Opinion
Ucraïna e Occitània
La guèrra que devasta l’èst d’Ucraïna a una dimension lingüistica que nos pòt donar d’ensenhaments als occitans.
Las originas d’Ucraïna e de l’ucraïnés
Abans lo sègle XIV, los eslaus orientals formavan un pòble unic e avián una lenga comuna. Lor país èra Ros o Kyiivia, lor capitala èra Kyiiv, lo lenga èra l’ancian eslau oriental comun o rossian o kyiivian.
A partir del sègle XIV foguèron devesits per de rasons politicas e engendrèron pauc a cha pauc tres nacions novèlas, tres pòbles novèls e tres lengas novèlas.
Ansin l’estat de Russia conquistèt Ucraïna per estapas dels sègles XVIII a XX. Se sap qu’en consequéncia de la revolucion bolshevica de 1917, l’estat de Russia prenguèt lo nom d’“URSS” de 1922 a 1991. Dins l’impèri rus tardiu e dins l’URSS, Ucraïna coneguèt la dominacion de la lenga russa e, donc, la subordinacion de la lenga ucraïnesa.
L’èst d’Ucraïna
Ucraïna es un estat independent dempuèi 1991.
La màger part de las regions d’Ucraïna tenon de populacions ucraïnesas autoctònas ont l’ucraïnés es una lenga legitima e enracinada.
L’èst d’Ucraïna, qu’òm presenta de manièra simplista coma una region “russofòna”, es en realitat una region ont i a doas lengas en usatge: l’ucraïnés en us minoritari e lo rus en us majoritari. Mas l’ucraïnés i es parlat, que òc!
Lo sentiment nacional i es partejat: certans abitants de l’èst d’Ucraïna se senton ucraïneses e d’autres se senton russes. I a pas de coïncidéncia automatica entre sentiment nacional e lenga d’usatge. I trobatz per exemple de mond que se dison ucraïneses mas que parlan rus. E podèm trobar la situacion invèrsa.
L’èst d’Ucraïna foguèt longtemps pauc poblat —èra una zòna de marchas militaras— puèi se repoblèt tardivament als sègles XVIII, XIX e XX, amb la fondacion de vilas nòvas e lo desvolopament tardiu d’una indústria colossala, sustot dins la region de Donbas.
Ara la rebellion armada pròrussa de l’èst d’Ucraïna, apareguda en 2014, pretend restacar aquela zòna de l’èst a l’estat de Russia. La situacion lingüistica e nacionala i es trebola mas qualques elements semblan segurs:
Cal pas oblidar la situacion particulara de Crimèa: aquí los que patisson la dominacion russa, en particular al nivèl lingüistic, son mai que mai los autoctòns, los tatars de Crimèa (Jornalet, 17.3.2014).
En Occitània subissèm pas de guèrra coma en Ucraïna, mas quand i volèm desvolopar l’usatge legitim de l’occitan, devèm afrontar d’arguments pròfranceses, pròitalians e pròespanhòls que son almens tan malonèstes coma los arguments pròrusses.
Las originas d’Ucraïna e de l’ucraïnés
Abans lo sègle XIV, los eslaus orientals formavan un pòble unic e avián una lenga comuna. Lor país èra Ros o Kyiivia, lor capitala èra Kyiiv, lo lenga èra l’ancian eslau oriental comun o rossian o kyiivian.
A partir del sègle XIV foguèron devesits per de rasons politicas e engendrèron pauc a cha pauc tres nacions novèlas, tres pòbles novèls e tres lengas novèlas.
1. Al sud: la nacion d’Ucraïna, amb lo pòble dels ucraïneses o ucraïnians e lor lenga, l’ucraïnés o ucraïnian. Se desvolopèron longtemps jos la dominacion de Lituània puèi de Polonha en contenent de zònas feblament pobladas consagradas a la defensa militara. Ucraïna a l’origina significava “frontièra, marcha”.
2. Al centre-oèst: la nacion de Bielorussia, amb lo pòble dels bielorusses e lor lenga, lo bielorús. Se desvolopèron longtemps jos la dominacion de Lituània e joguèron quitament un ròtle important dins l’ancian estat de Lituània.
3. A l’èst: la nacion de Russia, amb lo pòble dels russes e lor lenga, lo rus. Visquèron longtemps jos la dominacion dels mongòls e dels tatars. A partir del sègle XVI se liberèron dels tatars e farguèron un empèri rus de mai en mai poderós que s’espandiguèt dins totas las direccions.
2. Al centre-oèst: la nacion de Bielorussia, amb lo pòble dels bielorusses e lor lenga, lo bielorús. Se desvolopèron longtemps jos la dominacion de Lituània e joguèron quitament un ròtle important dins l’ancian estat de Lituània.
3. A l’èst: la nacion de Russia, amb lo pòble dels russes e lor lenga, lo rus. Visquèron longtemps jos la dominacion dels mongòls e dels tatars. A partir del sègle XVI se liberèron dels tatars e farguèron un empèri rus de mai en mai poderós que s’espandiguèt dins totas las direccions.
Ansin l’estat de Russia conquistèt Ucraïna per estapas dels sègles XVIII a XX. Se sap qu’en consequéncia de la revolucion bolshevica de 1917, l’estat de Russia prenguèt lo nom d’“URSS” de 1922 a 1991. Dins l’impèri rus tardiu e dins l’URSS, Ucraïna coneguèt la dominacion de la lenga russa e, donc, la subordinacion de la lenga ucraïnesa.
L’èst d’Ucraïna
Ucraïna es un estat independent dempuèi 1991.
La màger part de las regions d’Ucraïna tenon de populacions ucraïnesas autoctònas ont l’ucraïnés es una lenga legitima e enracinada.
L’èst d’Ucraïna, qu’òm presenta de manièra simplista coma una region “russofòna”, es en realitat una region ont i a doas lengas en usatge: l’ucraïnés en us minoritari e lo rus en us majoritari. Mas l’ucraïnés i es parlat, que òc!
Lo sentiment nacional i es partejat: certans abitants de l’èst d’Ucraïna se senton ucraïneses e d’autres se senton russes. I a pas de coïncidéncia automatica entre sentiment nacional e lenga d’usatge. I trobatz per exemple de mond que se dison ucraïneses mas que parlan rus. E podèm trobar la situacion invèrsa.
L’èst d’Ucraïna foguèt longtemps pauc poblat —èra una zòna de marchas militaras— puèi se repoblèt tardivament als sègles XVIII, XIX e XX, amb la fondacion de vilas nòvas e lo desvolopament tardiu d’una indústria colossala, sustot dins la region de Donbas.
Ara la rebellion armada pròrussa de l’èst d’Ucraïna, apareguda en 2014, pretend restacar aquela zòna de l’èst a l’estat de Russia. La situacion lingüistica e nacionala i es trebola mas qualques elements semblan segurs:
— Los rebèls pròrusses de l’èst d’Ucraïna son pas de democratas. Son sostenguts per l’armada de Russia, òr Russia ten un regim de mens en mens democratic e de mai en mai expansionista, jos la direccion conjoncha de Vladimir Putin e Dmitrii Medvedev.
— Los rebèls pròrusses d’Ucraïna orientala permeton pas a las populacions de se determinar liurament se vòlon èsser puslèu ucraïnesas o russas. Los referendums dels rebèls son dobtoses e lors resultats son pas fisables. Un indici ça que la: abans la rebellion pròrussa, pendent los ans 2000 e lo començament dels ans 2010, los abitants de l’èst d’Ucraïna votavan en majoritat per lo Partit de las Regions que se voliá nacionalament ucraïnés, malgrat sa politica favorabla a la lenga russa.
— Un bilingüisme rus e ucraïnés, dins l’èst d’Ucraïna, èra donc favorizat per lo Partit de las Regions abans la rebellion pròrussa de 2014. En sociolingüistica, se sap —e o ai pro explicat dins Jornalet (22.10.2012)— que lo “bilingüisme” es pas jamai egalitari e que consagra totjorn la dominacion d’una lenga contra l’autra. Dins l’èst d’Ucraïna, lo “bilingüisme” perpetua la dominacion del rus sus l’ucraïnés, coma pendent lo regim sovietic. Ara los rebèls pròrusses e l’armada russa riscan d’i impausar una dominacion de mai en mai pesanta de la lenga russa.
— Es impossible de predire çò que se passarà exactament dins los meses e los ans venents. Mas, se los acòrdis de Minsk 2 son aplicats, es probable que la zòna rebèlla pròrussa se mantendrà tala e quala, amb un regim local antidemocratic, pròrús, impausant la lenga russa, jos l’influéncia de Moscòu, amb una sobeiranetat teorica de Kyiiv. I defendre l’usatge de l’ucraïnés serà complicat.
— L’estrategia de la Russia de Putin es d’impausar una pression subre los estats vesins per los empachar de sortir de l’influéncia russa. Aital Russia entreten de zònas rebèllas dins los estats d’Ucraïna (regions de Donetzk e Luhansk, annexion de Crimèa), de Moldàvia (estat secessionista de Transnístria) e de Georgia (estats secessionistas d’Abcazia e de l’Ossetia del Sud). Aquelas pressions fisicas e militaras favorizan lo mantenement d’un usatge local de la lenga russa.
— Aital Ucraïna arriba dificilament a restablir l’usatge normal de la lenga ucraïnesa. L’ucraïnés redeven la primièra lenga de comunicacion dins certanas regions de l’oèst e del centre solament. Es pas lo cas dins l’èst e lo sud.
— Los pròrusses pretendon que se defendon contra un govèrn ucraïnés que seriá “faissista”. Es vertat que la revolucion ucraïnesa de 2014 teniá una compausanta d’extrèma drecha amb los movements Svoboda e Pravyi Sektor, mas es fòrça minoritària. Es pas question d’acceptar ni de minimizar aquela extrèma drecha ucraïnesa. Es una taca. Mas lo camp pròrus es pas melhor dins aquel domeni: los rebèls pròrusses an de metòdes autoritaris e expeditius, l’estat de Russia que los sosten es infestat de movements d’extrèma drecha, violents e impunits. Se i a de “faissistas” del costat de Kyiiv, n’i aitant almens del costat de Moscòu...
— Los pròrusses manipulan l’istòria en pretendent qu’Ucraïna e la vila medievala de Kyiiv serián lo còr de Russia. En realitat Kyiiv èra lo còr istoric de Ros, non pas de Russia.
— Los rebèls pròrusses d’Ucraïna orientala permeton pas a las populacions de se determinar liurament se vòlon èsser puslèu ucraïnesas o russas. Los referendums dels rebèls son dobtoses e lors resultats son pas fisables. Un indici ça que la: abans la rebellion pròrussa, pendent los ans 2000 e lo començament dels ans 2010, los abitants de l’èst d’Ucraïna votavan en majoritat per lo Partit de las Regions que se voliá nacionalament ucraïnés, malgrat sa politica favorabla a la lenga russa.
— Un bilingüisme rus e ucraïnés, dins l’èst d’Ucraïna, èra donc favorizat per lo Partit de las Regions abans la rebellion pròrussa de 2014. En sociolingüistica, se sap —e o ai pro explicat dins Jornalet (22.10.2012)— que lo “bilingüisme” es pas jamai egalitari e que consagra totjorn la dominacion d’una lenga contra l’autra. Dins l’èst d’Ucraïna, lo “bilingüisme” perpetua la dominacion del rus sus l’ucraïnés, coma pendent lo regim sovietic. Ara los rebèls pròrusses e l’armada russa riscan d’i impausar una dominacion de mai en mai pesanta de la lenga russa.
— Es impossible de predire çò que se passarà exactament dins los meses e los ans venents. Mas, se los acòrdis de Minsk 2 son aplicats, es probable que la zòna rebèlla pròrussa se mantendrà tala e quala, amb un regim local antidemocratic, pròrús, impausant la lenga russa, jos l’influéncia de Moscòu, amb una sobeiranetat teorica de Kyiiv. I defendre l’usatge de l’ucraïnés serà complicat.
— L’estrategia de la Russia de Putin es d’impausar una pression subre los estats vesins per los empachar de sortir de l’influéncia russa. Aital Russia entreten de zònas rebèllas dins los estats d’Ucraïna (regions de Donetzk e Luhansk, annexion de Crimèa), de Moldàvia (estat secessionista de Transnístria) e de Georgia (estats secessionistas d’Abcazia e de l’Ossetia del Sud). Aquelas pressions fisicas e militaras favorizan lo mantenement d’un usatge local de la lenga russa.
— Aital Ucraïna arriba dificilament a restablir l’usatge normal de la lenga ucraïnesa. L’ucraïnés redeven la primièra lenga de comunicacion dins certanas regions de l’oèst e del centre solament. Es pas lo cas dins l’èst e lo sud.
— Los pròrusses pretendon que se defendon contra un govèrn ucraïnés que seriá “faissista”. Es vertat que la revolucion ucraïnesa de 2014 teniá una compausanta d’extrèma drecha amb los movements Svoboda e Pravyi Sektor, mas es fòrça minoritària. Es pas question d’acceptar ni de minimizar aquela extrèma drecha ucraïnesa. Es una taca. Mas lo camp pròrus es pas melhor dins aquel domeni: los rebèls pròrusses an de metòdes autoritaris e expeditius, l’estat de Russia que los sosten es infestat de movements d’extrèma drecha, violents e impunits. Se i a de “faissistas” del costat de Kyiiv, n’i aitant almens del costat de Moscòu...
— Los pròrusses manipulan l’istòria en pretendent qu’Ucraïna e la vila medievala de Kyiiv serián lo còr de Russia. En realitat Kyiiv èra lo còr istoric de Ros, non pas de Russia.
Cal pas oblidar la situacion particulara de Crimèa: aquí los que patisson la dominacion russa, en particular al nivèl lingüistic, son mai que mai los autoctòns, los tatars de Crimèa (Jornalet, 17.3.2014).
En Occitània subissèm pas de guèrra coma en Ucraïna, mas quand i volèm desvolopar l’usatge legitim de l’occitan, devèm afrontar d’arguments pròfranceses, pròitalians e pròespanhòls que son almens tan malonèstes coma los arguments pròrusses.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Ai Francesc e Ròdrigo, l'istòria de la junta faissista es un mite inventat da la propaganda russa. Lu pro-russos cremats à Odessa an provocat la reaccion dei suportaires de fotbòl en tirant sus d'un cortègi de manifestants per l'unitat d'Ucraïna. Avíon doi oras per fugir dau luèc dont campejàvon, an preferit s'escondre dins lo bastiment e an tirat sus dei manifestants despí de la taulissa. Enfin, lu famós batalhons supausats èstres "neo-nazis" son estat creats e finançats da l'òme d'afaire Kolomoiski qu'es un judiu ! E per la voastra informacion : judius e musulmans d'Ucraïna son per Ucraïna !
#44 La propaganda l'am deu costat de Potin, deu costat deus estats satellits que's basteish l'empèri rus: Transnistria (ocupacion de Moldavia), Ossetia deu Sud (ocupacion de Georgia), shens nse desbrembar la preséncia hòrta en Armenia o au Cazacstan, o l'ocupacion, dempuish 1944, de Tova e, dempuish 1945, de las illas Corilas deu Sud...
#44 Francesc, ètz en la paranòia conspiracionsta: http://www.quickmeme.com/img/60/60bb9e3c4f72255edcc15a33f187ca77ccd4f5692bc0dbb7371d665f7cec2431.jpg
Una cronica aquesta digna de las agèncias plus reaccionàrias de la dreta capitalistas, havets de procurar que vos paguen ben. Vesi pas cap semblança amb Occitània, una nacion ocupada per la França, e massacrada,que segueiss sent massacrada sa lenga e sos drets nacionals. La zona est son Russos e volen pas estar en mans dels golpistes e nazis de Kief. Els Rússos lo que fan es defensar a sa poblacion. La Nova Rússia es ja una nacion plus d'Europa, e los que defensam la independència dels pobles hauriem d'estar contents, encara que siga d'esquerras o de dretas lo nou estat.
#42 N'am ja parlat abans, ei part deu discors propagandista potinian. Non hasèm pas l'apologia de las orrors vistas deus dus costats. Vesèm quin la cultura ucraïniana, e sustot la lenga, ei la purmèra victima de la volentat d'expansion russa (sia aperada russa o sovietica, ei lo medish ahar) constanta en lo parçan. N'am pas la plaça ací tanpauc ende contar la violéncia de la conquèsta russa de Caucàs (la causida deus Oubykhs de partir en massa en Anatolia ende pas crebar devath lo poder rus n'ei un exèmple hòrt)...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari