Hè pas guaire, dens una amassada generau d’intermitents de l’espectacle en luta, una hemna a pres la paraula. Parlava de las lutas d’un punt de vista feminin e podèm díser feminista. Hasó remercar que, dens lo mitan de l’espectacle, tengut per progressista, i avèva mensh de hemnas (en percentatge) que non pas dens l’armada francesa. Parlava tanben de paritat que calèva impausar.
 
La coneishèva de cara pr’amor l’avèva prestat la velha mon marcader ende qu’ensajèsse de feminizar los noms de professions que los manifestants portavan cadun sus un escritèu. L’obratge, solide, se muishè fòrça mauaisit en francés, on la marca deu feminin es decidida per una acadèmia gaireben pleada de vielhas barbas.
 
A la fin de l’amassada, doncas, la vengoi véser e la demandèi se coneishèva la cultura occitana. Me responó de non. La digoi lavetz que podèva estar citada coma referéncia dens l’istòria de la condicion feminina, la joena dauna pareishó estonada.
 
La digoi que las romanas estón admirativas quan vesón que las visigòtas avèvan lo dret de montar suus chivaus (impensable peus Romans!).
 
La digoi que los visigòts, establits a Tolosa, dens la futura Occitània e sus la peninsula iberica sancèra, èran los reis dens l’ediccion de leis, e que lo còdi Alaric balhava a las hemnas una plaça dens la societat fòrça mès avantatjosa que non pas au nòrd de Leire, país franc.
 
Digoi taben qu’en Occitània, los bens n’èran pas despartits mès n’eretava pas sonque lo purmèr dròlle nascut, hemna o òmi, es pr’amor d’aquò qu’am dens l’istòria hemnas d’importància coma Joana de Labrit o Alienòr d’Aquitània, que’s maridè lo rei de França puèi que lo deishè ende prénguer coma espós lo rei d’Anglatèrra.
 
La digoi qu’en occitan, un nom feminizat es una augmentatiu, qu’una cotèra es un gran cotèth e qu’una prada es mès bèra que non pas un prat.
 
Digoi que Tolosa es una vila dedicada au culte de la hemna, plaçada devath l’egida de Palas Atena, divessa de la saviessa, protectora de las arts e de la sciéncia.
 
Se la vila es virada de cap a las arts, estó a Tolosa que vasó la purmèra goguette deu monde occidentau (aròu musicau) en 1323 devath lo nom deu Consistòri del Gai Saber, fondat per sèt trobadors deus quaus los successors inventèn lo personatge mitic de Clemança Isaura ende le hisar la paternitat (o meslèu la maternitat) deus Jòcs Floraus. Se una institucion atau se causís una hemna coma fondatritz, aquò se pòt pas concéber dens una societat machista.
 
Dens l’imaginari de la vila, lo mau absolut, incarnat per Simon de Montfort, estó tuat per una pèira lançada per unas hemnas que doncas trobavan lor plaça naturala dens un combat per la dehensa de las libertat.
 
E qué díser de l’istòria de la Bèla Paula, simbèu de beutat feminina, de la quau l’embarrament peu marit encausè una susmauta populara qu’obligè los Capitols d’edictar una lei segon la quau se devèva muishar au pòble un còp lo mes?
 
Le digoi tanben que, dens la Republicas deus Pirenèus, las hemnas avèvan lo dret de votar e de representar, tanvau de gerir l’ostau, drets qu’estón boishats per la Revolucion Francesa.
 
Ça me responó sabèva pas tot aquò mès ac trobava fòrça interessant. Sabi pas jo s’aquesta hemna se penjarà mès pregondament sus l’istòria d’Occitània, mès benlèu a dubèrt una hinèstra sus quauquarren que suspectava pas abans.
 
Ah, la joentut sabosse …