La qualitat de nòstra premsa quotidiana regionala manca jamai de m’estabosir totjorn que mai. Un article de La Provence pareissut en linha lo 17 de julhet nos apren donc que, probable, sus la famosa Canebiera marselhesa, l’atrobaviam de plantacions de canebe, fins a la perfin de l’edat mejana.
 
Aquela descuberta espectaclosa seriá deguda a un estudi menimós d’una còla de cercaires dau Centre Nacionau de Recèrca Scientifica (CNRS) que prenguèron lo temps d’analizar lei sobras de pollèn que capián dins d’insèctas fossilizats sus lo sit.
 
Ailadonc, encuei, en 2014 a Marselha, per comprene la significacion dau mòt “Canebière”, fau rampelar tota una batariá de cercaires paleoentomologistas per posquer reconstituir l’origina dau nom dei luecs.
 
Remirable. Evidentament, lo jornalista prenguèt pas lo temps de durbir lo mendre diccionari de lenga occitana per assajar de veire se lo mot  “canebière “ porriá pas se religar a una realitat dins aquesta lenga (coma s’aquela lenga existissiá ! Siguem seriós!).
 
Auriá pougut tanben anar vesitar la pagina wikipèdia (en francés) sus lo subjècte, que li auriá bessai espranhat de temps, e mai se se ditz que se fau totjorn marfisar d’aquel enciclopèdia que vulgariza de tròp e qu’a pas lo seriós de l’institucion francesa qu’es lo CNRS.
 
Rapòrt ai scientifics que son estudi l’es presentat, es de mal imaginar que sabián pas en fasent aquel estudi çò que significava lo nom Canebiera e l’activitat que se debanava (es lo cas de va dire!) dins aquesto ròdol a n’aqueu temps, franc de pensar que lei burèus dau CNRS son tant ermetics a son environa istorica, sociala e culturala coma l’es la carabeça deis insèctes fossilizats qu’estudièron.
 
Avem pasmens de qu’èstre estrambordats per lei perspectivas qu’aquel estudi duerbe per la recèrca e l’emplec dei scientifics dau CNRS e subretot per lei negrejaires de papafards de nòstra premsa quotidiana regionala que s’amerita pron ben lei doei premierei letras de son acronim. Totei lei fondamentas dei carrieras, quartiers, lotissaments ò ostalàs qu’an de noms un pauc estranhs coma  “Arenc”,  “Les Aygalades”,  “Les Arnavaux”,  “Montolivet”, “Loubière”, “Vaufrèges” (per parlar solament de la toponimia marselhesa) e companhiá se veiràn probable analizats tant menimosament per posquer comprene la significacion d’aquesteis apelacions ocultas.
 
L’article nos apren d’alhors tanben que, gràcias a-n-aquel estudi, l’auriá agut de figuieras dins lo còr de vila de Marselha. Òc! Ren qu’aquò! Nòstre jornalista a pas paur de desplegar de veritats que riscarián de far tremolar lo monde (Que degun li digue pasmens que de figuieras ne l’a encara dins lo còr de vila, sus lo jardin en fàcia de mon ostau per exemple... Bessai que li va deuriáu senhalar a n’aqueu particulier, tant se pòu que siegue un vestigi tanben de l’edat metjana que s’ameritariá un article).
 
Au liegir d’aquel article, doei pensadas me venon. La promiera es aquela dau lassutgi, davans lo nivèu miserable de la premsa quotidiana regionala en França. La seconda es aquela d’una nègra colèra, davans la negacion quasi sistematica de l’existéncia de la lenga occitana, son escafament dramatic, talament que ne’n siam encuei en França a anar cercar d’estudis de paleoentomologistas e afiliats per anar confirmar çò que de generacions de marselhés an totjorn sachut (e que d’unei sabon encara).
 
Vaquí m’onte ne siam dins la França de 2014, un país que se vuejèt talament de son istòria e de sei rasigas que li fau menar d’estudis que còstan segurament quauquei sòus per anar demostrar d’evidéncias que lei lengas que derrabèron en de milions de personas l’aurián porgidas sus lo còp... Mai evidentament, vos respondràn qu’aquestei lengas, s’un còp avián existit, çò que siam luech d’èstre segur, an pas mai d’utilitat per lo monde racionalizat d’encuei, pas manco aquela de far espranhar de temps, de papier e de trabalh en de personas seriosas e qualificadas.