Opinion
L’òme: una fòrça geofisica
A la debuta de l’annada, voliá contunhar l’interessant debat sus los liams entre l’òme e la natura. Quauquaren d’essenciau segon ieu. Malaürosament, l’actualitat me faguet chanjar de subjecte. Adonc, un mes après, i tòrne.
Gabrièl Balloux reagisset en decembre a nòstra discussion en comentaris de mon article de novembre. Vouguet nos mostrar que se podiá pas separar òme e natura, e que l’accion umana era finalament pas talament diferenta de l’accion de los autres animaus. De segur, sei pas d’accòrd coma ilh. Efectivament, l’òme fai partida de la natura. Mas regete categoricament las comparasons fachas entre nòstra espécia e, per exemple, las formics. Per poder mielhs compréner l’esséncia de l’activitat umana e son impacte, nos fau chanjar de biais de pensar.
Podem pas mai opausar l’umanitat, que seriá artificiala, fòra-natura, e la natura. Observam nòstra planeta: se pòt divisar en grandas esferas. Quo es daus grands ensembles a las proprietats sufisament omogenas e distinctas per èsser individualizadas. Avem:
Per quela antroposfera, las autras esferas son nonmàs de las ressorsas. E mai, son foncionament es linear pusleu que ciclic: per exemple l’energia es consumida e pas transferada e transformada. Los cicles biogeochimics i son inclús e mai o mens organizats. Entau, 8% de la plueja que tomba sus França se retròba dins lo cicle antropic de l’aiga (usatge domestic, agricòla o industriau).
L’impacte de l’èsser uman sus lo foncionament de l’ecosistema terrestre es considerable e unic dins lo monde viu. E mai si fasem partida de la biosfera sem mai qu’una espécia animala. Sem tanben una fòrça geofisica.
Gabrièl Balloux reagisset en decembre a nòstra discussion en comentaris de mon article de novembre. Vouguet nos mostrar que se podiá pas separar òme e natura, e que l’accion umana era finalament pas talament diferenta de l’accion de los autres animaus. De segur, sei pas d’accòrd coma ilh. Efectivament, l’òme fai partida de la natura. Mas regete categoricament las comparasons fachas entre nòstra espécia e, per exemple, las formics. Per poder mielhs compréner l’esséncia de l’activitat umana e son impacte, nos fau chanjar de biais de pensar.
Podem pas mai opausar l’umanitat, que seriá artificiala, fòra-natura, e la natura. Observam nòstra planeta: se pòt divisar en grandas esferas. Quo es daus grands ensembles a las proprietats sufisament omogenas e distinctas per èsser individualizadas. Avem:
— la litosfera, l’ensemble dau substrat solide a la surfàcia daus continents mai au fond daus oceans;
— l’idrosfera: l’aiga sus Terra quau que siá sa forma (solida, liquida o gasosa);
— l’atmosfera: una cocha de gas a la surfàcia de la Terra
— la biosfera: l’ensemble daus èssers vius (òme comprés).
Mas per’mor de l’activitat umana, de son pes sus lo foncionament de las diferentas esferas citadas, devem considerat lo biotòp uman coma una esfera de mai: l’antroposfera.— l’idrosfera: l’aiga sus Terra quau que siá sa forma (solida, liquida o gasosa);
— l’atmosfera: una cocha de gas a la surfàcia de la Terra
— la biosfera: l’ensemble daus èssers vius (òme comprés).
Per quela antroposfera, las autras esferas son nonmàs de las ressorsas. E mai, son foncionament es linear pusleu que ciclic: per exemple l’energia es consumida e pas transferada e transformada. Los cicles biogeochimics i son inclús e mai o mens organizats. Entau, 8% de la plueja que tomba sus França se retròba dins lo cicle antropic de l’aiga (usatge domestic, agricòla o industriau).
L’impacte de l’èsser uman sus lo foncionament de l’ecosistema terrestre es considerable e unic dins lo monde viu. E mai si fasem partida de la biosfera sem mai qu’una espécia animala. Sem tanben una fòrça geofisica.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#5
Briga !! Fau lo préner au sens pròpe !
#4 D'ac, mercés, es una perifrasa per lo "rambalh" finalament ?
#3
En gascon maritime, n'i'n a qu'apèran atau los cefalopòdes (octopòdes) dau taxon daus Incirrina.
#1 Gaby, qu'es quò la "sipa-colhuda" (sépia-colhuda ? que vòu dire ? lo rambalh ?)
Mercés Maime per quel article que parla juste.
Sei d'acòrd tanben coma Gaby B. que, m'es 'vis, coma disiá l'autre, que quò es 'na question de grat, pas de natura, entre l'espécia umana e las autras espécias.
Una remarca : l' "òme", voles dire los "umans" ? ;-) que dins quela expression "òme", me pòde pas empeschar de pensar que las femnas ne'n son excludidas.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari