Tròp sovent, desempuèi aquestes darrièrs decennis, ai l’impression de nautres, occitanistas, avem dins l’ase que res se pòt pas mai far sens argent, sens fòrça argent. Me demandi s’aquò es pas una de las consequéncias de l’entemenon de professionalisacion de l’animacion culturala. Es pas aicí question, plan solide, de remetre en causa los qualques acquesits qu’avem obtenguts de nauta lucha dins aqueste domèni. Avem besonh d’animators culturals que trabalhen dins nòstras associacions. N’avem d’ont mai besonh que ne mancam. Talament qu’avem lo dever de ne reclamar maites e que devem alargar l’espèctre de las associacions que ne devon dispausar.
 
Çò caporal de precisar, un còp de mai, es que la preséncia dels professionals sul terren de l’animacion culturala deu pas provocar la desmobilizacion dels animators benevòles. Dins d’unas associacions aquel fenomèn se poguèt sentir per passas. Cossí que ne vira, teni de tornar dire que d’unas activitats se pòdon far sens esperar de subvencions suplementàrias. D’ont mai que, en matèira d’atribucion de las subvencions, la cultura occitana es sovent la darrièra roda de la carreta.
 
Coma bèl temps a, nos cal servar la costuma de trabalhar lo mai que se pòt en autonomia, valent a dire en autofinançament. A costat de las animacions màgers, sovent programadas annadièrament e que demandan de budgèts consequents (festenals, concèrts, representacions teatralas, etc…), nos cal contunhar a far viure d’animacions que, per èsser de mendre besonhs dardenoses, ne son pasmens indispensablas a la ressocialisacion de la lenga. Emai s’es vertat que dins aqueste domèni i a pas de “pichona” animacion, d’unas demandan mens de mejans que d’autras.
 
Mai i a de vam dins un cercle local e mai aquela mena d’animacions se multiplican. Aquò se constata amb la dictada annadièra. Partida de l’Ostal d’Azalaís de Castras, nos mainam amb gaug que cada an las associacions de basa que l’organisan son de mai en mai nombrosas sul territòri nacional. Aquí un bon biais de recampar de monde a l’entorn de la lenga per una vesprada qu’a totas las vertuts. D’un costat es pedagogica (nombroses son los que parlan la lenga a se mainar qu’es pas tan complicat de l’escriure); d’un autre latz aquela manifèstacion es conviviala dins lo fach que recampa dins un meteis luòc, al meteis moment, totas las generacions (res de melhor per transmetre la fonetica de la lenga). Enfin, es una animacion que còsta pas “la camisa del clavaire”.
 
I a d’autras intervencions culturalas de proximitat que son paucas onerosas e que comptan per la difusion de la lenga. Son nombrosas de mercés a l’imaginacion e a l’engèni dels milierats de militants que, cada jorn en Occitània, malgrat las empachas de tota mena, trabalhan a far viure la cultura. De monde que sabon que la lenga crevarà de n’usar pas. Aurem pas jamai pro de reconeissença per aquel monde que fan çò que pòdon amb los mejans que sabon se balhar.
 
Tocant a l’accion culturala de proximitat, vòli d’uèi far part als estimats legeires de Jornalet de çò que se fa as Albi al Centre Occitan Ròcaguda qu’es lo cercle local restacat a la seccion comarcala de l’Institut d’Estudis Occitans. Sos animators organizan cada setmana una manifestacion culturala populara largament anonciada dins la premsa. Aquò pòt èsser l’estrena d’una mòstra, un recital de contes, o quicòm mai, mas sovent se tracha de far descobrir la literatura. Va sens dire que tanlèu que se tracha de l’escrich, quilhi l’aurelha.
 
Alavetz, lor arriba de far venir un autor per presentar son òbra. Talas programacions me permetèron de ne rescontrar qualqu’unes. Aquel biais de far met en relacion dirècta l’autor e son public. E qual ditz “public”, ditz forçadament legeires potencials. Aquí-ben, una accion caporala per la difusion de l’escrich occitan. Tròp sovent se ditz, emai es en partida vertat, que los occitans legisson pas. Encara caldriá que lo public conegue l’existéncia de la producion literària nòstra. Per aquò nos cal pas comptar suls grands mèdias que son totes dins las mans de las institucions jacobinas. Nos cal aver l’èime de partir de la situacion qu’es la nòstra pel moment e de trabalhar fòrça per la melhorar. Obrar, obrar totjorn e obrar encara que la fe sens òbra mòrta es.
 
Per ne tornar a las possibilitats innombrablas que nos podem balhar per far córre la lenga, a la debuta d’aquesta an, lo COR (Centre Occitan Ròcaguda) me convidèt per presentar çò que sabiái del Paure Raimond Guirand que nos daissèt dos remirables romans policièrs e tanben un recuèlh de novèlas policièras (dont Lo netejaire e Lo castèl de la paur). Aprèp una presentacion de l’autor e de son òbra, qualquas personas del COR. se metèron a far una lectura publica de qualques tròces de sos escriches. Unas lecturas que balhèron a los que l’avián pas encara legit, l’enveja d’o far. Foguèt una vesprada encantadoira per çò que cargada d’emocions multiplas. Aquò’s aquò la cultura, un escambi, un jòc convivial sus la còrdas sensiblas de l’intellecte.
 
En tornant a l’ostal, al volant de la veitura, m’entredisiái que caldriá pas grand causa per tornar far partir l’interés per la literatura nòstra. Quand la volontat i es, basta pas que d’un local e un quarantenat de cadièras. Tot lo demai necessari l’avem dins lo cervèl e subretot dins lo còr. Òc-ben, doblidessem pas l’accion culturala del cadajorn que per nautres cada jorn en occitan es jorn de fèsta.