Dempuei leis autors ventosas de Garlaban, per temps clar, se pòu veire la muralha vielha de Constantinòple. En tot lo cas, es totjorn çò qu’ai imaginat. Una vila amb tres noms, fa mai pantaiar qu’aquela que de convencionats autoritaris sonavan la “Vila Sens Nom”. De noms, l’istòria li en donèt tres, mai d’escais n’a mai encara. Li dison la Magnifica, la Roma Nòva, la Pòrta dau Bonaür.
 
Coma Marselha, Istambol bracèt un molon de populacions: fòrça venecians, de marselhés e de toscans que venguèron faire comèrci. Tanben de genoés, que laissèron una tor, ben redona, que se’n pòu faire lo torn per agachar d’un costat Euròpa, de l’autre Asia. A passat temps, dau temps que lei sultans regnèron sus lei dos continents, un tipe qu’apelavan Hezârfen voliá èstre lo primier òme a volar. Coma aquò se lancèt dei 60 mètres d’aquela torrassa e, a la suspresa generala, planèt fins a la còsta asiatica. Aqueu caluc! Segur que veguèt l’estrech dau Bosfòr coma jamai s’èra vist a l’epòca.
 
A dos pas d’aquela valentiá oblidada, dessús lo Pònt Galata, s’acampan lei pescadors dau dimenge. Ivèrn coma estiu, remontan de sardinas que meton dins un ferrat d’aiga, bensai per paur que barren l’intrada dau pòrt. Per lei mai fenhants, se pòu crompar sus lo cai vesin de peis fresc grasilhat sus un batèu que dança armoniosament amb leis ondas vivas dau flume. En se virant, plantadas dins un decòr millenari, pareisson de mosquetas gigantas, d’autras un pauc mai pichonas mai amb de colors e de decoracions interioras que lo mai impiu deis atèus pòu pas èstre insensible a sa beutat.
 
Mai luenh encara, un palais-musèu pòrta tant d’istòria que fau pas gaire d’imaginacion per plegar leis uelhs e embraçar lo passat. Lo viatge fantasmat pòu faire de miracles de reïncarnacion: un cosinier laissant a la pòrta dau soudan son platèu de coire amb de carn de moton bolhida e de boletas de ris. Mai tard, la brigada dei doçors li portarà son dessèrt favorit, lo macun, una pasta elastica que lo padishah tremparà dins diferents siròps.
 
En se concentrant mai prigondament, se pòu veire dins l’arèm un crestat nubian assetat au mitan de fremas estrangieras que leis emplegats dau sultan anèron pescar dins Caucàs. Totei profiechan d’un pichon moment de repaus dins aquela vida sens pietat ritmada per l’embarrament e lei conspiracions maquiavelicas. Tot près dins la cort principala, de janissaris se passejan, lo sabre corbat a la cencha, l’èr fièr e seriós, la mostacha en forma de tiratap.
 
Leis uelhs dobèrts tornar, vesèm ben que lo polit Istambol a cambiat. Mai Istambol es totjorn plen d’umanitat, clafit d’escambis e de rescòntres inesperats que fan lo bonaür de cada jorn. Lei marchands nomadas e artisans de tota mena mancan pas. Ièr encara florissián per lei carrieras de Marselha, que per uei la Ciutat Focèa ven a se normalizar, sens èstre completament normala per lei malaürós que jamai entreveguèron Istambol dins son pantais.