Lo cervèth uman es atau hèit que fonciona d’un biaish meslèu complèxe. Es una maquina sensacionala que pòt realizar meravilhas, mès qu’a un enemic deus dangeroses que l’empacha de trabalhar convenentament: l’emocion. Quan aquesta s’apodera l’uman, cau pas esperar una resulta de las bonas.

E doncas totun aquò que pòt arribar mès sovent que çò que pensam. Petitas emocions dens la jornada, gròssas enmalidas, quin sentit que sia nos desvia deu bon camin. Daubuns ac saben plan e ne poden profitar dambe intencion. Aquò que s’apèra la manipulacion. Puèi a còps, l’emocion pòt trebolar la reflexion a mautòrt shens que s’amague a l’endarrèr una volontat organizada. Sèm ací meslèu dens un cas que pertòca la psicologia, e lhèu la psicoterapia.

Atau volerí tornar sus l’ahar recent que segotiscó Catalonha nòrd aqueste mes, aperat ahar Lola. Com benlèu ac sabètz, una gojata de vint-e-cinc ans aperada Lola (son nom d’ostau es pas important), asseguré au mes de junh qu’èra estada forçada per la carrèra au còr de la vila de Perpinhan còsta lo baloard Kennedy au bèth miei de la jornada (18h).

Solide, l’injustícia de la situacion hascó reagir lo monde. Detalhs importants: un deus dus agressors avèva filmat la forçada e sustot pas nat testimòni de la scèna òrra que’s debanè n’avó pas l’idèia d’entrevénguer o simplament de sonar la polícia. Cruselitat deu monde modèrne, indiferéncia deus anants, qui n’averé pas estat butat per un tau raconde?

Es pr’aquò que, lo 6 de julhet se debanè una “caminada blanca” (véser imatge) en sosteng a la victima que gausava testimoniar a cara descobèrta, e a totas las victimas de violéncias de cap a las hemnas en generau. Fin finau, lo monde es pas tan indiferent qu’aquò e se sap mobilizar quan cau.

Lhevat que ... tot èra faus. Nada agression, nada forçada, nada filmada au còr de vila au plen deu dia. Per la fin de julhet, Lola avoè aus enquestaires qu’avèva tot imaginat.

Vau pas jutjar lo perhiu psicologic complicat de la prauba gojata que, dejà a l’atge de 12 ans estó vertadièrament victima d’una forçada que benlèu voló denonciar mès tard.

Non pas. Çò que m’interessa es la caminament intellectuau de las personas sincèras que vengón espontanèament participar a la caminada blanca (entre 300 e 500), daubuns de Pradas segon la Despacha.

An reagit meslèu sanitosament a una injustícia que’us pareishèva insuportabla. Au punt de cambiar lor emplec deu temps e de’s desplaçar. Mès l’injustícia es grana (quan las victimas son charras, bèstias, dròlles o hemnas), mès lo monde prenguen part, a l’encontra de l’idèia faussa de l’indiferéncia generala. Mès tanben au mesprètz, ailàs, deu purmèr reflèxe de voler saber se la version deus hèits qu’an recebuda es plan la vertat.
 
Me brembi dambe un petit fremit la reaccion d’una amiga, maire de dus dròlles, que volèva restablir lo castig de mòrt a la debuta de l’ahar d’Outreau davant tan de hasti deus quaus nenòts podèvan estar victimas.

E totun, lo cas es pas particularament rare. Podèm citar Myriam Badaoui de l’ahar d’Outreau dejà mentavuda, la faussa agression deu RER en 2004, Antonio Madeira que passa siès annadas en preson acusat de forçada per sa pròpia hilha, etc ... La lista es longassa.
 
Recentament, un acús de pedofilia pertocant uns 35 sòcis deu parque d’atraccion de Disneyland nos bremba de guardar l’esperit hred quan se vei la chifra meslèu importanta de personas concernidas.
 
Se cau doncas brembar de çò que la mitomania (que pòt estar passadissa) pertòca a còps personas que mentissen quitament se la mensonja es enòrma e se pòt desmascar aisidament. La mira es pas sonque aperar l’atencion, una mena per díser de crida e de recèrca d’ajuda.
 
Es aquò que la hè fin finala crededera aus uelhs pas assabentats devath la formula: “Es tan grèu que pòt pas estar faus.”