ernhós e ultrareactiu, sembla tetanizat: ara per ara, a pas encara comentat la conversion quasi “occitanista” de Vausèla.
Sabi pas exactament coma Vausèla a pogut evolucionar dins lo bòn sens. Supausi qu’a escotat lei conseus savis dau Felibritge e de certanei conselhiers regionaus dau PCF e dau PÒC que defendon l’occitan. Feliciti sincèrament totei lei personas qu’an permés aquesta evolucion.
Ara pretendi ges que lei problèmas sigan terminats.
— L’occitan, e l’occitan provençau en particular, rèsta subordenat au francés e es en perilh de mòrt.
— Vausèla rèsta membre d’un partit sovent ostil a l’occitan (lo PS) e contunha de defendre la supremacia dau francés. Dins son discors d’omenatge a Mistral, lo 15 de mai, remetèt jamai en question la plaça dau francés.
— Lei secessionistas pseudomistralencs, e mai se semblan tetanizats, auràn encara de reaccions violentas pontualas. Contunharàn d’organizar de complòts e de manipòlis. Mai es realista d’esperar qu’auràn un impacte ridiculament feble.
— Vausèla rèsta membre d’un partit sovent ostil a l’occitan (lo PS) e contunha de defendre la supremacia dau francés. Dins son discors d’omenatge a Mistral, lo 15 de mai, remetèt jamai en question la plaça dau francés.
— Lei secessionistas pseudomistralencs, e mai se semblan tetanizats, auràn encara de reaccions violentas pontualas. Contunharàn d’organizar de complòts e de manipòlis. Mai es realista d’esperar qu’auràn un impacte ridiculament feble.
Aquelei traites qu’abandonavan Provença
Per finir, vòli denonciar l’actitud de certaneis occitanistas exteriors a Provença qu’an jamai vougut comprene çò que se passava e qu’avián de comportaments irresponsables, pendent lei quatre darriers decennis.
Dos o tres occitanistas de Lengadòc nos disián, a nosautres leis occitanistas de Provença, que deviam tot cedir ai pseudomistralencs. Sovent pretendián negociar elei en nom de tot l’occitanisme amb lei mistralencs, sens solament consultar leis occitanistas provençaus... Avián una vision deformada, se laissavan intoxicar per la propaganda dau pseudomistralisme, s’imaginavan que tota Provença s’èra convertida a una grafia mistralenca exclusiva e a un refús unanim de l’idèa de lenga occitana. Si, si! Vos asseguri que trobèri de lengadocians que cresián aquò...
Dos o tres occitanistas bearnés nos disián, a nosautres leis occitanistas de Provença, que Provença èra una region perduda dins lei conflictes de lenga e de grafia. Segon elei, ren de seriós podiá sortir de Provença. Es absoludament veridic, o disián...
De genolhs, traites, que cresiatz que podiatz abandonar Provença... Imploratz lo perdon dei provençaus. Demandatz nòstre perdon a nosautres que lucheriam en Provença per defendre l’unitat de la lenga occitana, amb coratge, sens poder comptar solament amb vòstra solidaritat. Imploratz lo perdon de tot lo pòble occitan, que l’avètz traït en essent prèsts a acceptar que lei provençaus ne foguèsson exclús. Fasètz lo vòstre examen de consciéncia.
L’apertenéncia a Occitània es ara una idèa consensuala, normala e banala dins lei mitans instruchs e cultivats de Provença. Disi pas que lei provençaus se mobilizan en massa per Occitània (son encara tròp alienats per leis esquèmas francés). Mai disi —e es la veritat que cadun pòt observar— que lei provençaus tròban naturau d’èsser considerats occitans. La rason trionfa. Que se sàpia, que se diga, que se repetisca.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#11 Avètz escrich: «podon se sentir dins una egalitat vertadiera amb vos autres lengadocians se lo drapel del pais que voletz far a per symbol vostra crotz de Tolosa? (...) Pensi que podem mettre l'estella a 7 brancas tamben qu'es un bel symbol d'unitat dins la diversitat.»
Siatz desconnectat de la realitat. Car:
— Siáu pas lengadocian, siáu provençau.
— La crotz occitana es a l'origina una crotz provençala, originària de Forcauqueir e Venasca, e adoptada pus tard per lei còmtes de Tolosa.
— l'estela de sèt brancas (dau Felibritge) figura sus una dei doas versions dau drapèu occitan
— l'unitat dins la diversitat es exactament çò que l'occitanisme practica. E es tanben çò que pratiqui ieu, ja qu'escrivi meis articles dins de modalitats regionalas diferentas.
— Lo concepte d'Occitània es acceptat dins lei mitans cultivats en Provença, çò qu'aqueste article ven de demostrar.
Escrivètz en lengadocian per de demandar a ieu, que siáu provençau e qu'escrivi en provençau, de respectar lo provençau. Senti una pena prefonda per vòstra manca flagranta de logica e de realisme.
#10
Quand vos legi, ai l'impression de legir Melenchon o Guaino. Remplaçatz provença (o gasconha) e provençau (o gascon) per occitania e occitan, e remplaçatz occitania et occitan per frances dins vostre text, e vesetz ço que voli dire...
Per els es una evidença que l'occitania n'existis pas e que los occitans son frances. Tot es question de punt de vista, per vos, es la provença o la gasconha e lo provençau o lo gascon, per ieu , es lo meteis mespretz per tots ço que podon estre different e que pensan pas pareilh. Vostre sol argument es que ço que penson pas coma vos son pas intelligents, es pas mepretz e arrogança?
Tot aquo per dire, que praquo, ai lo meteis enveja d'aver un territori independant de la dominacion francesa coma vos. Mas pensi que per evitar reactions "secessionist" coma disetz, e per respectar los valors que son cars tamben per ieu de "convivencia", "paratje" e "amelhorament", sera bon de mettre de l'aigua de vostra vin occitan.
M'expliqui: i a pas de convivencia entre los pobles se i a pas de respect, e lo mespretz e l'arrogança son pas vertadierament ço que podem cridar respect...
Lo paratje es l'egalitat vertadiera entre tots: cossi los gascons, provençaus, etc... podon se sentir dins una egalitat vertadiera amb vos autres lengadocians se lo drapel del pais que voletz far a per symbol vostra crotz de Tolosa? Rapeli una causa: lo colors del drapel frances, lo blaue lo rotje, son los colors de Paris. Perque remplaçar lo drapel frances amb los colors de Paris per lo drapel occitan amb la crotz de Tolosa? Caldria mai pensar a far un drapel que representa tos los regions d'oc a egalitat, per exemple l'amassa del blasons (coma se pot far per espanha o angleterra per exemple)
Pensi que podem mettre l'estella a 7 brancas tamben qu'es un bel symbol d'unitat dins la diversitat.
Per estre democratic e aver l'adhesion del mai nombros, caldria un referedum per causir lo drapel (al luoc de l'imposar )
L'amelhoramnt es la volontat de far totjorn mielh: perque far un pais sul model de la frança, podem pas far quicom de melhor? Per exemple una confederacion ? Encara caldria far un referendum sus aqueste question e tamben sus lo nom a bailhar a aqueste novel territori.
Tot aquo per dire, que coma los frances es pas solament escriure belas valors pertot (libertat, egalitat, fraternitat per los frances, libertat, paratje, convivencia,amelhorament per los occitans) es de mostrar per vostra attituda de cadun jorn aquelas belas valors. E lo mendre que podi dire, es pas vertadierament ço que vesi quand vos legi.
E se escribi tot aquo, es pas per far la polemiqua, es per que tots amassa podem se retrobar dins un meteiss objectiu e avançar, dins l'unitat mas tamben lo respect de la diversitat et las differencias de cadun.
#9 Avèm ja respondut mila còps a de questions coma lei vòstras...
Regardatz la realitat: lo concèpte d'Occitània es victoriós e consensuau en Provença e en Gasconha; es oficializat en Aran.
Lo "fanatisme" lo trobaretz pas facilament dins l'occitanisme.
Autandas capèras autandes caperans... Hèi gai de constatar que a còps l'intelligéncia gaha lo hòrt suu clientelisme e sus la lingüistica du cafè deu comèrci. Se darrigar la pèth, quina idea. Egau, se podem hèser dens lo haut o baish o l'aproximatiu, anglés e escocés aquò's parièr, SP95 e querosèn de la medisha traca, and so on !
#5 Hròh, bòh, exageratz. Los creacionistas son pas tan nècis. Creson que la tèrra a 7 000 ans, pas 4 500 ans. E sabon qu'es pas planièra, ja que lo solelh ne fa lo torn.
(Sabon tanben que la diversitat lingüistica es un castig divenc per aver volgut erigir la tor de Babèl : se que non totes parlariám anglés, coma Jèsus.)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari