Era casa d’edicion Lengua de trapo editèc er an passat eth libre El estado de las cosasde Kortatu, escrit per R. Herreros e I. López. Ena òbra, s’arremassen es viuènces viscudes pera banda d’Irun ath long dera trajectòria de Kortatu e eth contèxte politic e sociau que viuèc eth Bascoat en periode que va deth postfranquisme ara fin des ans 1980.
 
En tot prèner eth dusau LP deth tercèt coma eish principau, eth libre analize eth sòn pecors e eth punt d’inflexion que generèc aguest madeish ena trajectòria de Kortatu.
 
Ei a compdar d’aqueth album on comencen d’introdusir paraules de cançons damb missatge politic e nacionalista, en tot cambiar eth ton deth prumèr disc. Eth dusau cambiament ei era introduccion dera lengua basca ath repertòri, en presentant Aizkolari, 9 Zulo e Jaungoikoa Eta Lege Zaharra.
 
Un des episòdis que marquèc personauments ath conjunt e qu’ajudèc a desvolopar aguest cambiament ara cançon politica siguèc er assassinat de 4 refugiats basqui en mans deth GAL en Otèl Monbar de Baiona eth 25 de seteme de 1985.
 
Fermin Muguruza, líder deth grup explique que pòques menutes abantes auien estat anat béuer amassa pròp dera zona der assassinat. Muguruza afirme que tanben podie auèr trapat era mòrt de non èster perque decidiren cambiar de bar damb d’auti amics.
 
Era situacion auie arribat a un punt critic e Fermin escrieu Hotel Monbar, cançon ena que narre eth crim e era angoisha viscuda dempús enes carrèrs de Baiona.
 
Maugrat èster un disc on era majoritat de paraules des cançons son revendicatives, non desbremben eth mon deth còmic de culte e er umor damb Nivel 30 e Equilibrio. Era introduccion des conflictes e lutes latinoamericanes que contunharàn e perfilaràn en albums posteriors apareish damb Esto No Es El Oeste, Pero Aqui También Hay Tiros (A Billy The Kid).
 
Era critica ath partit PNV-EAJ e ath crestianisme, arribèc en Jaungoikoa Eta Lege Zaharra, a on mòstren ua faceta musicau parièra as Pogues.
 
En tot tornar ath libre, era bona sintesi que recopilen en 221 planes sus eth RRB (Ròck Radicau Basc) e eth conflicte d’Euskadi ei fòrça detalhada. En liége’c, ajude a vèir quina ère era situacion des joeni dera epòca, era sua organizacion (ja siguèsse de manèra autonòma o en organizacions abertzales) e de com se formèc un movement sociau ath torn des acòrds des grups deth RRB.
 
Se menten grups coma Zarama, RIP o Cicatriz, mes eth hèt de qu’es Kortatu comencèssen d’introdusir eth missatge politic ena musica, ajudèc a que es d’Irun se convertiguessen ena banda líder deth movement Martxa eta Borroka desvolopat per HB e Egin en tot portar eth sòn missatge ara geografia basca.
 
Dempús de El Estado de las Cosas, Muguruza decidiguèt de cantar integrament en basc a compdar deth disc posterior, Kolpez Kolpe. Poderíem dider donques, que El Estado de las Cosas ei un disc de transicion entre es prumèrs Kortatu e çò que vierie Negu Gorriak (dejà influenciats per d’auti sòns coma eth rap de Public Enemy o eth dub).
 
 
 
 
_____
LÓPEZ, Isidro e HERREROS, Roberto. El estado de las cosas de Kortatu: lucha, fuesta y guerra sucia. Lengua de trapo, 2013. 228 paginas.