Adara, vaquí un chic mei d’un an que soi regenta bilingüa occitana. Au cap d’aquesta experiéncia corteta, encontrèri trabucs pedagogics, interrogacions de las familhas, mes tanben estrambòrds e escasudas.
 
Quan arribèri sau tarrenc professionau, me trobèri harta de coneishenças escolaras mes ne sabèvi pas arren sau biais de transméter l’occitan aus mainatges d’una feiçon autant jornalèira coma lo francès. Com héder vàder ençò daus mens escolans l’enveja de parlar en occitan dab espontanéitat dens la cort, a la cantina, en jogar entre eths?
 
Per aver viscut los dus, ensenhar en classa bilingüa es mei plan complicat que non pas a Calandreta, d’un punt de vista lengatgèir. Sem en situacion de diglossia:  lo francès es mei poderós per la sua preséncia que non pas l’occitan e nos fau assegurar los dus. E lo nòste ròtle, aquí, nosautes regents, es de cancellar aquesta supremacia e tornar balhar a l’occitan autant de poder lengatgèir jornalèir que non pas lo francès. En calandreta, l’enjòc es clar.
 
Los articles que seguiràn partejaràn las mias interrogacions, las mias espiadas o conclusions a l’entorn d’aqueth subjècte en un temps on las classas bilingüas son a s’espelir e la demanda daus pairs de mei en mei presenta.
 
 
 1) L’occitan, gatge d’estudi vertadèir:
 
N’es pas pr’amor qu’una classa es aperada “bilingüa” que los escolans seràn bilingües en seguir. Daubuns se rasseguran en se díser que com lo regent parla en occitan, lo mainatge parlarà. En arribar en classa, me pertoquèri que, d’ensenhar las sciéncias en occitan, n’èra pas pro per utilizar e parlar la lenga.
 
Si volem héder víver la lenga ençò de l’escolan, fau anar mei enlà! La transmission passa per l’escrivut, lo parlar e la legida. Atau com hédem dab lo francés! Sem dens un ensenhament a part egau (mitat occitan, mitat francès), i a donc nada rason de balhar mens d’importància a l’occitan que non pas au francès. 
 
A maugrat d’aquò, pas sovent vesori regents bilingües préner temps per héder un ensenhament de la lenga occitana: fonologia, legida de libes, tribalhs d’escritura, dictada de mots, istòria dau país. Fin finau, tornar balhar au dròlle lo sentit d’una cultura vertadèira, de la sua cultura. Es atau, me sembla, que la legitimitat de transmission va vàder en seguir dens lo cap daus escolans.
 
Trobarà atau lo perqué de l’usar cada jorn dab sons amics, dab la familha, entre eths medish.
 
 
2) Lo resultat d’un ensenhament abracat
 
Quan lo bilingüisme es menat sonque darrèir un ensenhament de sciéncias, d’arts o d’autas competéncias d’estudis escolaris, passar la lenga se harà a mitat. Lo resultat, a còps, balharà que los dròlles son apauruts d’escríver en occitan, de legir en occitan. E ne parlaràn occitan que sonque si lo regent insistís.
 
Èi, desempuish seteme, una navèra classa elementària. Los pairs me venoren véder a la rentrada per me díser que lors mainatges volèvan estancar pr’amor qu’au cap de 7 ans de classa occitana, n’avèvan jamei escrivuts o legit en occitan. Espantada, presentèri totun las tòcas d’ensenhar la lenga occitana e comencèri dens ma classa la fonologia, l’escritura, la legida d’òbras, la descubèrta de la cultura occitana... Los mainatges que, per davant,  ne volèvan pas mei s’engatjar dens l’occitan se botèren a parlar, a me demandar d’escríver tot solets, a escotar istòrias en occitan e a n’en tornar demandar. Aquò vòu plan díser  que los escolans son en demanda vertadèira de “culturacion” e d’identitat e que vòlen aver los indics de que la lenga es viva e “nòbla”: atau es lo ròtle dau professor bilingüe me sembla.