Opinion
Quand los deputats e senators pausan de questions sus l’occitan, de qué respond(on) lo(s) ministre(s)?
Coma o sabon los que nos fan l’amistat de consultar de quora en quora nòstre sit, la FELCO tenèm un compte menimós de las intervencions dels deputats e senators sus la question de las lengas regionalas en generau, e sus l’occitan en particulier.
En fasent lo compte de las questions per l’an passat (de junh de 2013 dinqu’a la debuta de julhet, e en gaitant las respòstas fachas, quand n’i a (e veirem qu’es pas tant frequent), nos poèm far una idèia e de la quantitat e de la qualitat de las unas e de las autras, e doncas de la qualitat dau debat public en França sus nòstra lenga. Instructiu…
Costat quantitat: per l’assemblaa nacionala, son unas 84 questions que son estaas pausaas despuèi junh de 2013; sus aqueu totau, son 25 las que tòchan l’occitan. Las autras tòchan sieie l’estatut de las lengas de França en generau, sieie tala o tala lenga en particulier.
Constatam, sens suspresa, que lo breton es ben servit, mas lo gallo es pas eissubliat.
Las autras s’acontentan d’una o doas questions d’aquí entre aquí, exceptat lo “santongés”, presentat coma una lenga d’oïl diferenta dau peitavin: l’i a agut, es clar, una ofensiva dels separatistas santongeses a un moment (chascun los sieus).
Se los diverses partits son presents suu front, lo recòrdman de las intervencions, sens contesta, es Marc Le Fur (una bona trentena…) Es aqueu deputat UMP breton que s’èra illustrat au moment dels debats sus la lei d’orientacion coma sus la ratificacion de la Charta.
Per tornar a l’occitan, los que se manifestan lo mai (una bona meitat de l’efectiu) son, per aüra, los socialistas, seguts per l’UMP e l’UDI (per l’essenciau Philippe Folliot, de Tarn).
Entre los tèmas de las questions, lo que tòrna lo mai sovent es lo du CAPES e de son nombre ridicul de pòstes ufèrts (se se pòt dire).
La situacion de las calandretas (chamaas “calendrettes” per un deputat…) motiva dos questionaires, e constatam que la question dau provençau coma lenga distincta de l’occitan sembla motivar fòrça mens los elejuts, d’abòrd qu’una de las questions pausaas es estaa retiraa per son autor: signe qu’en ben lor explicant capitan de compréner de que se tracha.
En analisant la periodicitat de las intervencions, notam dos moment principaus, entre octòbre e decembre de 2013, sus l’aplicacion de la lei d’orientacion per l’escola (detz intervencions) e despuèi mai de 2014, una dotzena, essencialament suu CAPES, veirem sus quente ton.
Au Senat, l’occitan es l’objècte d’una detzena de questions (sus una dotzena au totau sus las lengas de França, aquí tanben per l’essenciau sus lo CAPES. Lo grand especialista, aquí, es un senator socialista d’Avairon, Alan Fauconnier.
Costat qualitat, los deputats coma los senators repercutan per l’essenciau (e o reconoisson onestament) las demandas que lor fan las associacions: la FELCO e la confederacion Calandreta. Se tracha doncas de questions apielaas sus una conoissença de la situacion tala coma la lor presentan lors interlocutors.
Mas çò interessant aquí, son las respòstas.
A l’assemblaa son raras, en tot cas las que venon dau ministèri de l’Educacion Nacionala (la Cultura son un pauc mai reactius, despuèi longtemps).
Au Senat, l’i a mai de respòstas, mas tardivas: visiblament, lo ministèri se dona lo temps de la reflexion drant de far una respòsta sovent collectiva, sempre estereotipaa (la meteissa, lo 27 de junh de 2013, a nòu senators diferents…).
E es aquí que los problèmas començan.
O ai dich, es la question dau CAPES que motiva lo mai. Los elejuts contactats per la FELCO descrivon la situacion, e demandan lo creis dau nombre de pòstes prepausats. Lo ministre, après de meses de reflexion, aparentament penosa, fenís qu’a la condescendéncia de respondre. Avèm doncas de respòstas - de Peillon, car Hamon es pas en pòste despuèi pron temps per que se posche liéger de respòstas sieunas - (se parla de-longa dau “tren de senator”, los ministres van pas gaire mai lèu, es clar).
E es amb aquelas respòstas que començan, las suspresas.
Es pas lo fach que se trache, sus la question dau CAPES, d’un refús: la tradicion dels quatre pòstes per an es aüra pron ben installaa. Las respòstas mai recentas capitan quitament pas a se felicitar dau fach qu’en 2014, entre CAPES “excepcionau” e CAPES “renovat”, son uèch pòstes au totau que son estat dubèrts, e provesits: se limitan a o senhalar, sens batre lo tamborn…
Aquò mai interessant, e mai susprenent, es que se tracha sieie de non-respòstas, sieie de respòstas faussas.
Costat non–respòsta, un bel exemple: quand lo senator Fauconnier pausa lo 9 d’aòst de 2012 una question suu coeficient de l’espròva facultativa d’occitan au bac, inferior a lo de las lengas ancianas (coef. 2 contra 3 per lo latin e lo grec) la lonja, lonjarassa respòsta respond… a costat, suu mòdi descriptiu, en assenhalant donca sens se pausar de questions que lo coeficient per l’occitan es de 2, sens quitament s’apercebre qu’es justament aquò lo problèma que la question fasia sautar fora, e que demandava que se l’i respondesse.
Suu CAPES es encara mai polit.
Per resumar la respòsta, es, en gròs, que non solament l’i a pron pròfs d’occitan, mas que n’i a quitament mai que de besonh.
Lo 27 de decembre de 2012, lo ministre explicava ansin, tranquilament, qu’èran 11 los ensenhaires en susnombre, sieie 8% dau totau dels ensenhaires. E apondia que de partenças en retreta, n’i avia pas de previstas dins los ans que venon. Lo 6 de mars de 2014, es la meteissa respòsta que tòrna, mai de dos ans mai tard.
E es puèi pas lo premier còp que tòrna, justament. En la ben gaitant, un descuerbe que repren quasi literalament una respòsta que data dau 29 de decembre de 2011. S’explicava a aqueu moment qu’en 2011 èran 15 los pròfs en susnombre, valent a dire 11% dau totau, e qu’èra en creis (en 2010, èran ren que 10, valent a dire 8% dau totau, e valent a dire, coma lo legeire atentiu o aurè remarcat, lo meteis percentatge qu’en 2012.
Doas remarcas aquí sobre
Premiera, aquelas chifras son vergonhosament faussas. Una enquesta rapida e aisiaa vès nòstras associacions academicas nos a permés de constatar que de partenças a la retreta, o vès d’autras acitvitats fòra dels licèus e collègis, n’i avia, d’efectivas e d’anonciaas, entre certifiats e pròfs d’autras matèrias que semondian, a costat, un ensenhament d’occitan, e qu’o pas dire èra, per lo ministèri, una error o una messonja. E nos a permés de constatar çò que sabiam ja, a saber que non solament l’i avia pas de pròfs en susnombre, mas que de tant ne’n mancava, chalia recrutar de contractuaus per poer assegurar una preséncia fàcia als escolans.
Aquí tanben error, au minimum, o… messonja insolenta.
Mas lo mai polit es pas aquí: coma lo legeire atentiu o aurè remarcat, lo ministre que fai far la respòsta de decembre de 2011 es pas lo brave Peillon. Es Chatel. Una de las caracteristicas de Chatel, per los que sabon quau es, es qu’es pas particularament socialista. Aquò s’explica, dau fach qu’en 2011, lo president en foncion, que son nom m’escapa, èra pas tròp socialista nimanca, entra autras particularitats que tant vau espepissar pas. Aquesta coincidéncia entre respòstas identicas, a quasi tres ans de distància, semostas per de ministres que passan mai o mens per èstre d’opinions diferentas, la poèm trobar amusanta se siam d’umor risoliera. Ne poèm tanben tirar la conclusion que se los ministres passan, los plumitius que lor escrivon las respòstas que signan, elos, chàmbian pas. Siam pas en situacion de poer trenchar lo debat interessant sus çò que los caracterisa: incompeténcia o malonestetat. Son benlèu inocents, dins tots los sens que lo mot a en occitan. Mas poèm totun considerar qu’auriam besonh, e los elejuts nacionaus que nos sostenon encara mai, au respiech elementari qu’implicaria qu’un respondesse a las questions, e qu’un respondesse corrèctament.
Las darrieras questions pausaas a l’assemblada dins los dos darriers meses resuman per bona part aquela divergéncia entre la realitat e çò que ne ditz lo ministeri, bona-dich las informacions que la FELCO lor avèm mandat. Esperam amb curiositat de veire çò que cauprè dins las respòstas que fenirèn pron per venir, dins quauques meses o dins un an.
E en esperant, mancarem pas, la FELCO, d’anar au ministèri pausar dirèctament la question a la dòna charjaa, au gabinet, pareis, de sègre, entre autras causas, nòstres afars.
Amb la melhora volontat dau mond, nos es dificil de pas trobar per lo mens inquietant que despuèi lo chambiament de president, sieie la tresena persona en dos ans charjaa d’aqueu pretzfach. Mas chau saber positivar: avèm bon esper que, quora capitarem de rescontrar quauqu’un au ministèri, ne serè pas una quatrena…
Felip Martel
President de la FELCO
En fasent lo compte de las questions per l’an passat (de junh de 2013 dinqu’a la debuta de julhet, e en gaitant las respòstas fachas, quand n’i a (e veirem qu’es pas tant frequent), nos poèm far una idèia e de la quantitat e de la qualitat de las unas e de las autras, e doncas de la qualitat dau debat public en França sus nòstra lenga. Instructiu…
Costat quantitat: per l’assemblaa nacionala, son unas 84 questions que son estaas pausaas despuèi junh de 2013; sus aqueu totau, son 25 las que tòchan l’occitan. Las autras tòchan sieie l’estatut de las lengas de França en generau, sieie tala o tala lenga en particulier.
Constatam, sens suspresa, que lo breton es ben servit, mas lo gallo es pas eissubliat.
Las autras s’acontentan d’una o doas questions d’aquí entre aquí, exceptat lo “santongés”, presentat coma una lenga d’oïl diferenta dau peitavin: l’i a agut, es clar, una ofensiva dels separatistas santongeses a un moment (chascun los sieus).
Se los diverses partits son presents suu front, lo recòrdman de las intervencions, sens contesta, es Marc Le Fur (una bona trentena…) Es aqueu deputat UMP breton que s’èra illustrat au moment dels debats sus la lei d’orientacion coma sus la ratificacion de la Charta.
Per tornar a l’occitan, los que se manifestan lo mai (una bona meitat de l’efectiu) son, per aüra, los socialistas, seguts per l’UMP e l’UDI (per l’essenciau Philippe Folliot, de Tarn).
Entre los tèmas de las questions, lo que tòrna lo mai sovent es lo du CAPES e de son nombre ridicul de pòstes ufèrts (se se pòt dire).
La situacion de las calandretas (chamaas “calendrettes” per un deputat…) motiva dos questionaires, e constatam que la question dau provençau coma lenga distincta de l’occitan sembla motivar fòrça mens los elejuts, d’abòrd qu’una de las questions pausaas es estaa retiraa per son autor: signe qu’en ben lor explicant capitan de compréner de que se tracha.
En analisant la periodicitat de las intervencions, notam dos moment principaus, entre octòbre e decembre de 2013, sus l’aplicacion de la lei d’orientacion per l’escola (detz intervencions) e despuèi mai de 2014, una dotzena, essencialament suu CAPES, veirem sus quente ton.
Au Senat, l’occitan es l’objècte d’una detzena de questions (sus una dotzena au totau sus las lengas de França, aquí tanben per l’essenciau sus lo CAPES. Lo grand especialista, aquí, es un senator socialista d’Avairon, Alan Fauconnier.
Costat qualitat, los deputats coma los senators repercutan per l’essenciau (e o reconoisson onestament) las demandas que lor fan las associacions: la FELCO e la confederacion Calandreta. Se tracha doncas de questions apielaas sus una conoissença de la situacion tala coma la lor presentan lors interlocutors.
Mas çò interessant aquí, son las respòstas.
A l’assemblaa son raras, en tot cas las que venon dau ministèri de l’Educacion Nacionala (la Cultura son un pauc mai reactius, despuèi longtemps).
Au Senat, l’i a mai de respòstas, mas tardivas: visiblament, lo ministèri se dona lo temps de la reflexion drant de far una respòsta sovent collectiva, sempre estereotipaa (la meteissa, lo 27 de junh de 2013, a nòu senators diferents…).
E es aquí que los problèmas començan.
O ai dich, es la question dau CAPES que motiva lo mai. Los elejuts contactats per la FELCO descrivon la situacion, e demandan lo creis dau nombre de pòstes prepausats. Lo ministre, après de meses de reflexion, aparentament penosa, fenís qu’a la condescendéncia de respondre. Avèm doncas de respòstas - de Peillon, car Hamon es pas en pòste despuèi pron temps per que se posche liéger de respòstas sieunas - (se parla de-longa dau “tren de senator”, los ministres van pas gaire mai lèu, es clar).
E es amb aquelas respòstas que començan, las suspresas.
Es pas lo fach que se trache, sus la question dau CAPES, d’un refús: la tradicion dels quatre pòstes per an es aüra pron ben installaa. Las respòstas mai recentas capitan quitament pas a se felicitar dau fach qu’en 2014, entre CAPES “excepcionau” e CAPES “renovat”, son uèch pòstes au totau que son estat dubèrts, e provesits: se limitan a o senhalar, sens batre lo tamborn…
Aquò mai interessant, e mai susprenent, es que se tracha sieie de non-respòstas, sieie de respòstas faussas.
Costat non–respòsta, un bel exemple: quand lo senator Fauconnier pausa lo 9 d’aòst de 2012 una question suu coeficient de l’espròva facultativa d’occitan au bac, inferior a lo de las lengas ancianas (coef. 2 contra 3 per lo latin e lo grec) la lonja, lonjarassa respòsta respond… a costat, suu mòdi descriptiu, en assenhalant donca sens se pausar de questions que lo coeficient per l’occitan es de 2, sens quitament s’apercebre qu’es justament aquò lo problèma que la question fasia sautar fora, e que demandava que se l’i respondesse.
Suu CAPES es encara mai polit.
Per resumar la respòsta, es, en gròs, que non solament l’i a pron pròfs d’occitan, mas que n’i a quitament mai que de besonh.
Lo 27 de decembre de 2012, lo ministre explicava ansin, tranquilament, qu’èran 11 los ensenhaires en susnombre, sieie 8% dau totau dels ensenhaires. E apondia que de partenças en retreta, n’i avia pas de previstas dins los ans que venon. Lo 6 de mars de 2014, es la meteissa respòsta que tòrna, mai de dos ans mai tard.
E es puèi pas lo premier còp que tòrna, justament. En la ben gaitant, un descuerbe que repren quasi literalament una respòsta que data dau 29 de decembre de 2011. S’explicava a aqueu moment qu’en 2011 èran 15 los pròfs en susnombre, valent a dire 11% dau totau, e qu’èra en creis (en 2010, èran ren que 10, valent a dire 8% dau totau, e valent a dire, coma lo legeire atentiu o aurè remarcat, lo meteis percentatge qu’en 2012.
Doas remarcas aquí sobre
Premiera, aquelas chifras son vergonhosament faussas. Una enquesta rapida e aisiaa vès nòstras associacions academicas nos a permés de constatar que de partenças a la retreta, o vès d’autras acitvitats fòra dels licèus e collègis, n’i avia, d’efectivas e d’anonciaas, entre certifiats e pròfs d’autras matèrias que semondian, a costat, un ensenhament d’occitan, e qu’o pas dire èra, per lo ministèri, una error o una messonja. E nos a permés de constatar çò que sabiam ja, a saber que non solament l’i avia pas de pròfs en susnombre, mas que de tant ne’n mancava, chalia recrutar de contractuaus per poer assegurar una preséncia fàcia als escolans.
Aquí tanben error, au minimum, o… messonja insolenta.
Mas lo mai polit es pas aquí: coma lo legeire atentiu o aurè remarcat, lo ministre que fai far la respòsta de decembre de 2011 es pas lo brave Peillon. Es Chatel. Una de las caracteristicas de Chatel, per los que sabon quau es, es qu’es pas particularament socialista. Aquò s’explica, dau fach qu’en 2011, lo president en foncion, que son nom m’escapa, èra pas tròp socialista nimanca, entra autras particularitats que tant vau espepissar pas. Aquesta coincidéncia entre respòstas identicas, a quasi tres ans de distància, semostas per de ministres que passan mai o mens per èstre d’opinions diferentas, la poèm trobar amusanta se siam d’umor risoliera. Ne poèm tanben tirar la conclusion que se los ministres passan, los plumitius que lor escrivon las respòstas que signan, elos, chàmbian pas. Siam pas en situacion de poer trenchar lo debat interessant sus çò que los caracterisa: incompeténcia o malonestetat. Son benlèu inocents, dins tots los sens que lo mot a en occitan. Mas poèm totun considerar qu’auriam besonh, e los elejuts nacionaus que nos sostenon encara mai, au respiech elementari qu’implicaria qu’un respondesse a las questions, e qu’un respondesse corrèctament.
Las darrieras questions pausaas a l’assemblada dins los dos darriers meses resuman per bona part aquela divergéncia entre la realitat e çò que ne ditz lo ministeri, bona-dich las informacions que la FELCO lor avèm mandat. Esperam amb curiositat de veire çò que cauprè dins las respòstas que fenirèn pron per venir, dins quauques meses o dins un an.
E en esperant, mancarem pas, la FELCO, d’anar au ministèri pausar dirèctament la question a la dòna charjaa, au gabinet, pareis, de sègre, entre autras causas, nòstres afars.
Amb la melhora volontat dau mond, nos es dificil de pas trobar per lo mens inquietant que despuèi lo chambiament de president, sieie la tresena persona en dos ans charjaa d’aqueu pretzfach. Mas chau saber positivar: avèm bon esper que, quora capitarem de rescontrar quauqu’un au ministèri, ne serè pas una quatrena…
Felip Martel
President de la FELCO
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Mecés plan als valents de la FELCO e dels CREO que se baton per qu'o perdam pas tot de cara a un poder de mens en mens democratic e de mai en mai ultraliberal ! Coratge…
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari