Opinion
Ensenhar e tornar ensenhar
Es una envidéncia: la lenga se parla pas mei dens la familha, o tant chic…
Mantenguda atau la situacion, au mens a nòste, pòt pas sonque desembocar sus una lenga mòrta, léser d’una còla d’intelectuaus. Lèu, va desaparéisher la quita consciéncia de l’existéncia d’una cultura occitana. Ja, chic son los bordalés que saben l’istòria d’Aquitània e sa cultura… La lei dau silenci, la tarribla lei dau silenci, acaba de tuar la memòria dau pòble en tot guardar aus captaus la consciéncia bona: perqué héser quauquarren pui que i a pas nada demanda…
Com puiren demandar o exigir que que sii a los que n’an pas nada coneishença de la cultura d’Òc? Nat programa escolar compren l’istòria dau país, ni mei sa cultura e l’Educacion Nacionau de barrar los cors per manca de professors e d’escolans…
Acaban de tuar l’occitan dab l’argument de sa mòrt, qu’an egau organisat eths medish dempui sègles. Atau pòden contunhar de deishar s’espandir l’ignorença…
Fin finau, se contunha d’escanar la cultura nòsta atau com hasoren dempui sègles, en tot justificar lo genocidi dab las nhafraduras dau passat! E nos tornam trobar copables de la nòsta mòrt programada qu’avem d’acceptar com una fatalitat.
Sufís pas per nosauts d’exigir d’aubrir cors d’occitan, sufís pas d’exigir un ensenhament bilingue, nos fau exigir que l’istòria e la civilisacion nòsta entrin dens los programas de totas matèrias atau de guardar lo saber de la quita existéncia de la cultura nòsta e aquò per tots e pas sonque per los qu’aprenen la lenga. Deishar atau la situacion es condemnar l’ensenhament de l’occitan: a mesura que se quita la consciència de l’existéncia de la lenga, lo public potenciau se hèi de mei en mei estreit.
Au nom d’aqueth “drèit de reparacion istorica” que ne’n parlèrem dens un article passat, avem d’exigir una comunicacion normau e eficaça de la promocion de la lenga. Valent a díser que los arguments qu’entenem tostemps de barradura daus cors per manca d’eslhèves son pas de nos héser plegar l’esquina e de nos culpabilisar. Solide que, dens aqueth contexte, i a chic de volontaris! Mes rai! A l’Estat de tornar adobar çò qu’a destruit dens lo passat, e a nosauts de l’ajudar dab lo saber qu’avem. Atau enversam la situacion: la dèuta e la culpabiliitat son dau costat de l’Estat e pas de l’occitanisme que hèi la jogaria dau suberviu.
Aquò’s dit, nos estauviaram pas de soscar lo perdequé de la baishada daus efectius, e se i a de las cuentas administrativas, i a solide una maishanta analisa, dens lo passat, dau viscut de l’ensenhament de l’occitan.
Coma avem podut pensar que l’occitan suberviuré ad aqueth hilat inagotable de reglaments de l’admnistracion francesa? Com avem podut pensar qu’auré, un jorn, lo medish estatut que non pas lo francés o las matematicas? Com avem podut pensar que podeva vàser una matèria coma las autas? Com avem podut pensar que la lenga nòsta, tota sancèira emplenhada d’afectiu se puiré passar de pensar l’afectiu, atau com (ic disen au mens) hèsen los auts domènis escolars?
Lo revolum qu’avem d’exigir daus auts, lo devem tanben apitar per nosauts: ensenhar l’occitan en lo tirar de son passat istoric e de son encastre socioculturau es lo tuar autant segur com hèsen los qu’organisan lo desbromb.
Mantenguda atau la situacion, au mens a nòste, pòt pas sonque desembocar sus una lenga mòrta, léser d’una còla d’intelectuaus. Lèu, va desaparéisher la quita consciéncia de l’existéncia d’una cultura occitana. Ja, chic son los bordalés que saben l’istòria d’Aquitània e sa cultura… La lei dau silenci, la tarribla lei dau silenci, acaba de tuar la memòria dau pòble en tot guardar aus captaus la consciéncia bona: perqué héser quauquarren pui que i a pas nada demanda…
Com puiren demandar o exigir que que sii a los que n’an pas nada coneishença de la cultura d’Òc? Nat programa escolar compren l’istòria dau país, ni mei sa cultura e l’Educacion Nacionau de barrar los cors per manca de professors e d’escolans…
Acaban de tuar l’occitan dab l’argument de sa mòrt, qu’an egau organisat eths medish dempui sègles. Atau pòden contunhar de deishar s’espandir l’ignorença…
Fin finau, se contunha d’escanar la cultura nòsta atau com hasoren dempui sègles, en tot justificar lo genocidi dab las nhafraduras dau passat! E nos tornam trobar copables de la nòsta mòrt programada qu’avem d’acceptar com una fatalitat.
Sufís pas per nosauts d’exigir d’aubrir cors d’occitan, sufís pas d’exigir un ensenhament bilingue, nos fau exigir que l’istòria e la civilisacion nòsta entrin dens los programas de totas matèrias atau de guardar lo saber de la quita existéncia de la cultura nòsta e aquò per tots e pas sonque per los qu’aprenen la lenga. Deishar atau la situacion es condemnar l’ensenhament de l’occitan: a mesura que se quita la consciència de l’existéncia de la lenga, lo public potenciau se hèi de mei en mei estreit.
Au nom d’aqueth “drèit de reparacion istorica” que ne’n parlèrem dens un article passat, avem d’exigir una comunicacion normau e eficaça de la promocion de la lenga. Valent a díser que los arguments qu’entenem tostemps de barradura daus cors per manca d’eslhèves son pas de nos héser plegar l’esquina e de nos culpabilisar. Solide que, dens aqueth contexte, i a chic de volontaris! Mes rai! A l’Estat de tornar adobar çò qu’a destruit dens lo passat, e a nosauts de l’ajudar dab lo saber qu’avem. Atau enversam la situacion: la dèuta e la culpabiliitat son dau costat de l’Estat e pas de l’occitanisme que hèi la jogaria dau suberviu.
Aquò’s dit, nos estauviaram pas de soscar lo perdequé de la baishada daus efectius, e se i a de las cuentas administrativas, i a solide una maishanta analisa, dens lo passat, dau viscut de l’ensenhament de l’occitan.
Coma avem podut pensar que l’occitan suberviuré ad aqueth hilat inagotable de reglaments de l’admnistracion francesa? Com avem podut pensar qu’auré, un jorn, lo medish estatut que non pas lo francés o las matematicas? Com avem podut pensar que podeva vàser una matèria coma las autas? Com avem podut pensar que la lenga nòsta, tota sancèira emplenhada d’afectiu se puiré passar de pensar l’afectiu, atau com (ic disen au mens) hèsen los auts domènis escolars?
Lo revolum qu’avem d’exigir daus auts, lo devem tanben apitar per nosauts: ensenhar l’occitan en lo tirar de son passat istoric e de son encastre socioculturau es lo tuar autant segur com hèsen los qu’organisan lo desbromb.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Una causa me sembla segura : al delai de la diferéncia dels punts de vista e de las demandas, res arribarà pas sens accion collectiva. Es pas una colleccion d’individualitats coratjosas o bramairas que fai un moviment, es sa capacitat de mobilizacion a l’entorn d’el, non solament de militants purs e durs, mas tanben de capital de simpatia e de partenariats possibles.
Per l’amic Forment d’Agen. Plan d’accòrdi amb tu sus d’eveniment, flash-mobs, o autres happening que permetèsson de faire clantir la lenga per carrièra. Es una idèa que FELCO e OcBi ensajèron de faire passar al dintre del paure collectiu « Anem, òc » que s’es estavanit dempuèi genièr de 2014… : puslèu que de recomençar una sempitèrna accion centralizada en Lengadòc, metre l’imaginacion al poder e suscitar, pertot, d’iniciativas de terrenh, lo mema jorn, sus lo mema mot d’òrdre unitari qu’a fach la pròva dempuèi 2005 de son resson sul terrenh. S’adreiçar a la societat de nòstres 32 departaments, 8 regions (per l’ora), 7 acadèmias, amb tantes elegits, tantes media… Poguèrem manca pas obténer que se consulte la basa de cada associacion membre d’« Anem, òc » (Calandreta, Felco, Felibritge, IEO, OcBi) per aquò… Exit l’idèa… e l’unitat d’un moviment societal per-dessús las apartenéncias politicas dels uns e dels autres…
@ P.J.M. : Compreni pas : de sindicats d’ensenhaires, n’i a mai d’un !
Sul sit de la FELCO, ensajam d’informar lo mond de las posicions sindicalas de cap a las lengas dichas regionalas. I publicam tot sus aquel sicut, pro que ne siam assabentats (cf : http://www.felco-creo.org/mdoc/index_fr.php?categ=syndicat)...
E i a de collègas al dintre d’aqueles divèrses sindicats, e que i fan avançar sas revindicacions sus l’ensenhament de l’occitan, de sa lenga e de sa cultura, tot en i frequentant los autres collègas, aqueles que son dins la vida reala e pas dins una quimèra de país que podèm aver enveja de bastir, mas qu’es pas lo país real… Segur qu’aquò se fai pas sens trabalh de discussion, sens capuditge. Mas ai coneguda mai d’una escasença ont l’ajuda sindicala nos a permés d’avançar o de pas tant recuolar…
Una causa es segura : al delai de la diferéncia dels punts de vista e de las demandas, res arribarà pas sens accion collectiva. Es pas una colleccion d’individualitats coratjosas o bramairas que fai un moviment, es sa capacitat de mobilizacion a l’entorn d’el, non solament de militants purs e durs, mas tanben de capital de simpatia e de partenariats possibles.
Generalizacion de l’ofèrta d’ensenhament de la lenga e de la cultura.
Òc. Deu èsser nòstra demanda, e es aquela que la FELCO quita pas de faire remontar de mai en mai fòrt dempuèi los 30 ans qu’existissèm. Es encara redich dins lo dorsièr de 50 paginas que portam al Ministèri lo 18 de novembre : « Bien sûr, nous nous réjouissons de cette prise en compte par les textes et par la représentation parlementaire. Mais il est temps que ce qui a été inscrit en clair dans la Loi réaffirme l’existant juridique inclus dans le Code de l’Éducation ; il faut désormais que cette réaffirmation donne un élan nouveau à la mise en œuvre sur le terrain, après une décennie de mesures régressives. ». Per aqueles que ne vòlon l’integralitat, aquí l’avètz : http://www.felco-creo.org/mdoc/detail_fr.php?categ=ministre&id=1566.
De causas plan interessantas dins aquel article, mai que mai aquò : « l’istòria e la civilisacion nòsta entrin dens los programas de totas matèrias atau de guardar lo saber de la quita existéncia de la cultura nòsta e aquò per tots e pas sonque per los qu’aprenen la lenga. » Es una demanda reiterada de laFELCO que i aja una informacion generalizada en França, dins los programas generals, sus l’existénciade la diversitat linguistica e culturala del país tot, e pas solament dins las zònas istoricas de las lengas dichas regionalas. Es essencial qu’un pichòt Breton o un pichòt Parisenc sàpia que l’occitan existís. Es una causa qu’avèm encara dicha lo 16 de genièr al conselh superior dels programas : « si les langues régionales sont un patrimoine de la France, il paraît important d’inclure dans les programmes nationaux d’histoire ou de géographie une information minimale pour tous les élèves de France sur la pluralité linguistique et culturelle interne, portant notamment sur les apports des langues et cultures régionales à la culture nationale (cf. B.O. janvier 2012 sur les nouveaux programmes) comme le préconise le rapport remis récemment à Madame la ministre de la culture sur ce sujet. » (http://www.felco-creo.org/mdoc/detail_fr.php?categ=ministre&id=1490
#2- Un constat qu'èra de far, que cal far abans de se calcular un metòde ... Parlant d'aquò, aqueste quite maitin èi perpausat de que se fasquèssen de recitacions poeticas sus la plaça major de Vilanuèva d'òut, declamacions de Jansemin, Froment, Salèras... Òc, s'adreiçar al monde, armats d'un autavotz d'un apròchi resolgudament bilingüe del non triat, d'una frequéncia d'accion pro repetitiva e d'un esperit d'ampatia fòrt.
Qui viurà, veirà.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari