Opinion
La lucha professionala, descobèrta d’un espòrt non occitan
Introducion
Dins un monde dominat per la FIFA e lo CIO, ont se concep pas un espòrt sens institucions centralizadas per lo “regular”, demòra un espòrt unic que seguís pas aqueles esquèmas e qu’es benlèu lo quatren espòrt mondial (aprèp lo soccer, lo fotbòl american e lo basebòl). Es un espòrt qu’es bravament estrangièr al territòri occitan e que ven de culturas plan diferentas de la nòstra. Lo fach es que pron sovent las personas que lo seguisson o fan sens dire, de vergonha (e los franceses subretot).
Aquel espòrt l’apelam lo “catch”. Dins lo vocabulari tematica de F. Vernet trobam “catch” e “catchaire”, mas aiçí anam emplagar lo tèrme de “Lucha professionala” (professional wrestling) o de “Lucha liura” (Lucha libre, ven del castelhan, mas es passat tanben dins la meteissa forma dins lo vocabulari american). La causida d’aqueles tèrmes a mantunas rasons, mas nos servirà subretot aiçí a far la distincion dintre dos estilses de practica.
La lucha professionala es un espòrt de combat, que se debana dins un ring carrat, mas qu’a pas cap de competicion. Cossí?
Perque la resulta de cada combat es decidida a l’avança e en secret. “Mas es farlabicat!” me cridaretz e “Òc-ben!” serà ma responsa, e ajustarai que justament es dins aquela farlabica qu’aquel espòrt troba tot son vam e son interés.
Per nosautres, que sèm acostumats als espòrts ont l’espròva/la competicion deu permetre de designar un venceire blos e legitim qu’es alara “lo melhor”, tot aquò pòt èsser estranh. Comprendretz alara que dins la lucha es pas tant la victòria que compta que la performança dels luchaires e la teatralizacion del combat.
L’organizacion d’un combat
Los combats prenon plaça dins un espectacle. La règla màger es simpla: cada luchaire deu véncer son adversari en lo metent pel sòl, amb las doas espatlas aplatussadas sul ring, duscas a un “compte de tres” d’un arbitre. Los luchaires se fan alara de presas de lucha, se meton tusts e patacadas per far tombar l’autra.
Mas en fach lo combat es teatralizat. Los luchaires jògan de personatges e las patacadas que se meton son fictivas. Se vei, mas cadun jòga lo jòc: lo que met lo tust (deu semblar a l’encòp extraordinari mas realista …), lo que lo recep (deu ”vendre” lo còp en jogant l’impacte), e lo public que far mina d’o créser. Los luchaires devon alara bastir un combat que deu espantar (de paur e de jòia) lo public e balhar aital a la victòria un caractèr epic. Lo public ven per èsser espantat, causa que l’intelectual francés Roland Barthes, dins sas “Mythologies” modèrnas, tre las annadas cinquantas aviá plan comprés. La participacion del public al combat amb d’encoratjaments es cerdada. Aital lo public fa partida del jòc teatral. Li cal pas demorar plan tranquil sus sa cadièra.
Aquel espòrt es organizat seguent doas règlas tacitas (son pas escrichas enluòc!) dintre los luchaires e lo public.
La primièra, es lo ròtle dels luchaires. Cada luchaire a son personatge qu’el se bastís a dicha de sos combats e de sos fans. Mas cada luchaire a tanben un ròtle: pòt èsser “Face” o “Heel” . Un combat de lucha se passa dins 98% dels cases dintre al mens un “face” contra un “heel”.
Lo “Face” es en fach l’eròi. Incarna lo ben, las bonas valors. Se batrà dins sos combats per defendre la “justícia” (que pòt èsser diferenta de la morala). Seguirà totjorn las règlas, e se batrà duscas a n’en pus téner.
“The Heel” es un tèrme qu’a mantunas significacions en anglés. Se revira en “talon”, d’una cauçadura o de mesura per exemple, mas pas aíçi. Es interessant de notar qu’es la lucha professionala qu’a cambiat la significacion d’aquel mot dins l’usatge american. “The heel” es lo “salòp”. Incarna la falsetat. Se bat pas que per son interés o per de marridas rasons (coma desonorar qualqu’un). Anarà duscas a trucar per ganhar, o aurà pas vergonha de far pròva de caponariá en fugissent s’arriba pas a sa fin.
La segonda règla qu’es la mai tradicionala es la del “kayfabe” (aquel mot existís pas dins los diccionaris angleses), qu’es demorada secreta del public duscas a la annadas 1980. Aquela règla enebís a cada luchaire de sortir de son personatge davant qualqu’un. Lo jòc teatral deu demorar intacte duscas a la fin de l’espectacle, mas pòt durar endacòm mai (pendent una entrevista televisada per exemple), o tota sa vida (n’i a!). En america del nòrd (Canada/Estats-Units) aquela règla es mens fòrta que dins la lucha liura ont los luchaires an pas totes lo dreit de dire la lor identitat vertadièra o de mostra lor cara jos lor masqueta.
Doncas dins la lucha tot es fals. E subretot la falsetat e la demesura son portadas en primièra linha del jòc teatral. Lo combat (moment de performanças fisicas vertadièras ont los tuts, se son falses, demòran dangeroses pels luchaires) es pas que la consecracion d’una rivalitat bastida artificialament a l’entorn de sicuts que pòdon far polemica dins la societat o que pòdon èsser simplament bestià. Mas subretot, amb lo “kayfabe” e amb totes los luchaires e las còlas a l’entorn que sortisson pas de sos personatges (los managèrs, los cameramans, los comentators, e duscas als presidents vertadièrs de las promocions de lucha venon a jogar de ròtles teatrals!) sabèm pas jamai ont s’arrestan las colissas! Coma los luchaires an besonh de fans dins lo public per bastir sos carrièras, e qu’aquel espòrt bastiguèt de colissas sens fin, lo monde entièr deven lor scèna de teatre… Se servisson de la demesura d’un biais otrancièr per trapar l’atencion dels fans, d’un fum d’emfasi de còps un pauc kitsch, e cada novèla nuèch de lucha deven, seguents los comentators subreactius e complices, la “mai espantanta nuèch qu’an jamai vista”.
Tot es fals, mas lo dangièr de l’espròva fisica dintre los dos luchaires demòra. Cadun deu se coneisser e aver una fisança totala dins l’autra. Per que las presas de lucha, se son adaptadas per pas nafrar, demòran dangierosas per lo que las recèbon se son mancadas…
La lucha dins lo monde
Lo monde de la lucha s’espandís sus tres culturas màgers. A l’origina, ven de las culturas d’america centrala e sud (Mexic, Brasil, Porto Rico), puèi passèt en america del nòrd ont devenguèt tanben un espòrt tradicional mas dins un estil diferent. L’estil del sud demorèt la lucha libre, amb de personatges mai fantastics, un fum de masquetas, de vestits mai mirgalhats, e un estil de combat mai tecnic e aerian. En america del nòrd l’estil devenguèt mai diferent, amb un estil de combat que se ditz lo d’un “brawler”, tot en fòrça, los pès sus tèrra, amb de vestits mai sòbris. Un autra tèrren de la lucha es lo del japon ont pensi (soi pas segur) que la lucha foguèt portada dins aquel país aprèp la segonda guèrra mondiala amb la preséncia americana sul sòl japonés (coma pel football american e lo baseball que son plan jogats al japon). Al japon se mesclèt amb los elements de la cultura tradicionala del país, mas l’estil japonès de la lucha, s’es unic, sembla aver mai recebut de l’eretatge de la lucha libre (a tanben un estil aerian, amb de masquetas e de vestits mirgalhats, mas dins un estil mai de cultura japonesa, aquela mudacion culturala es incredibla). Ai pas léser de presentar l’anglatèrra e las isclas samoanas qu’an tanben des tradicions de lucha unicas e plan importantas.
Per far de lucha avètz besonh pas que d’un ring, d’un amic que coneissètz plan, e d’un public (al contrari del fotbòl, i pòt pas aver de combat sens public – es un espectacle). Es tot. Avètz pas besonh de préner una carta de licéncia per que existís pas de “federacions nacionalas” de lucha. Son en fach de companias independentas a but lucratiu qu’organizan los espectacles e que fan venir los luchaires. Pron sovent, la companias (se parla de “promocion”) passan un contracte amb un luchaire per que trabalhe per eles per una durada cortèta (lo CDI existís pas dins aquel mestièr).
A l’ora d’ara, cada cultura a una promocion mai granda que las autras. En america del nòrd avèm la WWE (World wrestling entertainment – notatz la demesura dins lo nom). Qu’es benlèu la mai importanta compania de lucha americana (nòrd e sud), sos espectacles son retrasmeses sus las cadènas de television del monde entièr. Al Mexic se tròba l'AAA (Asistencia Asesoría y Administración – se ditz tanben la “Mejor lucha libre del mundo” - demesura…), e al Japon avèm la NJPW (New Japan Pro Wrestling). Mas a costat d’aquelas companias màgers existon dins cada país un fum de companias mai pichonas e independentas.
Lo rapòrt dintre la lucha, son public e la societat
Es vertadièrament lo public que causís qual luchaire vòl véser lo mai. Es per aquò que la carrièra d’un luchaire es seriosament ligada als encoratjaments del public. Al contrari del oliganisma o de çò que se passa regularament dins lo fotbòl, i pòt aver una vertadièra desseparacion del public per un luchaire o per un autra sens que i aja de violéncia. Mas la desseparacion la mai costumièra es dintre lo public e la promocion de lucha quand ela causís pas de far avançar lo luchaire favorit sul davant de la scèna. Las promocions pòdon tanben jogar sus las frustracions del public en dintrant dins un ròtle d’oprimeire que los luchaires “face” devon alara combatre. La lucha professionala es biaissuda per manténer una linha fosca dintre la realitat e lo jòc teatral.
Aital, se troba que l’eròi lo mai aimat incarna alara las valors la mai importantas pel public. Lo monde de la lucha es aital un pichon miralh de la societat, e las promocions jògan sus aquò.
Dins las annadas setantas, al Mexic, El Santo, un luchaire legendària, representava la lucha dels pòbles americans contras las màfias e los governaments marrits. Al meteis moment, en california, Gorgeous Georges jogava lo ròtle d’un “heel” invencible que representava dins son personatge la superficialitat del monde hollywoodian. A New York, Bruno Sammartino èra un “face” que representava las valors de las comunautats italianas immigradas plan nombrosas dins aquela partida del país.
Dins las annadas 80, e de l’america de Reagan e del paire Bush, l’eròi de la lucha nòrd-americana es Hulk Hogan. Hulk Hogan es un eròi moralisator, que representava l’america fòrta que pren sas vitaminas cada matin. Un eròi tot en fòrça (e en steroïds) e invencible que pendent la primièra guèrra d’Irak se batrà contra l’Iron Sheik e Sergent Slaughter.
Dins las annadas 90, dins un movement de cultura rock-pop mesclada de liberalisme corporatista, l’eròi deven Steve Austin, qu’incarna lo pòble que se lèva contra lo poder dels patrons tirans (ròtle jogat en persona per lo president de la WWE, qu’èra vertadièrament son patron). Que se lèva contra l’arrogança dels nascuts witha silver spoon in hand (aquò èra lo personatge jogat per The Rock, un ex luchaire plan famós encara).
Aprèp los eveniments de 2001, e encara a l’ora d’ara, l’eròi es John Cena, una mèna de superman, leial, plen de vam, que defend la veusa e l’orfanèl sens se daissar far.
Uèi los eròis càmbian encara
Encara coma un miralh de la societat lo public causís de mai en mai de joves luchaires talentuoses qu’arriban vertadièrament pas a aver la reconeissença e la fisança de las promocions màgers qu’aiman mai metre en davant de luchaires mai vièlhs de las generacions passadas (coma The Rock, Batista, Hulk Hogan etc). Aqueles joves, coma CM Punk, Daniel Bryan, Antonio Cesaro, Dolph Ziggler, Sami Zayn aka El Generico, Colt Cabana, Drew Galloway etc… mai talentuoses que los ancians, demòran sovent dins l’ombra d’aqueles vièlhs que vòlon pas préner la retirada. Las promocions màgers an paur d’investir dins eles, e mai quand son bravament seguits pel public.
Al sud dels Estats Units, l'AAA montèt al mes de setembre una promocion novèla amb l’ajuda del realisator de film Roberto Rodriguez. Aquela promocion, la Lucha Underground, s’adreiça a totes los immigrants castelhanofònes que son passats en California, Arizona, e Texas. Lo tèma d’aquela promocion es de prepausar un espectacle de lucha liura amb de luchaires qu’incarnan de personatges qu’auriàn tanben fugit Mexicò per trapar fortuna o exprimir lors competéncias, mas que tomban dins un monde de violéncia e de clandestinitat.
Conclusion.
Lo monde de la lucha pòt pas agradar tot lo monde. Cal d’en primièr se daissar portar pel jòc teatral, e mai s’es totjorn volontàriament demesurat, çò que pòt nos destorbar per que en euròpa avèm una morala ont l’espòrt deu èsser blos (sens farlabica). Mas la lucha es un exemple d’un espòrt que s’es bastit sus l’apòrt d’un fum de culturas e que daissa una plaça màger a l’espectacle amb un mesa en scèna de la performança fisica. I auriá un fum de causas a dire en mai, coma sus la simbolica rica, la ritualisacion e lo ritme mesurat qu’aquel espòrt seguís, o encara la situacion òrra de las luchairises. Coma disiá qualqu’un: The world is fake, wrestling is real.
Dins un monde dominat per la FIFA e lo CIO, ont se concep pas un espòrt sens institucions centralizadas per lo “regular”, demòra un espòrt unic que seguís pas aqueles esquèmas e qu’es benlèu lo quatren espòrt mondial (aprèp lo soccer, lo fotbòl american e lo basebòl). Es un espòrt qu’es bravament estrangièr al territòri occitan e que ven de culturas plan diferentas de la nòstra. Lo fach es que pron sovent las personas que lo seguisson o fan sens dire, de vergonha (e los franceses subretot).
Aquel espòrt l’apelam lo “catch”. Dins lo vocabulari tematica de F. Vernet trobam “catch” e “catchaire”, mas aiçí anam emplagar lo tèrme de “Lucha professionala” (professional wrestling) o de “Lucha liura” (Lucha libre, ven del castelhan, mas es passat tanben dins la meteissa forma dins lo vocabulari american). La causida d’aqueles tèrmes a mantunas rasons, mas nos servirà subretot aiçí a far la distincion dintre dos estilses de practica.
La lucha professionala es un espòrt de combat, que se debana dins un ring carrat, mas qu’a pas cap de competicion. Cossí?
Perque la resulta de cada combat es decidida a l’avança e en secret. “Mas es farlabicat!” me cridaretz e “Òc-ben!” serà ma responsa, e ajustarai que justament es dins aquela farlabica qu’aquel espòrt troba tot son vam e son interés.
Per nosautres, que sèm acostumats als espòrts ont l’espròva/la competicion deu permetre de designar un venceire blos e legitim qu’es alara “lo melhor”, tot aquò pòt èsser estranh. Comprendretz alara que dins la lucha es pas tant la victòria que compta que la performança dels luchaires e la teatralizacion del combat.
L’organizacion d’un combat
Los combats prenon plaça dins un espectacle. La règla màger es simpla: cada luchaire deu véncer son adversari en lo metent pel sòl, amb las doas espatlas aplatussadas sul ring, duscas a un “compte de tres” d’un arbitre. Los luchaires se fan alara de presas de lucha, se meton tusts e patacadas per far tombar l’autra.
Mas en fach lo combat es teatralizat. Los luchaires jògan de personatges e las patacadas que se meton son fictivas. Se vei, mas cadun jòga lo jòc: lo que met lo tust (deu semblar a l’encòp extraordinari mas realista …), lo que lo recep (deu ”vendre” lo còp en jogant l’impacte), e lo public que far mina d’o créser. Los luchaires devon alara bastir un combat que deu espantar (de paur e de jòia) lo public e balhar aital a la victòria un caractèr epic. Lo public ven per èsser espantat, causa que l’intelectual francés Roland Barthes, dins sas “Mythologies” modèrnas, tre las annadas cinquantas aviá plan comprés. La participacion del public al combat amb d’encoratjaments es cerdada. Aital lo public fa partida del jòc teatral. Li cal pas demorar plan tranquil sus sa cadièra.
Aquel espòrt es organizat seguent doas règlas tacitas (son pas escrichas enluòc!) dintre los luchaires e lo public.
La primièra, es lo ròtle dels luchaires. Cada luchaire a son personatge qu’el se bastís a dicha de sos combats e de sos fans. Mas cada luchaire a tanben un ròtle: pòt èsser “Face” o “Heel” . Un combat de lucha se passa dins 98% dels cases dintre al mens un “face” contra un “heel”.
Lo “Face” es en fach l’eròi. Incarna lo ben, las bonas valors. Se batrà dins sos combats per defendre la “justícia” (que pòt èsser diferenta de la morala). Seguirà totjorn las règlas, e se batrà duscas a n’en pus téner.
“The Heel” es un tèrme qu’a mantunas significacions en anglés. Se revira en “talon”, d’una cauçadura o de mesura per exemple, mas pas aíçi. Es interessant de notar qu’es la lucha professionala qu’a cambiat la significacion d’aquel mot dins l’usatge american. “The heel” es lo “salòp”. Incarna la falsetat. Se bat pas que per son interés o per de marridas rasons (coma desonorar qualqu’un). Anarà duscas a trucar per ganhar, o aurà pas vergonha de far pròva de caponariá en fugissent s’arriba pas a sa fin.
La segonda règla qu’es la mai tradicionala es la del “kayfabe” (aquel mot existís pas dins los diccionaris angleses), qu’es demorada secreta del public duscas a la annadas 1980. Aquela règla enebís a cada luchaire de sortir de son personatge davant qualqu’un. Lo jòc teatral deu demorar intacte duscas a la fin de l’espectacle, mas pòt durar endacòm mai (pendent una entrevista televisada per exemple), o tota sa vida (n’i a!). En america del nòrd (Canada/Estats-Units) aquela règla es mens fòrta que dins la lucha liura ont los luchaires an pas totes lo dreit de dire la lor identitat vertadièra o de mostra lor cara jos lor masqueta.
Doncas dins la lucha tot es fals. E subretot la falsetat e la demesura son portadas en primièra linha del jòc teatral. Lo combat (moment de performanças fisicas vertadièras ont los tuts, se son falses, demòran dangeroses pels luchaires) es pas que la consecracion d’una rivalitat bastida artificialament a l’entorn de sicuts que pòdon far polemica dins la societat o que pòdon èsser simplament bestià. Mas subretot, amb lo “kayfabe” e amb totes los luchaires e las còlas a l’entorn que sortisson pas de sos personatges (los managèrs, los cameramans, los comentators, e duscas als presidents vertadièrs de las promocions de lucha venon a jogar de ròtles teatrals!) sabèm pas jamai ont s’arrestan las colissas! Coma los luchaires an besonh de fans dins lo public per bastir sos carrièras, e qu’aquel espòrt bastiguèt de colissas sens fin, lo monde entièr deven lor scèna de teatre… Se servisson de la demesura d’un biais otrancièr per trapar l’atencion dels fans, d’un fum d’emfasi de còps un pauc kitsch, e cada novèla nuèch de lucha deven, seguents los comentators subreactius e complices, la “mai espantanta nuèch qu’an jamai vista”.
Tot es fals, mas lo dangièr de l’espròva fisica dintre los dos luchaires demòra. Cadun deu se coneisser e aver una fisança totala dins l’autra. Per que las presas de lucha, se son adaptadas per pas nafrar, demòran dangierosas per lo que las recèbon se son mancadas…
La lucha dins lo monde
Lo monde de la lucha s’espandís sus tres culturas màgers. A l’origina, ven de las culturas d’america centrala e sud (Mexic, Brasil, Porto Rico), puèi passèt en america del nòrd ont devenguèt tanben un espòrt tradicional mas dins un estil diferent. L’estil del sud demorèt la lucha libre, amb de personatges mai fantastics, un fum de masquetas, de vestits mai mirgalhats, e un estil de combat mai tecnic e aerian. En america del nòrd l’estil devenguèt mai diferent, amb un estil de combat que se ditz lo d’un “brawler”, tot en fòrça, los pès sus tèrra, amb de vestits mai sòbris. Un autra tèrren de la lucha es lo del japon ont pensi (soi pas segur) que la lucha foguèt portada dins aquel país aprèp la segonda guèrra mondiala amb la preséncia americana sul sòl japonés (coma pel football american e lo baseball que son plan jogats al japon). Al japon se mesclèt amb los elements de la cultura tradicionala del país, mas l’estil japonès de la lucha, s’es unic, sembla aver mai recebut de l’eretatge de la lucha libre (a tanben un estil aerian, amb de masquetas e de vestits mirgalhats, mas dins un estil mai de cultura japonesa, aquela mudacion culturala es incredibla). Ai pas léser de presentar l’anglatèrra e las isclas samoanas qu’an tanben des tradicions de lucha unicas e plan importantas.
Per far de lucha avètz besonh pas que d’un ring, d’un amic que coneissètz plan, e d’un public (al contrari del fotbòl, i pòt pas aver de combat sens public – es un espectacle). Es tot. Avètz pas besonh de préner una carta de licéncia per que existís pas de “federacions nacionalas” de lucha. Son en fach de companias independentas a but lucratiu qu’organizan los espectacles e que fan venir los luchaires. Pron sovent, la companias (se parla de “promocion”) passan un contracte amb un luchaire per que trabalhe per eles per una durada cortèta (lo CDI existís pas dins aquel mestièr).
A l’ora d’ara, cada cultura a una promocion mai granda que las autras. En america del nòrd avèm la WWE (World wrestling entertainment – notatz la demesura dins lo nom). Qu’es benlèu la mai importanta compania de lucha americana (nòrd e sud), sos espectacles son retrasmeses sus las cadènas de television del monde entièr. Al Mexic se tròba l'AAA (Asistencia Asesoría y Administración – se ditz tanben la “Mejor lucha libre del mundo” - demesura…), e al Japon avèm la NJPW (New Japan Pro Wrestling). Mas a costat d’aquelas companias màgers existon dins cada país un fum de companias mai pichonas e independentas.
Lo rapòrt dintre la lucha, son public e la societat
Es vertadièrament lo public que causís qual luchaire vòl véser lo mai. Es per aquò que la carrièra d’un luchaire es seriosament ligada als encoratjaments del public. Al contrari del oliganisma o de çò que se passa regularament dins lo fotbòl, i pòt aver una vertadièra desseparacion del public per un luchaire o per un autra sens que i aja de violéncia. Mas la desseparacion la mai costumièra es dintre lo public e la promocion de lucha quand ela causís pas de far avançar lo luchaire favorit sul davant de la scèna. Las promocions pòdon tanben jogar sus las frustracions del public en dintrant dins un ròtle d’oprimeire que los luchaires “face” devon alara combatre. La lucha professionala es biaissuda per manténer una linha fosca dintre la realitat e lo jòc teatral.
Aital, se troba que l’eròi lo mai aimat incarna alara las valors la mai importantas pel public. Lo monde de la lucha es aital un pichon miralh de la societat, e las promocions jògan sus aquò.
Dins las annadas setantas, al Mexic, El Santo, un luchaire legendària, representava la lucha dels pòbles americans contras las màfias e los governaments marrits. Al meteis moment, en california, Gorgeous Georges jogava lo ròtle d’un “heel” invencible que representava dins son personatge la superficialitat del monde hollywoodian. A New York, Bruno Sammartino èra un “face” que representava las valors de las comunautats italianas immigradas plan nombrosas dins aquela partida del país.
Dins las annadas 80, e de l’america de Reagan e del paire Bush, l’eròi de la lucha nòrd-americana es Hulk Hogan. Hulk Hogan es un eròi moralisator, que representava l’america fòrta que pren sas vitaminas cada matin. Un eròi tot en fòrça (e en steroïds) e invencible que pendent la primièra guèrra d’Irak se batrà contra l’Iron Sheik e Sergent Slaughter.
Dins las annadas 90, dins un movement de cultura rock-pop mesclada de liberalisme corporatista, l’eròi deven Steve Austin, qu’incarna lo pòble que se lèva contra lo poder dels patrons tirans (ròtle jogat en persona per lo president de la WWE, qu’èra vertadièrament son patron). Que se lèva contra l’arrogança dels nascuts witha silver spoon in hand (aquò èra lo personatge jogat per The Rock, un ex luchaire plan famós encara).
Aprèp los eveniments de 2001, e encara a l’ora d’ara, l’eròi es John Cena, una mèna de superman, leial, plen de vam, que defend la veusa e l’orfanèl sens se daissar far.
Uèi los eròis càmbian encara
Encara coma un miralh de la societat lo public causís de mai en mai de joves luchaires talentuoses qu’arriban vertadièrament pas a aver la reconeissença e la fisança de las promocions màgers qu’aiman mai metre en davant de luchaires mai vièlhs de las generacions passadas (coma The Rock, Batista, Hulk Hogan etc). Aqueles joves, coma CM Punk, Daniel Bryan, Antonio Cesaro, Dolph Ziggler, Sami Zayn aka El Generico, Colt Cabana, Drew Galloway etc… mai talentuoses que los ancians, demòran sovent dins l’ombra d’aqueles vièlhs que vòlon pas préner la retirada. Las promocions màgers an paur d’investir dins eles, e mai quand son bravament seguits pel public.
Al sud dels Estats Units, l'AAA montèt al mes de setembre una promocion novèla amb l’ajuda del realisator de film Roberto Rodriguez. Aquela promocion, la Lucha Underground, s’adreiça a totes los immigrants castelhanofònes que son passats en California, Arizona, e Texas. Lo tèma d’aquela promocion es de prepausar un espectacle de lucha liura amb de luchaires qu’incarnan de personatges qu’auriàn tanben fugit Mexicò per trapar fortuna o exprimir lors competéncias, mas que tomban dins un monde de violéncia e de clandestinitat.
Conclusion.
Lo monde de la lucha pòt pas agradar tot lo monde. Cal d’en primièr se daissar portar pel jòc teatral, e mai s’es totjorn volontàriament demesurat, çò que pòt nos destorbar per que en euròpa avèm una morala ont l’espòrt deu èsser blos (sens farlabica). Mas la lucha es un exemple d’un espòrt que s’es bastit sus l’apòrt d’un fum de culturas e que daissa una plaça màger a l’espectacle amb un mesa en scèna de la performança fisica. I auriá un fum de causas a dire en mai, coma sus la simbolica rica, la ritualisacion e lo ritme mesurat qu’aquel espòrt seguís, o encara la situacion òrra de las luchairises. Coma disiá qualqu’un: The world is fake, wrestling is real.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#5 Chau Laurenç, per "branco" coma se ditz lains l'Esterèu, m'estonariá que siaja la mèma origina, pasmens cu sap, tacharai moien de veire e ne tornarem charrar se vòs ;-)
#6 Disiás : "la lucha pòt pas èsser occitana"...
A la diferéncia d'espòrts codifiats alh nivèl internacionau e fats delh mèma mòtle, quand avèm de formas de lutas delh nòstre, emb de noms occitans, de règlas que an coneissut una evolucion particulara e lònja dins un caire occitan, aicí Provença, me sembla que podèm parlar sens vergonha de luta occitana (o locha provençala), las particularitats emoquò l'istòria son pron fòrtas per aquò.
Ai mes tornar lo nas dins tot aquò e s'ai d'infos interessantas las farai conéisser segur !
Grandmercé per aquestes comentaris.
- Lo Brancai.
Grandmercé perque coneissiái pas aquela practica. Seriá, de segur, plan interessant de far un article sus aquò, aiçí sul Jornalet.com, aprèp la bastida d'una recèrca. Pensi que vau m'i botar, de prèp o de luènh. Es per aquò que s'avètz d'autras ressorsas d'informacions aquò m'interessa.
Aprèp, per èsser franc, me dobtavi (mas sens o saber) que i auriá degut aver una mena de lucha dins notre país. Perque en frança, dins las annadas cinquanta, i aviá encara de la lucha professionala francesa retrasmesa a la television (a mièja nuèit). Ma maire me contava que mon grand mairal seguissiá los matches del "Petit Prince", qu'èra un luchaire francés. Lo personatge del "Bourreau de Betune" es tanben un pauc demorat dins las memòrias.
Pensi que la lucha professionala, fa partida de las causas, de las practicas socialas (per pas dire "tradicions") que se son perdudas, coma mantunas, en occitània, mas en frança tanben (e benlèu subretot). La lucha professionala, lo "catch", es un espòrt bravament popular, que conten totjorn, dins los costat "Espectacle", una partida de farça (la lucha deu agradar). E aquò, la societat françesa valorisa pas talament la "farça", subretot qu'an es populara (pas quand es borgesa - pensi al "vaudeville" o lo "theatre de boulevard").
- La lucha pòt pas èsser "occitana".
Aquò's mon punt de vista. Me calriá escriure un autra article descriptiu sus la lucha professionala per explicitar aquela posicion. Mas l'idèia principala es que la lucha professionala es vertadièrament un espòrt ont l'idèia de nacionalitat pòt pas s'i estacar plan. Los luchaires, sobretot las novèlas generacions, viatjan per apréner d'autras tecnicas, e las tradicions de lucha se mesclan per formar un "fons comun" partejat. Es perque s'avèm perdut un practica de lucha, per ieu, amb perdut un ligam amb lo monde entièr.
Guilhèm Thomàs
#2 Excellent. D'aquí l'expression "Espècia de Brancaci!" per parlar de qualqu'un qu'es un falabrac nerviós.
Al revenge, quora se ditz qu'un es "una branca", penses que vendria d'aiçò?
Mercés e òsca per aqueste article apassionant e fòrça ben documentat.
La luta/lucha/locha se practica(va) en Provença, coma la famosa "locha libra", lo brancai, etc.
L'i a una tradicion marciala dins de caires d'Occitània qu'es encara mau coneissuda, e que malerosament es estada manjada per las federacions francesas (baston, cana, lucha, etc.)
Segurament quaucòm de faire...!
Veire çai-sota, los noms occitans son en generau mantenguts :
http://fr.wikipedia.org/wiki/Brancaille
http://pankration.chez-alice.fr/
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari