Coneishètz benlèu dejà mon espiar critic suus mèdias. Coma Noam Chomsky, pensi que los subjèctes tractats, particularament a la television, son causits de plan e pertòcan pas jamès una remesa en causa deu foncionament de la societat. Cau que lo debat sia pelut ende hèr créser qu’es democratic, mès las visions navèras que tornarén botar en question l’òrdi establit son estremadas.
 
E ben vaquí un jornalista que, per astre, s’i escad de’m hè mentir. S’apèra Frédéric Taddeï e son emission Ce soir ou jamais. Es lo sol de convidar monde desbrombats per d’autes canaus e los debats sortissen a còps de l’encastre establit e permetut endacòm mès. Es pas per azard qu’estoc aperada “l’aunor de la television publica francesa” per Régis Debray, e acusat de convidar “cervèths malauts” per autes jornalistas mès installats. Es pas per azard tampauc que passa a dètz oras e miejas de la nueit.
 
Lo 5 de seteme passat i estoc convidat Etienne Chouard, professor d’economia e de dret a Marselha qui’s hascoc remercar au parat de la discutida suu tractat de contitucion europenca de 2005. Vaquí un pensador que pòrta una soscadissa pro novatora suu foncionament de la democracia, deu poder e de la societat. Plan conegut sus la telaranha e pas guaire dens los larèrs, gausiscoc d’un espaci mediatic drin tardiu mès plan relaiat mès tard sus internèt.
 
Lo tèma de la serada èra “La rentrada mès catastrofica de la cincau republica?” e s’i trobavan entre autes Jacques Attali e Robert Hue. Etienne Chouard podoc s’exprimir. Ne podi pas retranscríver tot çò que disoc pr’amor que seré tròp long atau, mès vaquí un resumit de son idèia:
 
La situacion es pas brica catastrofica, tot se passa coma pervist ende los que finançan las campanhas deus elegits. A lor vejaire, es quitament una brava escaduda (la securitat sociala es desbrocada, lo caumatge hè baishar los salaris)
 
Los politicians son pas brica despoderats davant la situacion, mès se trufan de l’interés public, trabalhan pas sonque ende los que’us an hèit elegir en los hèr passar a la television e dens los jornaus. Es per aquò per exemple que las bancas crompan los jornaus.
 
Sufís pas que de balhar mès la paraula a dus partits (o dus candidats) que hèn la medisha politica ende balhar l’illusion de la pluralitat e atau los 1% mès rics son assegurats d’aver un poder executiu que’us favoriza.
 
Lo problèma es doncas que los elegits an pas ren de tornat aus electors mès a l’oligarquia que’us an botat au poder. Lo monde son tròp braves e crésen los candidats.
 
La democracia es pas elegir sons mèstres mès votar las leis se medish. Un òmi = una votz. Sola la constitucion actuala empacha una democracia vertadèra. Es au pòble d’escríver una constitucion navèra que l’asseguraré la poténcia dambe votacions d’iniciativa populara, eleccions shens candidats, etc …
 
Cau díser qu’aquò, comparat dambe un debat suu líber de Valérie Trierweiler, sus un eventuau cambiament de ministres o la possibilitat d’un retorn en politica de Nicolas Sarkozy, vos descòha bravament l’auditor.
 
L’ahar es pas tan qu’aquò de saber s’èm d’acòrdi dambe l’Etienne o pas, quitament se podèm totun contunhar aqueste debat fòrça interessant e que vau lo còp.
 
Non pas, l’ahar es de saber se un tau punt de vista s’ameritaré pas una plaça mès bèra suu servici public de television. Aquò que hasèva bèra pausa qua quauquarren de tau ne s’èra pas ausit (Cau díser tanben qu’escoti pas totas las cadenas a totas las oras).
 
M’a brembat las annadas setanta, las d’abans Mitterand, las quan tot èra possible, entre un mai de 1968 descabestrat e l’estupader de la debuta de las annadas ueitanta.
 
Ah, joenessa …