Sembla qu’aquesta setmana un molon d’elegits socialistas del Departament francés d’Essonne an recebut un mail de la direccion del partit que lor ditz aquò:
 
En acòrd amb las donadas qu’avèm, dins lo departament de Manuel Valls, divèrses detzenats d’elegits non an pus versat al partit la partida de 18% de lors indemnitats, aital coma cal far segon las nòrmas del PS. Se ditz que se tracta de totes los conselhièrs regionals del PS d’Essonne, gaireben la totalitat dels conselhièrs generals, aital coma fòrça cònsols, adjunts e conselhièrs municipals. Parlam de pèrdas d’argent pel PS qu’arribarián fins als 3000 èuros per elegit. 
 
S’aquò non vos sufís, i caldriá apondre que sembla que non es lo sol departament ont aquò se passa. Ni lo sol partit. Aparentament, en cò de l’UMP tanben i trobam de fenomèns parièrs. 
 
Coma o sabètz ben, vivèm un moment de plena crisi del sistèma politic de partits europèus. O vesèm plan amb la progression electorala dels partits extremistas, que los ciutadans sentisson coma la sola alternativa per far cambiar —de còps, petar— lo sistèma actual. Las gents creson que amb los partits tradicionals, govèrnen los unes o los autres, res non se bolèga. Que l’status quo es mantengut perque interèssa las elits, que son las que senhorejan los partits tradicionals. 
 
La pensada de fòrça ciutadans es que las direccions dels grands partits europèus son tostemps corrompudas pels grands lobbies. En França, en mai, i cal apondre l’aspècte jacobin: dempuèi la direccion de París, se decidís, quitament, lo nòu President de tala region francesa.   
 
Es per aquò que quand legiguèri aquesta nòva a prepaus de las escotissons dels partits politics franceses, pensèri qu’èra plan comprensible e quitament positiu qu’aquò se passèsse. Qué volètz que vos diga? A ieu los impòstes revolucionaris non m’an jamai agradat, sián de l’Estat, sián d’un partit politic, o d’un movement clandestin. M’estimi mai, puslèu, aquela maxima d’Emiliano Zapata que ditz que “la tèrra es per qui la trabalha”. 
 
Per aquò, pensi que quand un candidat trabalha lo terren coma cal e atenh la victòria electorala, devèm considerar qu’es lo sieu merit, non pas lo del partit. De segur, me diretz qu’aquò non es vertat. Me diretz que las organizacions estatalas, regionalas, departamentalas e localas dels partits politics trabalhan fòrt perque lors candidats ganhen los comicis e i investisson plan d’argent. I soi d’acòrdi. Soi d’acòrdi que malastrosament çò que uèi sonam “partits politics”, fin finala son d’organizacions qu’agisson coma de sponsors d’unes candidats. E, aital coma tot sponsor, après ne vòl un retorn. 
 
E es justament per aquò que pensi que cal recuperar la maxima de Zapata, que cal revendicar de candidats liures e desligats d’engatjaments partidistas. Que cal anar cap a una democracia individuala: de ciutadans liures e individuals que vòtan de candidats liures e individuals, que deuràn rendre compte sonque a lors ciutadans. Sens 18%. Sens escotissons.