La tragedia del 7 de genièr passat se pòt pas desseparar d’aquela de Iemèn, a Sanaa, lo meteis jorn, mas qui n’a parlat? (un camion explosat que faguèt una setantenada de mòrts) ni del chaple contunhadís dins lo nòrd de Nigeria. Un còp passada la primièra esmoguda, cal prene sul pic de reculada e d’ample. “Il faut d’abord, çò escriguèt Georges Balandier[1], se libérer des effets de conjoncture dominante et retrouver son autonomie de pensée”.
 
Ja sabem que la barbaria ten pas cap d’edat e pertòca totes los paises. “Il n’y a pas de palme du plus barbare. Tous les peuples ont excellé” çò deplora Francis Pichon[2]. Lo sègle passat demòra pron exemplar en matèrie de barbaria: entre lo genocidi armenian e lo rovandés, doas guerras mondialas menadas per las nacions occidentalas que se disián civilizadas, despleguèron tota la panoplia barbara: masèls, chaples, torturas, deportacions, camps d’embarrament e d’exterminacion. E foguèt al nom de la civilizacion que França menèt d’esperela, tota una tièra d’exaccions contra los indigènas de sas colonias, e los borrèls son estats gaireben totes amnistiats. Atal lo general Aussaresses poguèt morir dins son lièch, fièr coma Artaban d’aver torturat en Argeria, al nom de la grandor de França.
 
La barbaria es totjorn aquela de l’autre. “On construit l’image de l’ennemi à travers l’accusation, voire la certitude, que celui-ci s’est distingué par sa brutalité et par les atrocités qu’il a commises. Pour chaque camp, la guerre est une affaire de civilisation contre la barbarie”, çò explica John Horne a prepaus de la primièra guerra mondiala[3]. Lo sistèma de pensada binària Ben/Mal foncciona fòrt plan, e per parafrasar lo filosòf auvernhat Pascal, vertat aicí/error ailà. E cadun de cridar a l’escòrna contra sa nacion pensada coma universala e sacrada, o contra sa religion pensada tanben coma universala e sacrada. E coma i a pas cap de plaça per dos absoluts, la barbaria crida la barbaria, la guerra respon a la guerra.
 
La barbaria es esencialament un afar d’òmes e de masclum. Fins ara emai se d’unas femnas pòdon èstre caporalizadas. Se prene per Dieu, barbut coma dins los retaules barròcs, o per un dels seus profètas (totes d’òmes), aquí lo jòc e l’enjòc: s’apoderar l’imatge d’un paire autoritari, venjatiu, lèst a eliminar tot autre mascle concurrent. Un mascle que sap pas mai de que far de sa testosterona, envasit per una arcaica pulsion de mòrt. Torturar e tuar en tota impunitat, venir un tuaire en seria en tota legitimitat coma aquò s’apren dins totas las armadas del mond. Dins las annadas setanta, Wilhem Reich[4] analizèt çò que mena al faissisme: “Tu as peur de la vie, petit homme. Tu l’assassineras au nom du “socialisme”, de l’Etat, de l’honneur national, de la gloire de Dieu. Tu n’as pas le courage de penser, petit homme. Tu as peur de la hauteur et de la profondeur”. Se prene per Dieu e tuar en son nom, aquí se trapa la blasfèmia. Se Dieu es tot poderós, li fan pas besonh los adjutòris, e s’es, coma dison, misericordiós, cossí podriá exigir de tuar!
 
E se la religion èra pas qu’una masqueta! Los airals de confrontacion amb lo jihadisme correspondon pron als enjòcs energetics de deman, tant cobejats per los paises occidentals e China: petròli saharian e libian, urani sahelian, metals precioses africans e afgans…  
 
La barbaria es tanben l’expression d’una frustracion sociala. Frustracion del fraire ainat davant sa quita vida crestada d’avenidor, davant l’emancipacion de sas sòrres e dels cabdèts. Frustracion culturala que s’amaga darrièr la religion: ont son passadas la lenga e la cultura d’origina dins un pais que se vòl aquel de la “diversitat” e ont tota comunautat (aquela de l’autre) es desconsiderada, automaticament assimilida a de comunautarisme?
 
D’aquí la necessitat de portar critica sus las nòstras societats e d’afrontar las nòstras responsabilitats: incapacitat cronica de reglar las successivas crisis dichas de banlèga o de barri (situacion de guèto, umiliacions, misèria, caumatge, joventut butada a l’economia illicita), incapacitat internacionala de reglar lo problèma palestinian, viradas militaras internacionalas  “sauvages, coma las qualifica lo filosòf Alain Badiou[5], détruisant des Etats entiers, Yougoslavie, Irak, Lybie, Afghanistan, Soudan, Congo, Mali, Centrafrique…” per i servar los interesses de nòstras multinacionalas.  “L’Occident, çò denóncia Marcel Gauchet[6], est aveugle sur les effets de la mondialisation de l’économie et des moeurs”. L’individualisme ligat a un consumerisme desenat estralha nòstras societats. E cossi èstre pas d’acòrdi amb Regis Debray[7] quora afortís qu’”un supermarché n‘a jamais suffi à faire une communauté”.
 
La barbaria ten doas caras, una vesedoira, aquela de las execucions publicas, e l’autra amagada dins las cavas dels poders e fins al còr d’unas familhas.  Quante monde, dins l’istòria e fins a uèi an pogut assistir a d’execucions sens nombre: ròda, crucifixion, penjament, lenhièr, espelatge, lapidacion, guilhotina, decapitacion, e tot çò demai! Uèi los mejans de comunicacion modèrnes  fan prodèl a la barbaria en la difusar. Mas doblidem pas l’invesibla,  denonciada quora ne vira per Amnesty International. E se França se fa glòria d’aparar los dreches umans, demòra fins ara un dels fabricaires e vendèires d’armas mai importants al mond: l’assassinat per procuracion, majoritariament acceptat per la populacion. 
 
La vesion binària del Ben e del Mal condemna a priori tot airal intermediari de negociacions e de palancas, la mendre talvèra es interdicha. Ne sabem quicòm, los occitans, al considerar la Crosada contra los diches albigeses, l’Inquisicion e las dragonadas. Podem pas ignorar la barbaria conjugada d’un Estat e d’una Glèisa. Sem pas forçats d’èstre totes Charlie nimai de cantar lo cant de guerra de “l’armée du Rhin”, encara mens d’escampar la sang “impura” pel campèstre.
 
François de Bernard[8] propausa uèi que l’Assemblada de las Nacions Unidas apròva lo projècte de “Declaracion universala de la democracia” concebuda per Federico Mayor e Karel Vasak, e presentat al Conselh d’Euròpa lo 8 d’octobre de 2012: “Ce projet répond en effet, sur le fond, aux principaux problèmes soulevés par les évènements des 7, 8 et 9 janvier 2015, et, en particulier, à ceux que l’on peut rassembler sous l’expression de “menaces sur la démocratie”…”