I a los plats de fèsta, coma la paella o la fonduda, qu'an un trach distintiu e caracteristic en comun: se manjan collectivament, tal coma o vòl la tradicion, amb un unic recipient al mitan de la taula e totòm assetat a l'entorn. Una costuma que, e mai en regression, pr'amor de l’igièna o de l’incomoditat, encara es d'observança pontuala entre amics e familiars.

Es lo cas de l’anchoiada provençala o la banha cauda niçardovaudesoliguropiemontesa, que son quasi la meteissa causa; o la meteissa salsa, mai exactament. Se devèm fisar a l'etimologia, aquel plat es original de Piemont o de Ligúria, per çò que, çò sembla, la forma niçarda banha cauda seriá una adaptacion occitana del piemontés bagna càuda (salsa cauda). En resumit, s'agís d’una salsa a basa d’anchòias e d'òli que, coma o ditz lo sieu nom, se servís cauda, e que i cal botar,  momentanèament e amb l’ajuda d’una forqueta del margue long, de bocins de legum crus, que se manjan après tanlèu ne sortisson, cauds e perfumats amb la salsa. Una combinacion simplòta mas plan pertinenta, semblabla en la forma a la famosa fonduda dels soïsses çai sus mençonada.

Es una manièra singulara de manjar lo legum: crus mas caud, assasonat amb lo gost fòrt e substanciós de las anchòias. Òm pòt emplegar de legum de tota sòrta mas en Provença lo mai apreciat per trempar dins aquela salsa es l’api. La salsa pòrta fòrça òli e la trobam dins lo sonet de Josèp de Fòntvierana[1] “L’òli Sextian”, dins Glena Sextiana[2] (1914):
   
Se mençona tanben dins la pastorala de Màrius Chabrand L’ola d’Arpiand[3] (1904); i trobam de personatges que cantan en còr d’aquesta manièra:

 
I a una autra version de l’anchoiada, fòrça populara tanben, que consistís a onchar amb la salsa de lescas de pan, que se dauran après al fuòc leugièrament. Es una varianta del quichet, preparacion qu'agradava fòrça al marselhés Loís Adòlf Tièrs, que foguèt cap de govèrn de França, en mai de notable afeccionat de la bona taula. Moriguèt pendent un dejunar dins sa proprietat de Saint-Germain-en-Laye, en Illa de França, e dison que los sieus darrièrs mots foguèron: “Aquestes favòls son detestables”. Çò qu'ai pas pogut saber es se l’ingestion d’aqueles abominables favòls aguèt cap de relacion amb l’immediatesa de son trespàs.

Après un repais dins l'ostal del procuraire general d’Ais de Provença, Tièrs prononcièt un discors que, entre d'autras causas, mençonèt lo quichet:
  Quina diferéncia entre los mitings d’ara e los d’abans! Amb los d'ara òm risca de crebar de tèdi.

A l’operacion de premsar las olivas, coma la d’espotir las anchòias sul pan, li disèm quichar, dont quichet -aquò se compren-, deriva. Abans èra un plat fòrça corrent, las gents quichavan de salasons amb fòrça frequéncia e i a quitament qualque cançon infantila qu'a aquela activitat per subjècte central e unic:
   
Segon botèt a l'escrich Frederic Mistral dins lo poèma “Lei bòns provençaus”[4], sembla que devián quichar totes:
   
La costuma de quichar d'anchòias arriba fins a las raras de Lengadòc e la podèm trapar dins la poesia La cançon dei rachalans[5], del poèta nimesenc Antòni Bigòt (publicada en 1862); ne donarem qualques vèrses: