Lo govèrn francés a presentat aquesta setmana un programa contra lo tabaquisme. La mesura estelara es l’imposicion d’un paquet unic e “neutre” per totas las marcas, amb l’objectiu, segon lo govèrn francés, de lo far “mens atractiu, sustot pels joves”.
 
Dins lo dossièr de premsa de presentacion d’aqueste programa pel periòde 2014-2019, lo ministèri de la santat francés a soslinhat que totes los paquets de cigarretas s’estandardizaràn, del biais qu’auràn totes la meteissa talha, la meteissa color, los meteisses imatges persuasius contra lo tabac, e lo nom de las marcas amb lo meteis tipe de letra e la meteissa color.
 
Segon lo ministèri, se tracta de copiar l’experiéncia australiana, ont lo paquet unic de cigarretas foguèt adoptat en decembre de 2012. Es a dire, França serà lo segond país del Mond d’aplicar aquesta mesura e lo primièr de l’emisfèri nòrd. 
 
L’objectiu de l’executiu francés es de redusir lo nombre de fumaires un 10% en cinc ans. Dins dètz ans s’espèra que representen mens de 20% de la populacion adulta. De segur, los fabricants de tabac an ja anonciat que reaccionaràn al paquet “neutre” davant lo Conselh d’Estat un còp que se publique lo decrèt governamental. Tanben an menaçat amb l’obertura de procèsses davant lo Tribunal de Justícia de las Comunitats Europèas e davant lo Conselh Constitucional francés. Segon eles, la justícia francesa deu reconéisser qu’amb aquesta mesura l’estat francés viòla lors dreits de proprietat intellectuala, e reclamaràn globalament 20 milhards d’èuros a l’estat francés, una chifra calculada sus la basa d’un informe de la banca BNP Paribas.
 
E arribats aquí, ieu me demandi tres causas: 
 
a) los ciutadans franceses non son pro madurs per saber eles solets çò qu’es bon o marrit per lor santat, independentament de la publicitat que se faga? los adolescents que non an la majoritat, non deurián èsser susvelhats e protegits per lors parents en lòc d’èsser tostemps protegits sonque per l’Estat?
 
b) quitament acceptant que lo tabac es quicòm de plan perilhós per la santat dels umans, non deuriam daissar a cadun individualament la causida liura de se vòl o non damnar lor santat? Non es aquò la responsabilitat individuala? L’Estat pòt e deu intervenir quitament contra la volontat de l’individu de s’autodamnar? 
 
c) e, fin finala, non seriá mai simple qu’en lòc de prendre aquestas mesuras esteticas e estatalistas, impausèssem d’impòstes encara mai nauts que los actuals sul tabac, per tal de ne dissuadir la consomacion e aumentar las resèrvas financièras pels tractaments antitabac?  
 
Non sabi pas. E dobti plan. De çò que ne soi segur es que non compreni l’interés addictiu —tant coma lo tabac— de l’estat francés de mostrar cada còp mai que los ciutadans an un papà que los protegís coma de dròlles: la Republica.