Opinion
Sèm pas solets dins l’Univèrs (Chovashia, seguida)
La lenga dita “regionala”, un replec sus se medish? Au contrari, es la draubertura sus una problematica planetària que chepica una part bona de l’umanitat. Shens de’s conéisher, los occitans e los chovashes hèn la medisha causa pr’amor de las medishas rasons.
Vos èi parlat la setmana passada de Chovashia, lo país de la cervesa e de la broderia en bòrd de Vòlga. Ací qu’èi descobèrt quicòm que vos va sonar a las aurelhas a l’encòp estranh e familiar: l’Escòla Chovasha d’Estiu.
Òc ben, shens d’ac saber, a quate mila quilomètres de distància, trobaratz l’EOE en país de l’estèpa.
Aquesta manifestacion es organizada dempuèi cinc ans peu Sasha Blinov, esperantista de Shupaishkar (lo capdulh) hèra actiu e pas jamès cort d’idèas. Entre autas causas, es eth qu’organiza tanben lo hestenau de lengas de la vila en octobre, que boharà sas vint candelas en 2015.
Dens la seuva, en bòrd de riu Sora, las activitats a l’entorn de la lengas se despartissen sus una setmana:
— Corses de lenga (mès d’un nivèu).
— Talhèrs de dança.
— Talhèrs de cant.
— Taulas redondas, debats.
— Conferéncias d’intervenents de l’endefòra.
Ongan, participèi jo a una taula redonda on la qualitat deus opinants (parli pas de jo) èra d’una grana qualitat):
Lo tèma èra “Perqué aprénguer una lenga minorizada?”. Solide se tractava màgerment de la situacion en Federacion de Russia on, après un periòde sovietic meslèu favorable a las (numerosas) lengas deu país, una andada nacionalista a recentament hèit votar leis sus l’educacion que hèn empach a lor ensenhament.
Deu men costat, ensagèi de descríver la situacion de las lengas de França e sustot de l’occitan, sus quau avèvi la velha hèit una presentacion a despart.
Un aute ser, un grop de pòp de Shupaishkar vengó nos presentar un show case seguit per un debat sus la creacion musicala actuala en lenga chovasha. La problematica es incrediblament la medisha en bòrd de Vòlga qu’en bòrd de Garona.
Lavetz, pareishó a totis coma evidenta la necessitat de s’entrajudar. Sèm pas solets dens l’univèrs. Vau pas vos atucar dambe lòcs comuns deu genre “A tres sèm mès numeroses que non pas a un”, sabètz dejà l’interés de la mesa en comun deus mejans.
Solide cau pas saunejar d’una Longa Caminada del pòbles oprimits capvath Euròpa ende sauvar nòstas lengas, mès se ténguer la man, entrecambiar idèias e experiéncias, se presentar davant las autoritats localas au nom d’un hialat internacionau e non pas au son nom pròpi, en un mot coordonar los esfòrces pòt portar sa hruta d’un biaish o d’un aute.
E seré pas sonque de’s díser que sém pas solets dens la brasa, es dejà quicòm de positiu.
Vos èi parlat la setmana passada de Chovashia, lo país de la cervesa e de la broderia en bòrd de Vòlga. Ací qu’èi descobèrt quicòm que vos va sonar a las aurelhas a l’encòp estranh e familiar: l’Escòla Chovasha d’Estiu.
Òc ben, shens d’ac saber, a quate mila quilomètres de distància, trobaratz l’EOE en país de l’estèpa.
Aquesta manifestacion es organizada dempuèi cinc ans peu Sasha Blinov, esperantista de Shupaishkar (lo capdulh) hèra actiu e pas jamès cort d’idèas. Entre autas causas, es eth qu’organiza tanben lo hestenau de lengas de la vila en octobre, que boharà sas vint candelas en 2015.
Dens la seuva, en bòrd de riu Sora, las activitats a l’entorn de la lengas se despartissen sus una setmana:
— Corses de lenga (mès d’un nivèu).
— Talhèrs de dança.
— Talhèrs de cant.
— Taulas redondas, debats.
— Conferéncias d’intervenents de l’endefòra.
Ongan, participèi jo a una taula redonda on la qualitat deus opinants (parli pas de jo) èra d’una grana qualitat):
— Hèctor Alòs i Font, sociolingüista ... catalan que demòra en Chovashia e podeva s’exprimir directament en rus sus aquestes subjècts deus ponchuts.
— Artem Fedorinchyk, lingüista ucraïnian que gavidava un cors sus la gramatica chovasha de la quala es un especialista a costat deu georgian e d´autas lengas que serén en França classificadas coma “raras”.
— Aleksandr Blinov dejà citat, que revirava de l’esperanto au rus mès qu’auré tanben podut ac hèr deu francés o de l’italian (o de sabi pas qué encara), chovashofòne e creator de l’eveniment.
— Jo medish, sonque musicaire e cronicaire au Jornalet, mès testimòni de çò que’s debana en Occitània.
— Artem Fedorinchyk, lingüista ucraïnian que gavidava un cors sus la gramatica chovasha de la quala es un especialista a costat deu georgian e d´autas lengas que serén en França classificadas coma “raras”.
— Aleksandr Blinov dejà citat, que revirava de l’esperanto au rus mès qu’auré tanben podut ac hèr deu francés o de l’italian (o de sabi pas qué encara), chovashofòne e creator de l’eveniment.
— Jo medish, sonque musicaire e cronicaire au Jornalet, mès testimòni de çò que’s debana en Occitània.
Lo tèma èra “Perqué aprénguer una lenga minorizada?”. Solide se tractava màgerment de la situacion en Federacion de Russia on, après un periòde sovietic meslèu favorable a las (numerosas) lengas deu país, una andada nacionalista a recentament hèit votar leis sus l’educacion que hèn empach a lor ensenhament.
Deu men costat, ensagèi de descríver la situacion de las lengas de França e sustot de l’occitan, sus quau avèvi la velha hèit una presentacion a despart.
Un aute ser, un grop de pòp de Shupaishkar vengó nos presentar un show case seguit per un debat sus la creacion musicala actuala en lenga chovasha. La problematica es incrediblament la medisha en bòrd de Vòlga qu’en bòrd de Garona.
Lavetz, pareishó a totis coma evidenta la necessitat de s’entrajudar. Sèm pas solets dens l’univèrs. Vau pas vos atucar dambe lòcs comuns deu genre “A tres sèm mès numeroses que non pas a un”, sabètz dejà l’interés de la mesa en comun deus mejans.
Solide cau pas saunejar d’una Longa Caminada del pòbles oprimits capvath Euròpa ende sauvar nòstas lengas, mès se ténguer la man, entrecambiar idèias e experiéncias, se presentar davant las autoritats localas au nom d’un hialat internacionau e non pas au son nom pròpi, en un mot coordonar los esfòrces pòt portar sa hruta d’un biaish o d’un aute.
E seré pas sonque de’s díser que sém pas solets dens la brasa, es dejà quicòm de positiu.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari