Hasèva un moment que pensavi d’escríver un articlòt suu sionisme e l’identitat josiva, qu’i legishem dins la premsa francesa e internacionala tants mensonges dessús. S’ac avèvi deishat de costat dinc a-s-ara, cèrtas reaccions de jornalistas e politicians aprèp les murtres de Charlie Hebdo / Hyper Cacher m’an fin finala motivat entà passar a l’acte. Avèm tots ausits le prumèr ministre Isralian B. Netanyahu aperar les josieus[1] de França a vénguer s’installar dins lor “hogau nacionau”[2], com avèm tots vist aqueths praubes josieus franceses e tunisians s’anar hèr enterrar en Israèl. En mès d’aquò, avèm pogut legir dins l’editoriau deu quite Jornalet deu 18 de genièr qu’un responsable josieu, en deféner “lo respècte de las identitats diferenciadas de França” defenèva tant las “identitats ebrieva [sic] e musulmana” com “occitana e bretona”[3].
 
Dambe aqueths exemples (e ne poirí citar un hum d’autes), vesem que le mite (antisemita[4] a l’origina, pèi sionista tanben!) d’un pòble josieu caçat de Palestina, escampilhat dins le mond en tot preservar son identitat nacionala, e qu’auré de tornar legitimament sus la tèrra mairala d’Israèl, es tant espandit dins les esperits que le se pòt legir tant dins les mèdias mainstream – mès praquò intellectuaus (LeMonde) – com dins un jornau alternatiu e critic, notadament per las questions deus pòbles e de las culturas minoritàrias (Jornalet). Jornaus que suspècti pas cap d’èster antisemitas pr’aquò, que sia plan le dit; mès me pareish important de botar en lum quauques punts sus la question de l’identitat josiva, entà “esvitar tot amalgama”, coma ac ditz l’expression à la mode.
 
Me permeteré de m’apujar sus las analisas d’un istorian Israelian, Shlomo Sand, dont le libe Com le pòble josieu estoc inventat[5] estoc un best-seller, especialement en Israèl.
 
Dins aqueth obratge hòrt dense, l’autor demòstra que le sionisme s’es inspirat d’un mite antisemita crestian que conta que les josieus de la Crestiantat serén originaris de Palestina, escampilhats en diaspòra pr’amor d’un castigament de Diu pramor qu’aurén tuat Jèsus, donc Diu segon la teologia crestiana (ac aperam le “mite deïcida”[6]). Tanben, nos ensenha qu’aqueth nacionalisme originau se desvelopèc pendent le sègle XIX, sègle de l’invencion deu nacionalisme, ideologia que considèra que la nacion a tostemps existit, quan, segon l’autor, nacion e nacionalisme néishen amassa[7].
 
I aprenguem en fèit que le judaisme, com les autes monoteïsmes, estoc ua religion proselita pendent longtemps, dinc a la victòria sociala e politica deu cristianisme (dambe l’emperator Constantin), le siu gran rivau dins l’empèri roman, e la de l’islam un pòc aprèp, au sègle VIII[8]. Aquò explica perqué trobam mantuas comunitats josivas dins divèrses parçans de la tèrra, dambe noms e “faciès” locaus[9] e non pas ebraics o arameans[10]. La teoria de l’exili deu “pòble” judean[11] a la destruccion deu Temple de Jerusalem es donc faussa (pas cap documents istorics ne pàrlan[12] e, péger, i a d’atestacions de revòltas judeanas en Palestina plan aprèp 70[13]…). Mès a partir deu constantinisme, la comunitats josivas de l’Empèri perdón complètament le drèit de hèr de naus adèptes[14], e pòc a pòc, les caloc mèma víver dins barris e ghettos desparats de la rèsta de la vila, çò qu’afortiscoc l’idèa que se mesclèn pas jamés damb la poblacion locala.
 
Descobrishem tanben que les prumèrs sionistas eths medishes, Ber Bokhorov, Ben Gurion e Yitzak Ben Zvi, defenèvan l’idèa que les descendents vertadièrs deus Judeans èran les Palestinians, convertits majoritàriament a l’islam e au cristianisme, ua petita part estent demorada josiva[15]. Aqueths futurs líders israelians esperàvan, a l’epòca, se mesclar dambe aquera poblacion entà tornar trobar çò que pensàvan èster la lora cultura vertadièra.
 
Que le sionisme estosse ua reaccion a las persecussions (pogroms, anti-dreyfus, shoah), ac podem comprénguer; que permetosse d’exiliar milièrs e milièrs de Palestinians de la lora tèrra entà desculpabilizar Euròpa de la sivas fautas, aquò se pòt pas… o s’auré pas calut poder hèr[16]. Se l’idèa estoc acceptada tant aisidament en Occident, es que le mite —antisemita— de la diaspòra èra plan encapat peus Europèus. E benlèu qu’ac es encara. Çò que bota en lum, es l’incapacitat de las nostas societats de pensar le pluralisme: o ètz catolic-republican-galés-etc…en foncion deu periòde; o ètz d’endacòm mès, pas d’aicí, pas d’en çò noste. En non descontrusir pas hòrt e plan aqueste mite, hasèm la medisha error que les Reis Catolics d’Espanha quan cacèn musulmans e josieus espanhòus deu lor reiaume (les josieus sefaradas contunhan de parlar espanhòu —e pas ebrieu o aramean!— dins la lora comunitat en Turquia, pròva que le ligam dambe la cultura espanhòla èra fòrça més fòrt…). E sabem tot çò qu’i perdón, tant scientificament, com arquitecturalament o artisticament[17]. Le pluralisme, s’es viscut dins la convivéncia[18], es plan sovent a l’origina d’ua civilizacion rica e luminosa.
 
Me pareish essenciau de non contunhar pas de deishar pensar, conscientament, o inconscientament, que les josieus serén un pòble, un ethnos. Çò qu’empacha pas de parlar de culturas josivas dins la mesura on aquestas comunitats, sovent exclusas dins l’istòria, an desvelopat biaisses de víver, de pensar, e a còps de parlar[19], diferents de la cultura dominanta. Mès aqueras culturas son enrasigadas dins la cultura indigèna, e non pas palestiniana (o judeana, o ebraica, o com la volem aperar). Hèn part de l’identitat deu país on víven. Senon, podem pas comprénguer ren de l’istòria de Palestina, mès tanpòc de la nosta!
 
Cau donc plan comprénguer on es le mau: l’antisemitisme es considerar les josieus com estrangèrs. L’antisemitisme es pensar qu’an de tornar d’on vendrén (Israèl), quan le sionisme ensaja de hè pensar le contrari[20]. Le quite antisemitisme es antisemita puishque s’imagina que les josieus serén semitas (es unicament vertat entaus josieus arabis ara), concèpte que caudré melhor aperar judeofobia.
 
Se volem lutar en favor d’ua cultura populara, enrasigada dins la realitat istorica, dobèrta, metissada e plurala, contra l’ideologia ultranacionalista que s’inventa un passat mitologic (la coneishem plan en França), me pensi que seré important de plan comprénguer le cas josieu. La question israelinana es tanben un problèma europèu, occidentau en generau[21]. Pas un afar estrangèr. N’èm a l’origina d’un cèrt biais, tant politicament com ideoligicament.
 
Perque les païses occitans an agut ua istòria rica dambe la diversitat religiosa, perque les militants occitanistas defenen le pluralisme e la convivéncia, perque nos opausam de fèit aus colonialismes e a l’etnocentrisme europèu, perque avem estat e èm encara victimas d’un negacionisme istoric nacionalista, pensi qu’es necessari d’aver las idèas plan claras sus aqueste punt sensible entà comprénguer plan que tot veng d’ua medisha ideologia, d’un medish biais de tornar legir l’istòria e de la cambiar entà balhar pretextes aus fòrts entà carar les més febles: catars, josieus, Palestinians, pòbles e culturas minoritaris, etc…