Vau pas tornar suu debat. Aquò s’es dejà hèit suu Jornalet on legedors an escambiat largament lor punt de vista. Los quites occitanistas son divisits entre sentiment ecologic e desvolopament economic de la vath.
 
Vau pas lo còp de’n tornar ajustar qu’un drama es vengut plapar lo pelei per la mòrt d’un joenòt.
 
Volerí pas sonque balhar un esclairatge personau sus dus tèmas pertocants la contruccion de l’estanca.
 
 
Los mèdias
 
Lo purmèr es, un còp de mès poderí díser, l’abséncia deus mèdias màgers tanlèu l’ahar aviat, es a díser en octobre de 2013, data de la debuta de l’aucupacion deu siti (bon, lavetz podèm encara comprénguer qu’es pas un eveniment tròp important) mès tanben lo 27 de heurèr de 2014, moment de la purmèra hòrabandida deus encaraires. Sabi pas s’aquò interèssa o pas la mestressa d’ostau de mensh de cinquanta ans o se los “microtrepaders” sus la meteotrologia prenguen tròp de plaça au jornau deu ser, mès la hèita demòra perfèctament desconeguda au nivèu nacionau.
 
Lo 16 de mai de 2014, navèra castanha de las bravas e tostemps pas nat mèdia nacionau. Benlèu l’aeropòrt de Notre Dame des Landes a panat la vedetariat au Testet, qui sap?
 
Los 26 e 27 d’agost, medisha causa. Caumas de la hami qu’an començat. En de balas.
 
En seteme e octobre, los acarament son quasi jornalèrs.
 
Serà fin finala de cap a la fin d’octobre que la grana manifestacion qu’amassèc entre 5000 e 10 000 personas (2000 segon la polícia) harà se bolegar los mèdias parisencs, shens de dobte gràcias a la preséncia de mossuralha mediatica coma Jean-Luc Mélenchon o José Bové (qu’èra dejà vengut totun mès d’un còp). Es tròp tard, lo drama que veserà la desapareishuda deu praube Rémi Fraisse es dejà encaminat.
 
 
La democracia representativa
 
Los eveniments en seguida deu drama de la mòrt deu gojat de Plaséncia deu Toish: l’estanc de las òbras, l’embarràs deus politicians, la crida deu Conselh Generau deu Tarn de cap a l’Estat francés, tot aquò a muishat clarament que, un còp de mès, dens aqueth país, nos (les?) manca crudèlament la cultura democratica de’s virar de cap a una solucion negociada e d’une decision votada per l’ensems deu monde concernit.
 
Pr’amor que, de qué se tracta? D’un projècte votat, s’èi plan comprés, peu Conselh Generau (en contra, segon los opausaires, de tres rapòrts negatius deu CSRPN* e deu CNPN** pertocant l’impacte ecologic), es a díser conselhèrs deu departament sancèr elegit peu pòble. Bon.
 
Au moment de la votacion, se parlava de l’estanca deu Testet com enjòc de l’eleccion? Non pas, shens de dobte, los electors an votat segon la color politica (plan esblasida uei lo dia) e an doncas balhat una carta blanca, com se ditz en dret franchimand un blanc-seing, a un grop de personas censats los representar.
 
L’estanc de Sivens concernís sustot lo monde de l’endret, lo monde de la vath, seré pas complicat de’us hèr votar après un debat on cadun poderé s’exprimir e causir en bona coneishença. Soi pas segur que la votz deu conselhèr generau de Borionac de Mirandòl, de Sant Amanç de Solt, de Cuc Tolza o deu centre urban d’Albi, plan aluenhats de l’endret, sian plan plaçats per trencar entre la conservacion d’una zòna umida o lo desvolopament (lo nombre de beneficiaris e debatut, passèc de 80 a 20).
 
Vaquí plan resumida la plaga que roganha la societat: la carta blanca balhada a un grop de personas (o a còps a una sola!) sus la basa de lor bona fe e de lor bona cara, après un debat fòrça luenh de pertocar totis los enjòcs que’s van presentar.
 
D’aquò un sentit sovent grèu deu pòble de’s hèr panar lor votz.
 
Solide, diserèi pas qu’aquò es l’encausa deu drama deu Testet, com ac hèn los politicians qu’espleitan shens tròp se vergonha cada eveniment en mandar la responsabilitat a lors adversaris politics, mès diserèi totun qu’i a fòrça progrés de har en mestior de democracia.
 
 
 
 
 
_____
* Conselh scientific regionau deu patrimòni naturau
** Conselh nacionau de la proteccion de la natura