Vaquí benlèu un subjècte a costat deu quau ètz passat per aquesta tempora, mes que’n chepica mès d’un. Jo que soi esperantista, soi en contacte dambe un hum de monde qu’an l’espiar clavat dambe ànsia sus Ucraïna e tot çò que s’i debana. Un jorn una informacion de las bonas, l’endeman una novèla esvarjaira.
 
Pas aisit de guardar lo cap hred dens un cas atau, los esperits s’escauhan mès lèu que s’apatzan, es plan conegut.
 
E totun, totun, la situacion dens los parçans en guèrra sembla de s’estar milhorada, las armas se caran, au mensh las armas pesugas, las que hèn lo mès de domau au demiei de las populacions que patissen hòrt de las bombardadas.
 
D’un costat, monde de Polonha e deus paises baltics que son sincèrament espaurits, pr’amor de l’istòria haut o baish recenta, e que se chepican vertadèrament de saber dinc a on pòt anar la volontat russa de s’espandir.
 
Lo subjècte torna regularament au moment de las informacions en purmèra plaça e contribuís de manténguer un ambient ansiogèn, fantasmat o pas. Uns politicians ne profitan, coma de costuma, ende ganhar punts de popularitat sus l’esquina d’un dangèr que segotissen a contunhar.
 
Amb un drin de distàncias, es aisit de comprénguer que la situacion es pas brica la medisha, que Russia es intervenguda dens regions on una part la populacion avèva muishat clarament son reget de l’Estat ucrainian navèth, qu’avèva per exemple mauagidament interdida o mantenguda non-oficiala lor lenga mairala en tot hèr càder “lor” president qu’avèvan elegit democraticament, segon eths. Vesi pas un parçan polonés on una tala causa se posca debanar.
 
Doncas, çò que hè paur, es pas tan qu’aquò la situacion reala, mes coma sovent las suputacions sus l’avenidor. E sus aquò, la campanha de diabolizacion de Russia en Occident capvath l’imatge de son president preng una plaça de las bonas.
 
Las criticas de cap a Vladimir Putin son pas totas faussas, aquò’s plan entenut e lo tipe es pas un modèle de democrata, mes la mesa en abans de sa personalitat es pas shens tornar brembar çò que’s hasèva a l’entorn d’un Saddam Hussein o d’un Slobodan Milošević abans l’atac deus occidentaus. Ensajatz un pauc de díser lo mot “Russia” dens una charradissa dambe amics (o desconeguts) e ausiratz automaticament lo nom de Putin prononciat dens las dètz secondas que seguissen. Los mèdias s’i son escaduts de hèr doblidar que Russia es un país plen de russes e que sol son president existís.
 
Çò de risolièr es que los poders de Putin son pas d’un punt de vista constitucionau mes importants que non pas los deus presidents american Barack Obama o francés François Hollande.
 
Tot es bon ende hèr paréisher lo “navèth tzar” com un Hitler o un Stalin, l’imatge de Napoleon, totun pro similària d’un punt de vista de la guèrra, foncionaré pas tan qu’aquò dens l’exagòne.
 
Un correspondent maridat a una russa me hascoc pervénguer recentament lo ligam d’une peticion ende demandar a François Hollande de hèr cessar çò qu’apèra “la guèrra mediatica contra Russia” qu’esvarja los ciutadans d’aqueste país que demòran dens l’Estat francés. Justificada o pas, la paur es ací.
 
Las informacions pertocant l’arribada de conselhèrs britanics suu sòl ucrainian hè pas ren end’apatzar los esperits. D’un costat monde esglasiat per l’ors rus, de l’aute monde esvarjat per l’agla de l’OTAN. De qué pensar d’aqueste rambalh?
 
D’Occitània estant, podèm pas hèr gran causa a despart de guardar lo cap hred e perpausar un discors pacifista.
 
Lo devís bellicista es de díser que, d’un costat, i a monde marrits qu’an 100% tòrt e qu’agissen pas que per la maishanta tòca de núser aus autes, qu’eths, son plan braves. Aquò mia a l’idèia que’us cau eliminar d’un biaish o d’un aute. Cau brembar au monde de per ací que se la dreta extrèma francesa (dambe mès recentament lo Sarkozy!) sosteng Russia, de l’aute costat se tròban tamben destacaments militars d’inspiracion clarament fascista (batalhon Azov), quitament se son pas qu’una part minima de las fòrças ucrainianas.
 
Una guèrra es una batèsta de monde que pensan de cada costat aver rason. Es pas la darrèra solucion de véser, es la possibilitat de refusar a tota fòrça.