La causa deu pòble silesian (que demòra en Haute Silesia dens l’estat polonés, capdulh Katowice) sembra progressar dens lo bon sens. L’idèia hè son camin e dinc a adara a pas conegut que victòrias una après l’auta.

Dejà dens lo periòde de l’aprèsguèrra immediat, au moment de las susmautas de Silesia Hauta end´estar integrat a l’estat polonés, un bon tèrç de la populacion silesiana avèva pas d’idèia precisa sus la causida de la nacionalitat entre alemanda e polonesa e s’estimava meslèu silesian.

En 2011, au recensament nacionau, unas 847.000 personas se declarèn “de nacionalitat silesiana”. Estoc dejà a l’epòca un tust vertadèr e una suspresa de las beròias.

L’Organiacion Internacionala per l’Estandardizacion (ISO) a oficialament enregistrat la lenga silesiana dens sa lista de las lengas deu monde devath lo còdi ISO 639-3 e l’identificant “szl”.

En 2013, un projècte ciutadan, signat per 140.000 personas dambe la tòca la reconeishença de la minoritat etnica silesiana estoc depausada au parlament. A l’iniciativa d’aqueste projècte popular trobam lo Movement d’Autonomia de Silesia (Ruch Autonomii Śląska) deu quau lo miaire Jerzy Gorzelik ditz voler pas se botar endavant dens aqueste debat end´influençar pas (negativament) los deputats.

Lo darrèr progrés adara es la programacion a la debuta deu mes d’octobre dens lo calendari deu parlament polonés, lo Sejm, deu debat sus aqueste projècte ciutadan de reconeishença. Se lo tèxte es acceptat, aquò que daubrirà solide lo camin a la dotacion d’un estatut a la lenga silesiana, estatut qu’existís dejà en Polonha.

Los dus partits màgers deu paisatge politic polonés son plan segur dividits suu tèma quitament a l’endehens de cada formacion. Lo PiS (Prawo i Sprawiedliwość, “Dret e Justícia”, dreta a tendéncia nacionalista e catolica) a perdut gaireben tot son electorat en Silesia Hauta après que son president, Jarosław Kaczyński aja parlat deus Silesians coma “cripto-Alemands”, abans de rectificar shens succès, en tot díser que la “silesianitud” es una varianta de la “polonitud”. Mès lo Silesian es meslèu capborrut.

Lo purmèr ministre (qu’acaba d’estar nomentat president deu Conselh d’Euròpa mès que prendrà pas sas foncions sonqu’en deceme), Donald Tusk, deu partit Platafòrma Ciutadana (Platform Obywatelski), es pas opausat au projècte. Cau díser qu’eth medish es de soca caishoba, una minoritat etnica de Pomerania dejà reconeguda e de la quala la lenga gaudís de l’estatut de lenga regionala dens l’estat polonés dempuèi 2005.

Lo president de la republica, Bronisław Komorowski, per contra, s’es deu medish partit es un centralista heròtge. Un celèbre filmòt que vira sus la telaranha muisha un drollet de 4 ans, Mikołaj Dziedzic, elegit “Pichon Silesian de l’annada 2012”, que’u parla en silesian pendent una recepcion oficiala e lo president, que compren pas brica, s’acontenta de risolar un drin pegament. Çò de mès de la sala, per contra, s’esclaca de ríser de çò que ditz lo petit.

Aquesta purmèra legida au parlament se harà pauc abans las eleccions regionalas e ne serà solide un element màger. Cau pas qu’aquò venga polluïr lo debat dambe calculs politicians, mès lo rapòrt de fòrças suu terrenh e dens las urnas sembla de tot biaish meslèu favorable aus Hanys[*].