Inicialament portada pel Primièr Ministre Manuel Valls, lo projècte de la reforma territoriala de l’estat francés es estat recuperat pel president Hollande que se’n vòl far sieu aqueste dorsièr en monopolizar la scèna mediatica e politica parisenco-francesa.
 
Segons la constitucion francesa, lo president de la republica es lo cap de l’executiu. Non ten pas cap de ròtle legislatiu. Totun, dins la tradition politica francesa aquesta lectura del tèxte suprèm es pas emplegada. Per una auto-censura constitucionala volguda e causida, l’ensemble de la classa politica francesa fa de la constitucion un regim presidencial en subordenar l’accion del govèrn a l’autoritat exclusiva del president e en redusir lo parlament a la foncion de cambra d’enregistrament. Es una mena de monarquia absoluda desguisada en republica. En França, la practica que los politicians fan de la constitucion, en permanéncia, prejudícia lo principi de la separacion dels poders.
 
Atal n’es dempuèi mai de mièg-sègle qu’aquò nos agrade o pas. Lo monde se dison que benlèu se trapan de democracias melhoras que França, mas que sovent n’i a de piègers. Nos devem petaçar amb aquò. Cal dire que dins l’immens poder que ten lo president entre las mans, i a de tèmas, de debats politics, de leis, de questions de societat que son largament discutits dins los lòcs tradicionals de l’expression democratica: los partits politics, lo parlament e ben segur dins la societat. Un exemple concret d’aqueste esperit de democracia es lo debat a l’entorn de la lei del maridatge per totes: entre lo primièr anonci public del Primièr Ministre Ayrault lo 3 de julh de 2012 e l’adopcion de la lei per l’Amassada Nacionala lo 23 d’abril de 2013, nòu meses se son passats, la durada d’un prenhatge. Los debats son estats longs  e son estats portats al public pel govèrn e non pas pel president de la republica. Se pòt dire que la democracia francesa, sus aquesta question, a foncionat.
 

Una volontat de bridar lo debat politic
 
Contrariament al debat sul maridatge per totes, la question de la reforma territoriala, ara atraçada mediaticament pel President Hollande, escapa a tota expression democratica digna d’un país modèrne e desvolopat. De debats e d’escambis sus aquesta question n’i a pas e n’i a pas agut. Lo cap de l’estat a simplament confiscat la question. D’autoritat s’es pausat coma arbitre, mas un arbitre curiós, vist que i a pas qu’una soleta equipa, la de l’estat-PS, que l’arbitre a puslèu un comportament de capitani de l’equipa e que las règlas son fargadas a flor e a mesura que se passa la partida. E als espectators dins l’estadi li demòra pas qu’una causa a far: servar la maissa sarrada en pensar que de tot biais parlar serviriá a pas res.
 

Un estudi supersonic
 
Vejam la situacion de prèp. Lo sit internet del president francés es fòrça precís sus las activitats del cap d’estat. L’agenda del president Hollande descriu clarament lo temps que passèt a trabalhar sul dorsièr de la reforma territoriala:
 
lo 14 de mai:
 
lo 15 de mai:  
lo 16 de mai:  
lo 2 de junh:  
Al total, la reforma territoriala aurà pres 17 oras dins l’agenda presidenciala.
 

Unas explicacions peltiradas
 
Al cap d’aquestas 17 oras, pel biais d’un comunicat internet lo president nos anóncia las siás intencions sus aquesta reforma: “Lo temps es vengut de simplificar e clarificar per fin que cadun sàpia qui decidís, qui finança e a partir de quina font”. La tòca d’aquesta reforma es clara: l’enjòc es lo poder e la moneda. Lo president acta l’importància de l’eveniment “S’agís de transformar per plusors decadas l’arquitectura territoriala de la republica”. Puèi dintra dins los detalhs en començar pels regropaments de comunas: “Cada comuna deurà recampar al mens 20 000 abitants à partir del 1èr de genièr de 2017, contra 5000 uèi”. Per contra explica pas las rasons d’aquesta chifra. Perqué 20 000 abitants? O saurem pas.
 
Puèi introdusís las regions e declara “Una mapa es estada definida”. Per qual? Cossí? Sus quines critèris? Mistèri! O saurem pas: es l’avantatge del vèrb a la forma passiva. Puèi las explicacions s’arrèstan: “Cal anar rapidament qu’es pas permés de trantalhar sus una question tant importanta pel futur del país”. S’es tant important, e o es, perqué se coitar? E lo temps de la reflexion? O saurem pas.
 
Per acabar lo president francés nos fa present d’una envolada quasi-mistica suls departaments. Vòl “la supression dels Conselhs Generals en 2020”. Ah! Per aquò i a pas tant de preissa coma per las regions. Perqué? O saurem pas. Finalament lo presidencial pergamin s’acaba per una doxologia republicana: lo departament viurà. Quitament “demorarà una circonscripcion de referéncia essenciala per l’estat a l’entorn dels prefèctes”. Ite Missa est.
 

La reforma: una Occitània estocejada e sens poder
 
Se la forma que pren aquesta reforma es escandalosa, lo fons tant o es. La decentralizacion a la francesa tala coma existís ara es una pietat per Occitània, tant dins la mapa administrativa actuala coma dins las microscopicas competéncias atribuidas als conselhs regionals que son pas gaire mai que de simples organismes de gestion. Lor poder politic es indigna del nivèl europèu. Las regions d’Euròpa que François Hollande s’i referís sovent coma los länder alemands per exemple tenon elas de poders vertadièrs (legislatiu, fiscal, politic) dins la màger part dels estats. La reforma anoncianda non dona pas cap de precision sus las nòvas competéncias de las regions, se nòvas competéncias i a. E coneissent l’estat francés se i a una avançada dins aquesta dralha serà per nos melhor far recuolar. Sens nòvas competéncias (e los mejans finacièrs que las acompanhan) a de qué servís de passar de 3 a 5 milions d’abitants dins una meteissa entitat administrativa? A pas res. E puèi qu’es qu’aquel jòc aritmetic de pècs que vòl far creire que l’adicion de doas regions fèblas fa un region fòrta? 1 kg de pomas acidas + 1 kg de pomas acidas an pas jamai fait 2 kg de pomas sucradas. Las pomas demòran acidas.
 
Plorarai pas sus las regions administrativas d’Occitània. Son d’organismes artificials sovent voidats de substança politica. Mas tenon lo meriti d’èsser gaireben los sols barris contra l’omnipoténcia estatala. Las remplaçar per unes daquosses sens chuc ni muc encara mai artficial es pas una error. Es una provocacion.
 
A qué nos servirà una region estenduda se ten pas l’obligacion legala de metre en plaça una politica lingüistica per l’occitan? A pas res.

E puèi onestament, nos vòlon far creire que la dimension de la region es importanta? Ja lo rasonament es curiós vist que l’estat accèpta que Corsega demòre una region en se. En matèria d’onestat intellectuala l’estat Franc es pas a una contradiccion prèp. Cal dire tanben que los còrses, amb una tranquillitat assegurada, braman a l’estat francés çò que son amb una tala conviccion qu’òm los daissa èsser çò que son.
 
Malaürosament per nosautres occitans, la reivindicacion nòstra es talament empantenada dins lo minimalisme que l’estat se permet de nos voler estrocejar lo nòrd. Lo nòstre Auvèrnhe se negarà dins un territòri immens bailejat per Lion. E Lemosin! Paure Lemosin! La polida vila lemosina de Briva camparà dins la meteissa region qu’Épernon, a 50km de París! Ai Lemosin, tèrra sacrificada....
 
Una question me tafura lo cap: perqué? Perqué l’estat francés un còp mai vòl far mòstra de la siá autoritat absoluda sus la tèrra nòstra en la desmargar? Perqué l’estat francés qu’a sabut se mostrar democratic en far passar la lei del maridatge per totes, una lei qu’a servit a un petit 7000 parelhs en un an, es incapable de metre en plaça una reforma que concernís 16 milions d’occitans d’un biais democratic? Perqué? Ai pas de responsa que campe dins lo mieu univèrs mental. L’èime politic francés m’es un mistèri total e me dèvi far violéncia per pas pensar qu’aquò es una nòva demostracion francesa de fòrça coma las patissem dempuèi de sègles.