Ende quauqu’un que s’interèssa aus mèdias e que’us estudia, ren a pas mès de valor qu’un testimoniatge viscut de l’endehens de la bèstia. Dens lo monde, shens de dobte redusit mes complèxe deus grans mejans de comunicacion de massa, un punt de vista plan plaçat pòt granament ajudar de comprénguer quin tot aquò fonciona, a còps d’un biaish que poderem pas suspectar abans, … e fòrça susprenent.
 
Atau lo jornalista Bruno Masure (imatge) a coneishut la causa de près, vist qu’a presentat lo jornau televizat de TF1 entre 1984 e 1990 e lo de França 2 entre 1990 e 1997. S’i a quauqu’un que’n posca parlar, es plan eth, sustot qu’es coneishut peu hèit que’s desbremba pas james la lenga a casa, com se ditz en çò nòstre.
 
Dens una entrevista ende l’Obs via Rue89, lo presentator conde coma, quan se debanèn los atemptats d’ongan a París, a cresut tornar víver totis l’incresible circ mediatic capvath lo quau passèc en 1995, sia vint ans abans, quan èra la cara de jornau deu ser deu servici public, e se tira pas lo capèth end’ac díser.
 
Ende començar, lo Masure explica que las redaccions de cadenas de televisions te hèn un brave empleadís deu telon ende … pas rénder l’antena abans la concurréncia (TF1 a l’epòca). Es per aquò qu’am avut lo dret au testimoniatge de testimònis qu’avèvan pas vist ren o a la virada deus enviats sus plaça qu’avèvan pas nada informacion navèra o fisabla. Lo presentator se bremba de çò qu’ausiscoc dens l’aurelheta: “Bruno, TF1 contunha son edicion especiala. Doncas, tornas aperar Quedequerò, a l’Hôtel-Dieu, e puèi Aqueste, a la prefectura de polícia.”
 
Resulta ongan: lo divès 9 de genièr, l’imatge fixe d’una estacion servici de Seine-et-Marne que passèc sus totas las cadenas d’informacion lavetz que se debanava pas ren.
 
Dens lo cas de l’ataca deu jornau Charly Hebdo, las informacions se mesclèn tan lèu qu’èra coma de cotuma plan mauaisit d’i comprénguer quauquarren. Los agressors èran cinc a la debuta, puèi quate, dinc a dos per la fin, e aquò depenèva de la cadena e de l’ora. Los sitis “complotistas” de la telaranha an pas besonh d’aquò ende començar suu pic de tirar conclusions de totas sus la version oficiala que “cambia tot lo temps.”
 
S’aquò pòt hè se ríser coma un reportatge deu Petit Journal de Canal+, lo Bruno Masure pensa que los mèdias, dens lor cèrca de sensacionau, acaban lo tribalh començat peus quites terroristas: semenar l’espanta au demiei de la populacion. “En díser qu’i averé avut mès de mòrts la bomba avosse explosat dens lo tunel que non pas suu cai o que los fanatics an solide complicis endacòm mes” comenta lo jornalista.
 
Atau, mercés ad aquò, las tres kalashnikovs deus frairs Kouachi e deu Coulibaly an solide mès engüeishat París que non pas las tonas de bombas alargadas per la Luftwaffe sus Londres entre 1940 e 1944.
 
Dens la corsa a l’informacion, se sap qu’ongan BFM TV a hèit una error qu’a mancat costar la vida aus ostatges de la botiga casher. Lavetz que lo terrorista podèva espiar la cadena mercés a un pòste alucat dens la cramba on èra (Es èth que’us avèva contactats), BFM TV a deishat desfilar un bendèu on èra escrit que monde se trobavan esconuts a la cava! Per astre, Amedi Coulibaly ac vesoc pas.
 
End’acabar, lo Bruno Masure recussa fèrmament (Mon cul! ça ditz) l’argument deu “dever d’informacion” invocat peus mèdias end’excusar lors deliris. La sola rason, ça ditz, es la volontat de gonflar sas parts de mercat, sustot per çò qu’es deus mèdias privats tributaris d’accionaris.
 
E d’acabar, en bon chtimi qu’es, per aquesta formula de Coluche: “Quan òm a pas ren de díser, òm se la clava!”