Aimavi pas Charlie-Hebdo. Aquò remonta a 1998. François Cavanna aviá signat un article titolat “Lou biniou fascistou“ ont vomissiá lo sieu òdi pels movements nacionals de l’estat francés. Èra un article tant violent (acusava aquestes movements de faissisme) qu’a l’epòca foguèt denonciat dins lo numèro 83 d’Occitans!, la revista de l’IEO.
 
Mas uèi, quina importància tenon per ieu las opinions de Charlie-Hebdo? Pas cap. Me’n foti qu’un jorn nos malmenèron a nosautres occitans. Tot s’escafa fàcia a l’orror absoluda d’aqueste acte terrorista. Tot. Charlie-Hebdo fasiá son mestièr d’informar, d’illustrar, de se trufar, de denonciar, de provocar, de far rire tanben e sustot. Quand critiqui Charlie-Hebdo per nos aver criticats emplegui lo meteis dreit a la libertat absoluda de consciéncia qu’eles n’èran venguts mèstres dins l’art de la manejar.
 
Al nom d’aquesta libertat de consciéncia e de la necessària libertat de la premsa ieu tanben o disi sens rentenguda: SOI CHARLIE.
 
L’orror absoluda. Assassinar sistematicament totas aquestas personas amb d’armas de guèrra, eles que lor espleit de trabalh èra lo gredon e lo papièr! Totas aquestas pauras victimas segurament an vist la mòrt lor tombar dessús sens cap de pietat. Lo darrièr imatge que lors uèlhs an vistes es lo de l’òdi. De braves gents. De monde qu’aimavan la vida. De monde que lor ora de despartir èra pas encara arribada.

 
De questions
 
Qué se passarà ara al reialme de França? Pujarà l’òdi contra los musulmans? Pujarà la dreita francista e faissista? Pujarà la manmesa de l’estat sus las libertats individualas? Segurament que òc. Veirem ben. Mas soi pas optimista. M’imagini l’ànsia que se devon far la màger part dels musulmans d’ençò nòstre, a se demandar quin avenidor de repression sociala França lor reserva. Vòli servar a l’esperit, ja que per ieu es una realitat que vivi dins ma vida, que la màger part dels musulmans del país son de braves gents e que coma ieu, coma nosautres, son orrificats per aquesta tragèdia. E sustot cresi que finalament dins aquesta tragèdia coma la vivèm i a pas cap de musulmans o de non-musulmans. I a sonque d’èssers umans que son estats tocats e nafrats. Cadun ten paur e la paur ten pas cap de religion.
 
Aprèp la paur venon tanben las questions. Soi estat estomagat d’aprendre de la boca del president francés Hollande qu’un brave nombre d’accions terroristas son estadas desjogadas pels servicis secrets franceses aquestas darrièras setmanas. Es surrealista que lo cap de l’estat nos informe d’aquò lo jorn que d’innocents se fan maselar. Ben segur los servicis secrets que devon trabalhar dins lo secret. Mas enfin, del moment que la seguretat de las populacions es en perilh tenem lo dreit de n’èsser informats! Perqué nos an pas dit que lo risc terrorista èra imminent? Perqué nos an daissats dins l’ignorància d’un subjècte tant important coma la nòstra seguretat fisica immediata. Es d’autantmai incomprensible quand per de simplas questions de perilh de canicula l’estiu o de tausses nauts de pollucion, i a un avertiment general de las populacions. Per un perilh de terrorisme i auriá res de previst? Perqué aquesta opacitat volguda? Se n’i a, quinas son las mesuras presas pels servicis de seguretat dempuèi l’afar Mohammed Merah qu’ensagnosiguèt Occitània? Se n’i a, quinas son las mesuras concretas presas per lutar contra los joves que se’n van aprendre las tecnicas de comando e del terrorisme al jihadistan e tòrnan aquí completament encapbordits e lèstes a passar a l’accion? E cossí son evaluadas aquestas mesuras e quina eficacitat tenon?

 
L’unitat del còr, pas la de l’estat
 
Los occitans, coma sòcis d’una nacion millenària, portaira de la civilizacion de paratge, coma vesins  de França devem portar tota la nòstra simpatia, tot lo nòstre còr, tota la nòstra sensibilitat umana e tota la nòstra compassion a la nacion francesa. Coma europèus totes dos partatjam una meteissa pena, un meteis dòl e aquò sens cap de restriccion. Nòstra solidaritat umana es totala. Mas fòrts de nòstra generositat i a pas cap de rason de dintrar dins lo jòc propagandista de l’estat que reclama “l’unité nationale”. Nosautres occitans avèm pas besonh de nos júnher a aqueste esquèma per partatjar amb afeccion lo dòl dels franceses. La sinceritat de la compassion nòstra non passa pas per una somission a una demanda d’unitat nacionala francesa que, per tant onorabla que siá pels franceses, es pas l’unitat occitana. Malgrat l’orror d’aquesta situacion a París, l’estat francés coma fonciona demòra nòstre adversari politic. Perqué los occitans deurián respondre positivament a “l’unité nationale” a l’entorn d’un estat e d’un govèrn que nos mespresan?  Çò important, çò en qué cresi es l’unitat de las personas, l’unitat dels umans, l’unitat dels còrs e per aquò far la generositat occitana, coma sempre, es e serà granda. Podem perfieitament far mòstra de la nòstra solidaritat, la nòstra unitat umana sens passar per l’unitat nacionala francista.
 
Es normal qu’aqueste eveniment nos pertòca d’un biais punhent de tant vesina que França nos es. Mas tanpauc nos cal pas doblidar qu’aquesta orror es lo quotidian dins tròp d’endreits dins lo monde e es pas perqué aquò se passa luènh de nosautres que nos en cal desinteressar. Fa tres setmanas 141 mainatges foguèron assassinats dins una escòla de Pakistan jos las balas de jihadistas. Se cal rendre compte qu’aquesta tragèdia aguèt en Occident mens de resson que la fusada qu’aterriguèt  sus la comèta o que las crompetas pel ressopet de Nadal...
 
Anuèit me sentissi devastat de tristum e de dolor. E quitament los vèrses del poèta francés Paul Eluard m’apasiman pas: