Opinion
Alarma per l’ensenhament de l’occitan: crida a la mobilizacion
L’occitan es a pèrdre ara la possibilitat d’aver un avenidor. La situacion es gravissima e volèm alertar lo movement occitan qu’es pas totjorn plan informat dels afars de l’ensenhament.
Devèm agachar clarament la situacion: l’ensenhament de la lenga es en perdicion au segondari, en fracàs absolut au licèu. Los efectius i son a la ruina.
En Lengadòc los que son concernits per quicòm d’occitan al licèu son passats en un an de 468 a 307! Es a dire que demòra pas qu’un centenat de liceans per nivèl e aquò pels 4 departaments occitans de la region.
Aquò per lo quantitatiu, mas es pas mièlhs pel qualitatiu.
Podèm encara parlar d’ensenhament au segondari e particularament au licèu?
La ruina del licèu es la capitada d’una estrategia que lancèt la lei Fillon en 2005. Fillon es un enemic declarat de las lengas regionalas e son idèia èra plan de trencar la cadena de lor ensenhament per las arruinar completament.
Se lo segondari, e d’en primièr lo licèu, s’estanca, i aurà pas monde per anar a la facultat e dau còp pas mai de joves formats per faire de regents dins las escòlas que se van arrestar sens que siá necite de las atacar directament.
La lei Fillon es de 2005. Metèt temps per se lançar e portar sa frucha amara, mas ara i sèm en plen, e ne vesèm las consequéncias: ruina al licèu e lo superior en grand perilh.
I a de mens en mens de facultats que fan de licéncias d’òc e los efectius d’aquelas que demòran son mai que magronels amb una proporcion pro bèla de retirats: aquò fa que lo pesquièr de joves es plan redusit.
Mesuram ja dempuèi tres o quatre ans coma es dificile de trobar de joves en capacitat de se formar al mestièr.
Cal una mobilizacion determinada del movement occitan en son entièr amb d’objectius clars e ganhables.
Per nosautres, a Calandreta, avèm decidit de cambiar nòstre vejaire e nòstra accion cap al segondari. Lo cambiament de nom de la Confederacion, qu’a quitat d’èsser “de las escòlas laïcas “ per venir “Confederacion Calandreta, ensenhament laïc immersiu occitan “, n’es lo simbèu.
Es la presa en compte de l’imperatiu d’organizar la seguida pedagogica e lingüistica de las escòlas pr’amor que l’ofèrta au segondari ven de mai en mai rara e problematica. Faire venir de mainatges bons en occitan al primari sens aver de seguida aquò basta pas!
Adoncas avèm decidit de nos bolegar mai pel segondari, e espandir l’immersion en occitan en collègis e licèus. Es un imperatiu.
Mas contunham tanben de militar per un cambiament de l’ofèrta d’ensenhament de l’occitan dins lo public, que de tot biais una proporcion granda de calandrons i perseguiràn son escolaritat.
Tre 2005 aviam mesurat lo perilh, militat per la signatura de convencions previstas dins lo còde de l’educacion, e aquò sovent pro solets.
Ara prepausam au movement occitan de se mobilizar per cambiar las convencions signadas entre regions e rectorats, per tal d’i definir vertadierament “las modalitats de l’ensenhament “ de l’occitan, coma es previst dins lo tèxte de la lei mas que s’es pas jamai fach.
E i devèm definir un Estatut Lenga Regionala especific dins l’ensenhament.
(Precision, aqueste tèrme de “ lenga regionala “ s’a de causit pr’amor que correspond a la lei e a l’article 75-1 de la constitucion).
Un principi màger: sortir l’occitan de la competicion amb las autras lengas e opcions.
Es una competicion totalament inegala qu’arroïna a tot còp l’ensenhament de nòstra lenga. Un jove ne fa pro en préner un trabalh de mai (opcion), li cal pas demandar en mai d’aquò de faire un sacrifici educatiu.
L’Estatut Lenga Regionala a de definir un ensems de modalitats organizadas segon los principis seguents:
— L’occitan ven pas a la plaça d’una lenga o d’una opcion. Es una causida qu’empacha res.
— Es tostemps ensenhat dintre l’orari escolar normal.
— I a un cursus vertadièr e seguit d’ensenhament per l’occitan.
Es valorat amb un coeficient 5. (ara es de 2, per las lengas mòrtas es de 3. Cal mai faire pels vius).
L’estatut lenga regionala dèu aver tanben de modalitats definidas pel primari.
Autra necessitat dins las convencions: i devèm metre l’ensenhament superior qu’es, fins ara, jamai presentat dins las publicacions dels CALR .
Dins lo superior devèm absoludament ganhar una modificacion de çò que se fai dins l’encastre dels ESPE per la formacion dels regents, que lo nombre d’oras per l’occitan i es totalament insufisent: amb las diferentas versions de la masterizacion, se trapam ara amb una reduccion au nivèu simbolic de la preséncia de l’occitan dins la formacion iniciala dels mestres. Reduccion a un nivèl qu’empacha l’eficacitat.
Prepausam de mesuras determinantas que devèm defendre totes:
D’escrivans occitans nos an dich lor interès per aqueste texte e lor volontat de se jonher a la crida, es un primièr signe plan urós. Nos caldrà un moviment larg.
Joan-Loís Blenet
President de Calandreta
Devèm agachar clarament la situacion: l’ensenhament de la lenga es en perdicion au segondari, en fracàs absolut au licèu. Los efectius i son a la ruina.
En Lengadòc los que son concernits per quicòm d’occitan al licèu son passats en un an de 468 a 307! Es a dire que demòra pas qu’un centenat de liceans per nivèl e aquò pels 4 departaments occitans de la region.
— Aquitània: per 5 departaments ne son a 244 liceans que fan d’occitan, pas mai.
— Per Miegjorn-Pirenèus es un pauc mièlhs: per 8 departaments ne son a un chic mai de 1300 amb 200 dins lo privat. Dins aquesta region benesida, coma dins las autras, vesèm dins lo public una evaporacion dels efectius entre lo collègi e l’intrada al licèu amb una baissa de 10 a 1. Curiosament la baissa es plan mens fòrta dins lo privat d’aquesta region qu’i passan de 333 a 203.
— Per Provença la situacion es pro marridassa tanben au segondari coma o mostrèt lo darnièr conselh academic.
— Per Miegjorn-Pirenèus es un pauc mièlhs: per 8 departaments ne son a un chic mai de 1300 amb 200 dins lo privat. Dins aquesta region benesida, coma dins las autras, vesèm dins lo public una evaporacion dels efectius entre lo collègi e l’intrada al licèu amb una baissa de 10 a 1. Curiosament la baissa es plan mens fòrta dins lo privat d’aquesta region qu’i passan de 333 a 203.
— Per Provença la situacion es pro marridassa tanben au segondari coma o mostrèt lo darnièr conselh academic.
Aquò per lo quantitatiu, mas es pas mièlhs pel qualitatiu.
Podèm encara parlar d’ensenhament au segondari e particularament au licèu?
— La granda, granda majoritat de çò que s’i fa per l’occitan se debana pendent lo temps que disèm periescolar e mai s’es fach per de professors, que ne son pro descorats.
— S’agís majoritàriament d’opcions facultativas amb totes los nivèls mesclats.
D’Occitània tota, lo sistèma educatiu sortís pas gaire de joves formats e bilingües al nivèl bac.
Ont nos mena tot aquò?— S’agís majoritàriament d’opcions facultativas amb totes los nivèls mesclats.
D’Occitània tota, lo sistèma educatiu sortís pas gaire de joves formats e bilingües al nivèl bac.
La ruina del licèu es la capitada d’una estrategia que lancèt la lei Fillon en 2005. Fillon es un enemic declarat de las lengas regionalas e son idèia èra plan de trencar la cadena de lor ensenhament per las arruinar completament.
Se lo segondari, e d’en primièr lo licèu, s’estanca, i aurà pas monde per anar a la facultat e dau còp pas mai de joves formats per faire de regents dins las escòlas que se van arrestar sens que siá necite de las atacar directament.
La lei Fillon es de 2005. Metèt temps per se lançar e portar sa frucha amara, mas ara i sèm en plen, e ne vesèm las consequéncias: ruina al licèu e lo superior en grand perilh.
I a de mens en mens de facultats que fan de licéncias d’òc e los efectius d’aquelas que demòran son mai que magronels amb una proporcion pro bèla de retirats: aquò fa que lo pesquièr de joves es plan redusit.
Mesuram ja dempuèi tres o quatre ans coma es dificile de trobar de joves en capacitat de se formar al mestièr.
—————Lo perilh es majuscul: lèu-lèu se traparèm sens regents competents per las escòlas—————
Cal una mobilizacion determinada del movement occitan en son entièr amb d’objectius clars e ganhables.
Per nosautres, a Calandreta, avèm decidit de cambiar nòstre vejaire e nòstra accion cap al segondari. Lo cambiament de nom de la Confederacion, qu’a quitat d’èsser “de las escòlas laïcas “ per venir “Confederacion Calandreta, ensenhament laïc immersiu occitan “, n’es lo simbèu.
Es la presa en compte de l’imperatiu d’organizar la seguida pedagogica e lingüistica de las escòlas pr’amor que l’ofèrta au segondari ven de mai en mai rara e problematica. Faire venir de mainatges bons en occitan al primari sens aver de seguida aquò basta pas!
Adoncas avèm decidit de nos bolegar mai pel segondari, e espandir l’immersion en occitan en collègis e licèus. Es un imperatiu.
Mas contunham tanben de militar per un cambiament de l’ofèrta d’ensenhament de l’occitan dins lo public, que de tot biais una proporcion granda de calandrons i perseguiràn son escolaritat.
Tre 2005 aviam mesurat lo perilh, militat per la signatura de convencions previstas dins lo còde de l’educacion, e aquò sovent pro solets.
Ara prepausam au movement occitan de se mobilizar per cambiar las convencions signadas entre regions e rectorats, per tal d’i definir vertadierament “las modalitats de l’ensenhament “ de l’occitan, coma es previst dins lo tèxte de la lei mas que s’es pas jamai fach.
E i devèm definir un Estatut Lenga Regionala especific dins l’ensenhament.
(Precision, aqueste tèrme de “ lenga regionala “ s’a de causit pr’amor que correspond a la lei e a l’article 75-1 de la constitucion).
Un principi màger: sortir l’occitan de la competicion amb las autras lengas e opcions.
Es una competicion totalament inegala qu’arroïna a tot còp l’ensenhament de nòstra lenga. Un jove ne fa pro en préner un trabalh de mai (opcion), li cal pas demandar en mai d’aquò de faire un sacrifici educatiu.
L’Estatut Lenga Regionala a de definir un ensems de modalitats organizadas segon los principis seguents:
— L’occitan ven pas a la plaça d’una lenga o d’una opcion. Es una causida qu’empacha res.
— Es tostemps ensenhat dintre l’orari escolar normal.
— I a un cursus vertadièr e seguit d’ensenhament per l’occitan.
Es valorat amb un coeficient 5. (ara es de 2, per las lengas mòrtas es de 3. Cal mai faire pels vius).
Aquestes principis son una basa minimala e dubèrta a de proposicions.
L’estatut lenga regionala dèu aver tanben de modalitats definidas pel primari.
Autra necessitat dins las convencions: i devèm metre l’ensenhament superior qu’es, fins ara, jamai presentat dins las publicacions dels CALR .
Dins lo superior devèm absoludament ganhar una modificacion de çò que se fai dins l’encastre dels ESPE per la formacion dels regents, que lo nombre d’oras per l’occitan i es totalament insufisent: amb las diferentas versions de la masterizacion, se trapam ara amb una reduccion au nivèu simbolic de la preséncia de l’occitan dins la formacion iniciala dels mestres. Reduccion a un nivèl qu’empacha l’eficacitat.
Prepausam de mesuras determinantas que devèm defendre totes:
— Sosten a la seguida pedagogica de l’immersion e dau bilingüe aus collègis e licèus
Estatut de Lenga Regionala dans lo public definit dins las Convencions rectorat-regions.
— Cambiament radicau dins la formacion dels professors de las escòlas per far sa plaça onèsta a l’occitan.
Estatut de Lenga Regionala dans lo public definit dins las Convencions rectorat-regions.
— Cambiament radicau dins la formacion dels professors de las escòlas per far sa plaça onèsta a l’occitan.
—————
I a lo fuòc, nos cal nos bolegar fòrt
—————
D’escrivans occitans nos an dich lor interès per aqueste texte e lor volontat de se jonher a la crida, es un primièr signe plan urós. Nos caldrà un moviment larg.
Joan-Loís Blenet
President de Calandreta
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Adishatz monde,
Çò qui'ns ditz ací Joan Loís Blenet que'm sembla màger tà l'aviéner de l'ensenhament de la lenga e mei que mei de la lenga, uei lo dia enqüèra mei miaçats qui n'estón n'i a pas guaire, e açò per mantuas rasons. La prumèra : las chifras deus liceans qui receben un ensenhament en Bearn que passè, bèth temps a, en devath de 100, quan avem totun un beròi nombre d'escòlas laïcas Calandreta e d'escòlas bilinguas publicas (que crei, dilhèu e'm trompi, que lo Bearn a, haut o baish, lo taus mei haut deus país d'Oc de mainatges escolarizats en oc). Çò qui'm hè pensar de que i a de qué pausà's questions de las seriosas. La dusau qu'ei que'ns trobam de manca a mei anar mei regents e professors competents tà poder ensenhar-la. Calandreta com lo servici public que se'n veden la craba roja tà trobà's ensenhaires formats de com cau. Se la causa e continua atau la hrèita que va estar terribla e que'ns calerà embauchar, que'm disen monde de qu'ei dejà lo cas, qui non saberàn pas parlar la lenga tà'us poder formar en prumèras a la lenga (quina lenga ?) abans de plaçà'us davant los mainatges. La tresau, qu'avem a fenir dab la paciéncia e lo silenci qui va dab. L'administracion centrau e las administracions deconcentradas de l'Educacion Nacionau que son responsables d'aquera degradacion lenta mes eficaça. Çò qui'ns cau har lavetz ? Qu'ei çò qui vau har : aviar ua peticion tà que los escrivans nostes e digan enfin e a de bonas la lor susmauta de cap ad aquera situacion de las òrras. Que sostieni dongas Joan Loís e tits los qui haràn cap a la volontat limaishorda de l'administracion centrau de tuar chic a chic l'ensenhament de l'occitan en País d'Oc.
Adieussiatz, Fa qualques annadas rescontrèri un dels responsables màgers de Calandreta, sabi pas mai s'èra lo sénher Blenet. Me soveni fòrça plan qu'aquel òme sabiá pas parlar occitan, o fòrça pauc. Pensèri que i aviá çaquelà quicòm que trucava! Seriá acceptable pels Bascs, Bretons o Còrses que foguèsse aital? Pensi pas. I a pas que l'occitanisme per acceptar aquò. Los professors capessians tanben son recrutats ambe un nivèl que seriá pas acceptat en anglés, espanhòl o altre lenga. Aurián pas jamai lor CAPES. Mas en occitan es possible. Lo nivèl de la lenga escricha e parlada se melhora pas perqué, sovent, los que son al primièr plan an pas una bona competencia. Cal dire las causas. Los qu'ecrivon dins los jornals, los qu'ensenhan, los que parlan a la ràdio o a la television an lo dever moral e patriotic de parlar e d'escriure fòrça plan. Accent, prosodia, sintaxa. Mas es pas aital. Aprèp annadas e annadas sabon pas encara e contunhan de mal parlar, de mal escriure, perqué an una renta a vida e al país dels avugles los bòrnis son reis. Me rampèli, per exemple, del Maurici Andrieu, el se fotiá pas del monde. Malastrosament, un còp installats dins lor fonccion oficiala del mitan, fan pas d'esfòrç et degun los gausa pas criticar perqué son importants dins aquel mitan occitanista. La critica dins l'occitanisme es quasi impossible. Vos ai parlat d'aquel escandal dels cartèls del vilatjòt de Marquesa, pas los del pavilhon de las Landas de Gasconha, cresi qu'es la Bedenicta Fénié que los a fach e qu'es de fòrça bon trabalh. Soi segur que lo o la qu'a fach aquò es un d'aquels oficials de l'occitanisme, una referencia del mitan que se fa pagar per escriure una lenga que mestreja pas. Lo problèma es que serà aquí per annadas e annadas e que lo monde van legir aquò en se disent que l'occitan es vertadierament pas una lenga mas un patés del francés. O torni dire, val milhor ren qu'aquò. Ieu fau çò que pòdi per plan parlar e plan escriure e sabi que fau de dècas, l'occitan l'ai aprés sol, mas soi pas un "official" e es pas important. çaquelà, ensagi de me melhorar. E piri encara, aquel monde, soventes còps, s'en créson...
Nautrei, provençaus e sòcis de l’AELOC e FELCO, siam ben urós que Mr Blenet pause lei bònei questions. Verai que la situacion dins lei licèus per lei lengas dichas regionalas mai tanben per leis autras es fòrça greva. Dins França tota.
Pasmens quauquei rectificacions son de bòn apondre.
Coma siam ensinhaires professionaus dau servici public siam pron ben plaçats per jutjar dau catastrofisme de la cronica.
Lo prepaus es benlèu un pauqueton excessiu : leis efectius son pas sempre catastrofics. Dependon de la situacion istorica de cada establiment, de l’integracion de cada professionau dins la chorma educativa e de la vida associativa dau relarg.
La reforma Chatel (e non pas Fillon) es pas una ataca contra leis « occitanistas », pecaires. I an soncament pensat ? La reforma en question es estada globalament pensada per faire d’economias en art, en lengas, qué sabe. Dins aquela reforma la creacion d’« ensinhaments d’exploracion » mescla totei lei matièras que fasián lo chuc de la pedagogia positiva dins l’educacion nacionala (lo tiatre, lo cinèma, la lenga nòstra…) e que podián aisadament faire montar lei liceans en dificultat fins au bac. Per de questions de dardenas totei lei collègas e totas las matèrias opcionalas son estadas mesas en concurréncia. Que se tròban totei a d’oras impossiblas, coma o nòta ben la cronica. Mai, o tòrne dire, es pas la lenga regionala qu’es estada visada. Es d’un foncionament globau que s’agís.
La mesa en concurréncia dei disciplinas fai que lei paurei collègas que fasián còs se veson oblijats d’obrar dins un ambient d’individualisme, d’efectius, d’equipas performantas, d’objectius de realizar e de concurréncia… vocabulari que va ben amb un foncionament d’entrepresa.
Divisar per mielhs senhorejar.
E suprimir lei mai fèbles. « Tugatz lei totei, e… »
La cronica dona pas lei chifras dau CALR (consèu academic dei lengas regionalas) de z'Ais que se recampa coma fau cada an en Provença. Pecat. Fau apondre benlèu mai de precisions e donar sei sòrgas. Au CALR i son presents leis associacions provençalistas, occitanistas, lei sindicats, lo Rectorat…E leis escambis i son pron rics.
Anam tornar a una vision globala de la lenga au país. Òc, au licèu siam soventei fes oblijats de s’acontentar d’una opcion d’iniciacion. E se lo cap d’establiment vòu ben crear una lv2, se demandam quauquei còps perqué i venon pas leis ancians calandrons… Perqué demandan quasi jamai la lenga au bac ? Qu’es l’idèa de la lenga qu’aparan ? Qué faràn de son bilinguisme a dètz-e-uech ans ? Calandreta es-ti un projècte de vida que ten compte de la lenga per l’avenidor de l’adult de venir ?
Trobam pasmens de vilas de Provença onte de causas fòrça positivas se fan. Mesclant un bòn acòrdi entre Calandreta e lo servici public. E lo resultat es pron positiu. Apondrem qu’istoricament quauquei licèus publics foncionan ben ambé lo provençau, sensa l’ajuda de l’escòla associativa Calandreta mai ambé d’associacions mai vièlhas, mai instiucionalizdas dempuei leis annadas cincanta. E aquò fonciona.
Gramaci pasmens de pausar lo debat.
Ara fau intrar totei dins la precision se volèm melhorar la situacion. Obrar ensems per lo licèu public. Dins son entier. Per la solidaritat d’ambé nòstrei joves. Obrar per lei joves dins una societat de mai en mai malaisada e onte la lenga d’òc a son ròtle de jogar per individualizar (lo mòt es de bòn dire dins lo parlar de nòstre mestier) lo percors dins un avenidor, un mestier e la vida d’adult de cadun.
Matieu Poitavin, AELOC, FELCO, ensinhaire.
Soi ensenhaire d'occitan dins lo public dempuèi 16 ans aprèp una annada de formacion coma regent en calandreta e participèri tanben a la creacion del collègi calandreta coma professor abans de partir dins lo public.
Monsur Blenet seriá temps de vos avisar de la situacion de l'occitan dins l'ensenhament public. Benlèu que vòstres comentaris, subretot en "off", sus l'occitan dins lo public an pas servit la "causa".
Vos pòdi dire que dins lo Narbonés, los que van en calandreta, los vesèm pas jamai arribar en collègi. Los que van en calandreta son per fugir l'escòla publica, son pas per i tornar après. Quand i tòrnan demandan pas de faire d'occitan. Mai d'unes contunhan lor escolaritat dins l'ensenhament catolic ont demandan pas nimai la creacion d'oras d'occitan. Los que semenan pas recòltan pas.
#19 Avèm de besonh de tot de totòm. De Calandreta per l'ensenhament immersiu que prepausa coma de l'ensenhament public o privat, dels corses D'occitan coma dels corses EN occitan. Cal quitar d'opausar los unes als autres. Per contra, cresi que, quins que sián los luòcs d'ensenhament, es essencial de chifrar a la qualitat de la lenga que transmetèm. Es essencial per son avenidor, e per ieu es tanben un dever patriotic.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari