Digun saurà pas jamei perqué lo compositor J. Cassanéa de Mondonville, escrivut de cap a 1760 “Dafnis e Alcimadura”,  lo sol operà originau en lenga occitana.
 
Solide Mondonville viscut a Narbona on trabalhèt coma méste de capèra.
 
Solide que la lenga occitana devèva estar sa lenga mairau, mes èran miliers dens aquesta situacion en aqueste temps.
 
Tanben se ditz qu’en emplegar la lenga d’Òc, Mondonville escapava a la peleja daus que volèvan l’us de l’italian e daus que sonque permetevan lo francés. En utilizar l’occitan, auré volut aver la musica de l’un e la nacion de l’aute…
 
Pas arren de tot aquò pareish pron per butar atau un compositor au pit de sa glòria, a impausar au rei de França la lenga occitana. Solide que i a dens aquesta òbra quauquaren de çò que d’un biais moderne, dirèn “militant”. Mes lo militantisme  aparéish pas atau de faiçon espontanèa…
 
Egau avem un indici,  quan se vei la distribucion purmèira: lo ròtle principau i es tenut per Jeliòta, cantaire biarnés plan coneishut dau son temps com professor de cant de la Dauna de Maintenon. Es aqueth medish Jeliòta que portèt a la cort de França las cançons (en biarnés) de Desporrin, un notable de la Vath d’Aspa creator de l’estil de la cançon pastorau e d’un estile musicau.
 
Aquí probable, tenem lo ligam: Mondonville s’èra ligat a tota una còla d’artistas defensors de la cultura occitana. Ja un moviment “occitan”, o au mens un hilat d’amators de la cultura nòsta.
 
“Dafnis e Alcimadura” estèt tocat de pertot en Occitània. Una beròia escasuda musicau mes pas sonque: l’operà portèt la dignitat restaurada de la lenga nòsta: una òbra tanben “militanta”. Atau a la debuta dau sègle XIX Méste Verdier, poèta popular bordalés, parla de Dafnis e Alcimadura coma los anglés puiren parlar de Romeo e Julieta. Dus eròis dramatics passats dens la vita vitanta. Tenem aquí una pròva dau resson de l’operà occitan dens lo pòble e  d’una hont d’inspiracion possibla per lo Verdier.
 
De hèit, eth-tanben non tirèt pas son èime gascona d’arren…
 
Dens una ciutat que tot lo monde en 1815 compren lo francés, escríver en gascon es un acte “militant”, gessit d’una còla d’apassionats. Benlèu lo cantaire Pèir Garat, reialista com lo nòste poeta popular, benlèu una certa borgesia bordalesa apassionada de la cultura nòsta. Sabem pas guaire, mes solide qu’existiva dens lo Bordèu d’aqueste temps un “moviment occitan” davant la letra.
 
Aqueste analisi, problable, se pòt esténer a tota la creacion occitana dempui los sègles de conquista: es aqueth espadiment de la “fe culturau e linguistica” d’una persona a l’auta e d’un grop a l’aut que permetut lo suberviu de la cultura d’Òc, totjorn sus la cantèra, mes totjorn viva e totjorn dab una qualitat  de las granas. Quan s’atuda un huc, s’en lèva un aute, pr’amor que la paraula s’es escampilhada…
 
Sovent, sabem pas coma s’endralhèt lo camin, mes nos podem rassegurar: estèrem, sèm e seram nombrós, pr’amor qu’una cultura que pòrta lo bonur daus òmis ne s’amerita pas de morir.