L’occitan, coma la màger part de las autras lengas romanicas, pòt prononciar cinc vocalas diferentas dins la darrièra sillaba del mot, e après l’accent tonic (son las vocalas pòstonicas): ‑a, ‑e, ‑i, ‑o, ‑u.
 
Dins los exemples seguents, soslinhi la plaça de l’accent tonic.
 

Vocala pòstonica de l’occitan	Exemple en occitan
‑a prononciada [ɔ] (regionalament [a])	corona
	Cuba
	Maria
	una agenda
	la mimòsa
‑e prononciada [e] (en auvernhat [ə])	astre
	kamikaze
	karate
	Xèrxes
‑i prononciada [i]	analisi
	dòsi
	un epitafi
	Juli
	secretari
	canari
	Isis
	Osiris
‑o prononciada [u] (dins qualques parlars [ɔ])	casco
	cigarro
	fòto
	còsmos
	caos
‑u prononciada [y]	tribu
	sinus
	Uranus

 
Lo francés, al contrari, possedís un accent tonic quasi inausible: es en via de desparicion. En mai d’aquò, lo francés pronóncia pas cap de vocala après l’accent tonic (de còps pòt prononciar eventualament lo son de la vocala [ə] après un accent tonic mas, en tot cas, pòt pas prononciar cap d’autra vocala). En consequéncia d’aquelas limitacions, lo francés tend a far doas transformacions foneticas:
   

Vocala pòstonica de l’occitan	Occitan	Francés 1º amudiment de la ‑e pòstonica	Francés 2º desplaçament de l’accent tonic
‑a	corona	couronn(e)
	Cuba		Cuba
	Maria	Mari(e)	+ Maria
	una agenda		un agenda
	la mimòsa		le mimosa
‑e	astre	astr(e)
	kamikaze	kamikaz(e)
	karate		karaté
	Xèrxes		Xerxès
‑i	analisi	analys(e)
	dòsi	dos(e)
	epitafi	épitaph(e)
	Juli	Jul(es)
	secretari	secrétair(e)
	canari		canari
	Isis		Isis
	Osiris		Osiris
‑o	casco	casq(ue)
	cigarro	cigar(e)
	fòto		photo
	còsmos		cosmos
	caos		chaos
‑u	tribu		tribu
	sinus		sinus
	Uranus		Uranus

 
A causa de la dominacion de la lenga francesa, certans mots occitans tendon a se transformar en copiant las caracteristicas del francés.
   
Lo lingüista Arvèi Lieutard a alertat mai d’un còp sus aquel perilh car apaurís las riquesa fonetica de l’occitan. Un fum de vocalas que son possiblas après l’accent tonic tendon a devenir raras o impossiblas a causa de la francizacion. Es necessari de restaurar aquelas vocalas pòstonicas en occitan.
 

Vocala pòstonica de l’occitan	Francés	Occitan francizat	Occitan restaurat   Ortografia	Occitan restaurat   Pronóncia en estandard general (sens los detalhs regionals)
‑a	couronn(e)		corona	[kuˈrunɔ]
	Cuba	Cubà*	Cuba	[ˈkyβɔ]
	Mari(e), Maria	Marià*	Maria	[maˈriɔ]
	un agenda	un agendà*	una agenda	[aˈdʒendɔ]
	le mimosa	lo mimosà*	la mimòsa	[miˈmɔzɔ]
‑e	astr(e)		astre	[ˈastre]
	kamikaz(e)		kamikaze	[kamiˈkaze]
	karaté	karaté*	karate	[kaˈrate]
	Xerxès	Xerxès*	Xèrxes	[ˈksɛrkses, ˈtsɛrtses]
‑i	analys(e)	analisa*	analisi	[anaˈlizi]
	dos(e)	dòsa*	dòsi	[ˈdɔzi]
	épitaph(e)	epitafe*, epitafa*	un epitafi	[epiˈtafi]
	Jul(es)	Jules*	Juli	[ˈdʒyli]
	secrétair(e)	secretare*, secretère*	secretari	[sekreˈtari]
	canari	canarí*	canari	[kaˈnari]
	Isis	Isís*	Isis	[ˈizis]
	Osiris	Osirís*	Osiris	[uˈziris]
‑o	casq(ue)	casque*	casco	[ˈkasku]
	cigar(e)	cigare*	cigarro	[siˈɣarru]
	photo	fòtò*, fotò*	fòto	[ˈfɔtu]
	cosmos	còsmòs*, cosmòs*	còsmos	[ˈkɔsmus]
	chaos	caòs*	caos	[ˈkaus]
‑u	tribu	tribú*	tribu	[ˈtriβy]
	sinus	sinús*	sinus	[ˈsinys]
	Uranus	Uranús*	Uranus	[yˈranys]

 
Per rassegurar los legeires que serián pas convencuts, se cal ben avisar que las formas restauradas son pas artificialas. Son sovent en usatge normal dins los parlars occitans qu’an pauc o pas sofèrt de la francizacion:
   
Qualques formas restauradas son quitament atestadas dins certans parlars occitans dels territòris jos influéncia francesa, coma cigarro, Cuba, canari.
 
Lo Conselh de la Lenga Occitana (CLO) preconiza oficialament aquestas restauracions.
 
La màger part de las lengas romanicas qu’an una granda difusion —coma lo portugués, l’espanhòl, lo catalan, l’italian e lo romanés— plaçan l’accent tonic coma en occitan restaurat.