Lo coratjós militant que parla occitan au tribunau
 
Un militant occitanista deu movement Libertat, acusat dens un tribunau de Pau, agó lo coratge de s’exprimir unicament en occitan, lo 17 d’octòbre de 2014. La jutgessa se demandèc se caliá cercar un interprèt occitan-francés mes, fin finala, refusèc un interprèt e assimilèc las paraulas en occitan deu prevengut a un “silenci”, coma s’estèssen un refús de parlar.
 
Las informacions sus aqueste ahar que son incompletas. Segon la premsa locala e las discussions dens Facebook, lo coratjós militant prevengut s’aperariá Julian Bòrdanava e auriá 26 ans. Mes ni lo movement Libertat, ni lo son comitat de sostien non confirman pas lo son nom per ua rason hèra misteriosa que m’escapa...
 
L’aspècte juridic, invocat per la jutgessa, es que lo prevengut e sap parlar francés e qu’auriá donc l’obligacion d’utilizar aquera lenga, sens nat dreit d’exigir de parlar occitan, nimei lo mendre dreit d’aver un interprèt. Au començament deus ans 80, ja lo celèbre occitanista Sèrgi Viaule tanben volèc parlar sonque en occitan dens un tribunau, dens un ahar d’objeccion de consciéncia, e subiguèc lo medish refús deu jutge. Per contra, mei luenh dens lo passat, quand i aviá encara occitanofòns incapables de declarar en francés, si que los jutges acceptavan los interprèts.
 
 
Ua question lingüistica e politica
 
Çò fondamentau es lo hons lingüistic e politic de l’ahar.
 
La paraula en lenga occitana non es pas validada dens un tribunau e es assimilada a un “silenci”. Es un insulte a la nòsta lenga e a la populacion que pòrta aquera lenga tradicionalament; es un insulte a tot lo pòble occitan. Vienent de l’estat francés, aquò es ua vexacion gratuita, ua provocacion umilianta e ua negacion frontala deu nòste dreit d’utilizar la lenga d’òc. En teoria, quitament dens ua situacion ont lo sol francés es lenga oficiala, arren non empachariá pas un jutge d’acceptar la paraula en occitan e de demandar ajuda a un interprèt. Quitament s’un prevengut es capable de parlar francés, la soa preferéncia de parlar en occitan se poiriá véser aumens coma un dreit morau e culturau, reconegut d’alhors per diferents tractats e principis internacionaus... Lo hons de l’ahar, donc, non es pas realament juridic, mes politic. Be’s tracta de l’etnocidi e deu lingüicidi que l’estat francés impausa en Occitània.
 
Julian Bòrdanava es prevengut dens la soa qualitat de responsable de l’associacion Informacion Sud-Oèst, que gerís lo locau de la Tor deu Borrèu, a Pau, sèti deu movement politic Libertat. L’estat francés repròcha a Julian Bòrdanava e indirèctament a Libertat d’aver organizat un concèrt de musica dens condicions non reglamentàrias, durant la Hèsta de la Musica deu 21 de junh passat. Segon Libertat, aqueth procès judiciari es un mèr pretèxt entà “punir” Libertat d’aver criticat durament lo prefècte locau, quand aqueth prefècte hèc barrar ua escòla occitana Calandreta a Artics (Bearn).
 
L’ahar que tòca Julian Bòrdanava e Libertat es donc, tanben, l’ahar de la repression de las escòlas occitanas.
 
 
Pau e Lemòtges son en realitat un medish ahar
 
L’ahar Julian Bòrdanava, dab l’ahar de la Calandreta d’Artics en arrèrhons, que sorgissen au moment qu’ua auta escòla Calandreta, a Lemòtges, vien de subir ua grèva miaça d’asfixia financèra. D’ehèit, lo tribunau administratiu de Lemòtges l’obliga de rénder ua gròssa subvencion au conselh regionau de Lemosin pr’amor qu’ua associacion francista, la Liura Pensada, a denonciat l’illegalitat d’aquera subvencion (vejatz lo men article precedent). En lo cas de Lemòtges, delà lo pretèxt juridic, la question fondamentala es encara lo dreit morau d’accedir a un ensenhament en occitan.
 
Har un tractament separat d’aqueths dus ahars, a Pau e Lemòtges, que seriá ua error gròssa quand lo hons es identic: la repression de l’accès a escòlas en occitan e, dens lo cas de Pau, la repression de la paraula en occitan. Pau e Lemòtges son en realitat un medish ahar.
 
 
Lo perilh de las lutas fragmentadas
 
Lo movement Libertat e lo comitat de sostien a Julian Bòrdanava, ara per ara, agissen unicament a ua escala localista, bearnesa, dab lo sostien de quauques grops de l’esquèrra bearnesa; non an pas hèit nada recèrca de sostien dens l’ensemble d’Occitània; non an pas sollicitat tanpauc los autes movements politics occitans entà alargar la revendicacion; non an pas demandat ajuda a Iniciativa per Occitània, au PNO, au PÒC, a ÈRO, a CDA, a País Nòstre, a Gardarem la Tèrra, etc. Lhèu m’engani e lhèu ua coordinacion politica mei larga s’apitarà rapidament. Qu’ac espèri... Qu’anariá dens l’interès de las duas Calandretas d’Artics e Lemòtges, dens l’interès personau deu coratjós Julian Bòrdanava e dens l’interès deu movement Libertat (que seriá miaçat de dissolucion).
 
Har un tractament estrictament apolitic d’aqueth ahar es tanben ua error immensa. La Confederacion de las Escòlas Calandretas non es pas un movement politic, b’es clar, e deu demorar dens la soa foncion de movement apolitic d’educacion, dedicat a compensar las mancanças deu servici public per ensenhar l’occitan. Totun, lo silenci mediatic de las Calandretas es preocupant mentre que se tròban au centre deu conflicte lingüistic entre occitan e francés e que receben tants atacs frontaus en nom de la supremacia de la lenga francesa. La mendre de las causas seriá que las Calandretas, en tot demorar apoliticas, acceptèssen aumens dab gratitud lo sostien deus movements politics occitanistas.
 
Har un tractament sectoriau, en separar sector associatiu e sector public, tanben pausa problèma. Se las Calandretas son tocadas ara, deman podèm prevéser que miaças similaras tombaràn sus l’ensenhament public en occitan, en seguida d’ua denóncia de quauque grop francista pretextant los principis pseudorepublicans. La FÈLCO (la coordinacion de l’ensenhament occitan public) be sap çò que deu har e, en generau, sostien las Calandretas quand son miaçadas. Recipròcament, las Calandretas mei d’un còp an ja manifestat lo lor sostien a l’ensenhament public de l’occitan.
 
Ara la situacion es urgenta e demanda mei que jamei ua grana solidaritat de tots los occitanistas e de tots los movements de defensa de la lenga occitana, a Pau, a Lemòtges e dens tot lo país, en respectant las naturas d’intervencion de cada grop (grops politics e grops culturaus), mes en connectant aqueras mobilizacions sus ua basa civica comuna.
 
Un ultim factor de fragmentacion, que’u trobam demest un gran nombre de parents d’escolans de las Calandretas: que son indiferents envèrs l’occitan, que s’interèssan unicament a la pedagogia alternativa, que son incapables de comprene la dimension politica deu problèma, qu’ignòran l’espaci de la lenga occitana.
 
 
L’enemic coesionat e sens pietat
 
L’enemic, l’estat francés centralista, non esita pas a atacar la lenga occitana sus diferents fronts e en diferents lòcs, per mejan de diferents agents: prefèctes fanatics, jutges dab analisis estreitas, sèctas pseudorepublicanas coma la Liura Pensada... Qu’èi citat Pau e Lemòtges mes que sabèm que las atacas se hèn de pertot (jo qu’auriái pogut parlar de las mila dificultats per hèr normalament lo men mestièr de professor d’occitan a Manòsca... e de mila autes cas similars capvath tot lo país).
 
Vien a l’occitanisme, dens tota la soa diversitat, de respóner de manèra globala, solidària e determinada a totas aqueras agressions antioccitanas. Sens fragmentacion sectària. Sens localisme tucle. Sens calcul d’aparelh. Sens vision a tèrme cort. Sens minimalisme ineficaç. Non oblidem pas que l’adversari, eth, es un aparelh estatau e ideologic solidament coesionat e sens pietat.